Της Ελίζας Καραγιώργη
[email protected]
Αν και η κατάσταση δείχνει βελτιωμένη, οι εικόνες της περασμένης εβδομάδας στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν πρωτόγνωρες, με τα πρατήρια καυσίμων να αδειάζουν. Η σοβαρή έλλειψη οδηγών φορτηγών προκάλεσε μεγάλα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, με πολλά φορτηγά να ακινητοποιούνται, ενώ εγείρονται και ανησυχίες εν όψει των Γιορτών.
Λίγα πράγματα θα μπορούσαν να προκαλέσουν τον εκνευρισμό στο νο. 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, και ένα από αυτά ήταν σίγουρα ο Όλαφ Σολτς, οριακά νικητής των γερμανικών εκλογών, ο οποίος την επομένη της εκλογικής αναμέτρησης, δήλωσε ότι το Brexit είναι ο λόγος που οι Βρετανοί κάνουν ουρές σε βενζινάδικα όπως το 1974. Ο κ. Σολτς είπε τη Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου σε δημοσιογράφους ότι η ελευθερία κινήσεων που εγγυάται η Ευρωπαϊκή Ένωση θα είχε ανακουφίσει την έλλειψη οδηγών φορτηγών στη Βρετανία που εμποδίζει τις εταιρείες πετρελαίου να προμηθεύουν βενζινάδικα σε όλη τη χώρα.
«Δουλέψαμε πολύ σκληρά για να πείσουμε τους Βρετανούς να μην εγκαταλείψουν την ένωση», είπε ο κ. Σολτς, όταν ρωτήθηκε για την κρίση στη Βρετανία. «Τώρα αποφάσισαν διαφορετικά και ελπίζω ότι θα διαχειριστούν τα προβλήματα που προκύπτουν.»
Για τους απλούς ανθρώπους, όπως γράφουν οι New York Times η κριτική του κ. Σολτς μπορεί επίσης να μοιάζει με… old news. Η Βρετανία δεν συζητά πλέον για το Brexit. Σχεδόν όλοι έχουν εξαντληθεί από το ζήτημα και η χώρα, όπως και ο υπόλοιπος κόσμος, έχει κουραστεί από την πανδημία.
Ο Όλαφ Σολτς όμως δεν ήταν ο μόνος. Ο Βρετανός υπουργός Μεταφορών, Γκραντ Σαπς, αναγνώρισε ότι «δεν υπάρχει αμφιβολία» ότι το Brexit είναι μία από τις αιτίες αυτής της κρίσης, η οποία έχει προκαλέσει τεράστιες ουρές στα πρατήρια καυσίμων, συγκρούσεις μεταξύ οδηγών και ακόμη και καταδίωξη φορτηγών βυτιοφόρων, όπως καταγγέλλουν ορισμένοι οδηγοί. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Brexit συνέβαλε στο χάος των τελευταίων ημερών», παραδέχτηκε ο κ. Σαπς, αλλά επέμεινε ότι η «κύρια αιτία» της έλλειψης είναι η πανδημία Covid-19, η οποία ανάγκασε την ακύρωση των δοκιμών οδήγησης βαρέων οχημάτων για νέους οδηγούς.
Ο υπουργός διαβεβαίωσε επίσης ότι χάρη στην ανεξαρτησία που απολαμβάνει το Ηνωμένο Βασίλειο από την υπογραφή του διαζυγίου του πέρυσι με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η κυβέρνηση μπόρεσε να λάβει κάποια έκτακτα μέτρα για να ανακουφίσει την κατάσταση. Το Brexit «μάς βοήθησε να αλλάξουμε τους κανόνες ώστε να μπορούμε να ελέγχουμε περισσότερους οδηγούς πιο γρήγορα». «Δυστυχώς, όπως έχουμε δει με ρολά χαρτιού τουαλέτας και άλλα πράγματα, όταν οι άνθρωποι αρχίσουν να αναζητούν ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, η κατάσταση μπορεί να κλιμακωθεί γρήγορα», είπε, επικρίνοντας όσους γέμισαν πλαστικά μπουκάλια με καύσιμο ως «επικίνδυνα» και «εξαιρετικά άχρηστη» πρακτική.
«Πυρά» των Εργατικών
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Κιρ Στάρμερ των Εργατικών, κατηγόρησε τον πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον για την κρίση, απαιτώντας καλύτερο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για να αποτρέψει την έλλειψη προσωπικού από τους άλλους παραγωγικούς τομείς τους επόμενους μήνες,πους ήδη υποφέρουν από τις συνέπειες της αποχώρησης από τη Βρετανία χιλιάδων κοινοτικών εργαζομένων, πολλοί από τους οποίους δεν θα επιστρέψουν.
Ο κ. Στάρμερ κατήγγειλε ότι η Ντάουνινγκ Στριτ «προσπαθεί να λύσει ένα πρόβλημα» αλλά στη συνέχεια «εμφανίζεται ένα άλλο στη θέση του».
Σχεδόν το 20% των οδηγών είναι μη Βρετανοί που εγκατέλειψαν τη χώρα
Ενώ θα ήταν λάθος να αποδοθεί μια κρίση με παγκόσμιες επιπτώσεις αποκλειστικά στο Brexit, υπάρχουν συγκεκριμένες αιτίες που είναι αδιαμφισβήτητες: Από το εκτιμώμενο έλλειμμα των 100.000 οδηγών φορτηγών, περίπου 20.000 είναι μη Βρετανοί οδηγοί που εγκατέλειψαν τη χώρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας και δεν επέστρεψαν εν μέρει λόγω των αυστηρότερων απαιτήσεων θεώρησης μετά το Brexit για εργασία στη χώρα, οι οποίες τέθηκαν σε ισχύ φέτος.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον αναγνώρισε το λάθος όταν άλλαξε πορεία το περασμένο Σαββατοκύριακο και προσέφερε 5.000 βίζες τριών μηνών σε ξένους οδηγούς για να προσπαθήσουν να αναπληρώσουν τις βαθμίδες (βάζοντας μέχρι και οδηγούς του στρατού να κινούν φορτηγά καυσίμων, κίνηση που δεν τέθηκε σε εφαρμογή ακόμα .)
Ανησυχίες για τα Χριστούγεννα
Ο κ. Τζόνσον προειδοποίησε ότι οι διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού θα μπορούσαν να διαρκέσουν μέχρι τα Χριστούγεννα, αν και την Τρίτη τα πιο έντονα προβλήματα στα βενζινάδικα άρχισαν να υποχωρούν. Η κυβέρνηση ελπίζει ότι τα κανονικά πρότυπα αγορών θα ξαναρχίσουν τώρα που οι αγχωμένοι αγοραστές έχουν γεμίσει τις δεξαμενές τους.
Αυτή δεν είναι η πρώτη εμπορική διαταραχή που πλήττει τη Βρετανία από τότε που έφυγε από την ενιαία αγορά το 2020. Οι Βρετανοί παραγωγοί οστρακοειδών έχουν χάσει ολόκληρες αγορές στην Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω των νέων κανονισμών υγείας. Οι Βρετανοί καταναλωτές έχουν ενοχληθεί από τους μεγάλους τελωνειακούς δασμούς στις αποστολές ποικιλιών καφέ από την Ιταλία.
Είναι όμως η πρώτη αναστάτωση που συνέβη από τότε που η ζωή επέστρεψε σε μια φυσιολογική κατάσταση μετά από 18 μήνες περιορισμών που επιβάλλονται από την πανδημία. Τα σχολεία είναι ανοιχτά. Οι εργαζόμενοι μετακινούνται στα γραφεία. Τα γήπεδα είναι γεμάτα τα Σαββατοκύριακα. Υπό αυτή την έννοια, είναι η πρώτη κρίση μετά το Brexit που δεν έχει οφείλεται στις επιπτώσεις του κορωνοϊού.
Είναι επίσης γεωγραφικά επιλεκτική. Τα πρατήρια καυσίμων στη Βόρεια Ιρλανδία, τα οποία έχουν ανοιχτά σύνορα με την Ιρλανδική Δημοκρατία (μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης), δεν αναφέρουν αγορές πανικού. Ομοίως, η Βόρεια Ιρλανδία δεν επηρεάστηκε από την πρόσφατη έλλειψη σε προμήθειες διοξειδίου του άνθρακα επειδή τα εργοστάσια εμφιάλωσής της σόδας είχαν πρόσβαση σε αποστολές από την ηπειρωτική Ευρώπη.
Και όμως, το Brexit δεν βρίσκεται ψηλά στη δημόσια συζήτηση. Εν μέρει αυτό αντανακλά ένα «πανδημικό hangover», όπως γράφουν οι NYT χαρακτηριστικά. Εν μέρει συμβαίνει επίσης επειδή άλλες χώρες, από τη Γερμανία έως τις Ηνωμένες Πολιτείες, αντιμετωπίζουν επίσης διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού, έλλειψη εργατικού δυναμικού και αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
«Οι υποστηρικτές του Brexit θα πιστεύουν πάντα ότι το Brexit ήταν σωστό, αλλά οι πολιτικοί είναι αυτοί που μπέρδεψαν τα πράγματα», δήλωσε ο Τόνι Τράβερς, καθηγητής πολιτικής στο London School of Economics. «Ήταν επίσης τυχεροί γιατί μπορούν να κατηγορήσουν την πανδημία για όλα».
Οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες αναγνωρίζουν ότι το Brexit έπαιξε ρόλο στην έλλειψη εργατικού δυναμικού. Δίνουν όμως μεγαλύτερη έμφαση στην ανάγκη της κυβέρνησης να δείξει ικανότητα στην αντιμετώπιση της κρίσης παρά στα διαρθρωτικά εμπόδια που επιβάλλει το νέο καθεστώς της Βρετανίας.
