Της Ειρήνης Σακελλάρη
Καμπανάκι από την ενίσχυση του δεσμού των τραπεζών με το κράτος επισημαίνει στην έκθεση ενισχυμένης εποπτείας η Κομισιόν, με αφορμή και τον υψηλό αναβαλλόμενο φόρο.
Πιο συγκεκριμένα, αναφορά γίνεται στην ισχυρότερη παραπάνω σύνδεση η οποία θα απαιτήσει παρακολούθηση μελλοντικά κυρίως λόγω:
- Toυ υψηλού μεριδίου αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων στο κεφάλαιο των τραπεζών οι οποίες εκπροσωπούν το 65% των κεφαλαίων Tier I το πρώτο τρίμηνο του 2021.
- Οι κεφαλαιακές θέσεις των τραπεζών υφίστανται πιέσεις από το κόστος των τιτλοποιήσεων και των επερχόμενων τιτλοποιήσεων και των υποτονικών επιπέδων κερδοφορίας.
- Οι ελληνικές συστημικές τράπεζες ενίσχυσαν σταδιακά την έκθεσή τους στα κρατικά ομόλογα από το 6,4% των συνολικών περιουσιακών τους στοιχείων το 2018 στο 10,1% το 2020, αν και ο σχετικός κίνδυνος είναι περιορισμένος προς το παρόν λόγω του μεριδίου των κρατικών ομολόγων που κατέχονται σε αποσβεσμένο κόστος και λόγω της χαμηλής μεταβλητότητας των αποδόσεών τους στο πλαίσιο της ευνοϊκής στάσης που διατηρεί η ΕΚΤ για το ελληνικό χρέος.
- Οι ελληνικές τράπεζες επίσης ενισχύουν τη σχέση αυτή μέσω μέσω κρατικών εγγυήσεων που παρέχονται στο πλαίσιο του καθεστώτος Hercules και των κρατικών μέτρων στήριξης από την πανδημία, ενώ το κράτος επίσης διατηρεί μερίδια σε αυτές ως αποτέλεσμα της συμμετοχής του σε παλαιότερες ανακεφαλαιοποιήσεις.
Αποτελέσματα και προοπτικές β΄ εξαμήνου
Οι ανάγκες προβλέψεων που συνδέθηκαν με τις συναλλαγές τιτλοποίησης μη εξυπηρετούμενων δανείων έχουν μειώσει την κερδοφορία των τραπεζών. Ως αποτέλεσμα, οι τράπεζες συνέχισαν να καταγράφουν ζημίες στο πρώτο τρίμηνο του 2021. Ωστόσο, τα καθαρά έσοδα αυξήθηκαν. Ειδικότερα, εφάπαξ τα έσοδα από συναλλαγές που συνδέονται με το χαρτοφυλάκιο κρατικών ομολόγων βοήθησαν, ενώ τα καθαρά έσοδα από τόκους ήταν ανθεκτικά, ως αποτέλεσμα του χαμηλότερου κόστους χρηματοδότησης, λόγω της άφθονης ρευστότητας που προέκυψε από την ενίσχυση των καταθέσεων και την άφθονη χρηματοδότηση του Ευρωσυστήματος. Στην περίπτωση δύο συστημικών τραπεζών, τα αποτελέσματα ενισχύθηκαν επίσης από ένα χαμηλότερο κόστος κινδύνου, καθώς αρχίζουν να αποκομίζουν τα οφέλη τους από την απομόχλευση μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ταυτόχρονα, το λειτουργικό κόστος αυξήθηκε λόγω ορισμένων μη επαναλαμβανόμενων εξόδων αναδιάρθρωσης.
Εξαιρουμένων αυτών, το λειτουργικό κόστος μειώθηκε, αντικατοπτρίζοντας για τις τράπεζες προσπάθειες μείωσης του προσωπικού και των υποκαταστημάτων τους.
Οι προοπτικές για το δεύτερο εξάμηνο του 2021 θα επηρεαστούν από την (i) ικανότητα των τραπεζών να να μειώσουν περαιτέρω τις ανάγκες τους σε κόστη, (ii) την οικονομική δραστηριότητα, η οποία θα επηρεάσει τη ζήτηση για νέα δάνεια και (iii) τη δυνατότητα των τραπεζών να βρουν εναλλακτικές πηγές εισοδήματος. Περαιτέρω η μείωση του κόστους και η εκμετάλλευση της ψηφιακής μετάβασης θα είναι άλλες βασικές προκλήσεις σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Κεφαλαιακή επάρκεια
Η κεφαλαιακή θέση των ελληνικών τραπεζών στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2021 παρέμεινε σε γενικές γραμμές επαρκής.
Οι μέσοι δείκτες κοινών ιδίων κεφαλαίων Tier 1 και Συνολικού Κεφαλαίου διαμορφώθηκαν σε ενοποιημένη βάση βάση, στο 13,6% και το 15,6% των σταθμισμένων περιουσιακών στοιχείων, αντίστοιχα. Αυτό συνεπάγεται μείωση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο και σε σύγκριση με το τέλος του 2019 (16,2% και 17,3% αντίστοιχα), καθώς οι τράπεζες έχουν προϋπολογίσει τις προβλέψεις που σχετίζονται με τον αντίκτυπο της πανδημίας και και εκείνο των επικείμενων τιτλοποιήσεων.
NPEs - O κίνδυνος στον τουρισμό
Η οριακή επιδείνωση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων το πρώτο τρίμηνο του 2021 αναμένεται να αντιστραφεί τα επόμενα τρίμηνα. Μετά από μια συνεχή βελτίωση το 2020, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων αυξήθηκε τον Μάρτιο του 2021, στο 30,3% και παραμένει ο υψηλότερος στη ζώνη του ευρώ. Ο λόγος αυτής της μικρής αύξησης είναι η ενίσχυση νέων αθετήσεων το α΄ τρίμηνο του έτους, ειδικά σε ό,τι αφορά επιχειρηματικά και καταναλωτικά δάνεια. Ωστόσο, η μείωση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων αναμένεται να συνεχιστεί από το 2ο τρίμηνο του έτους, καθώς τρεις ακόμη συναλλαγές ολοκληρώθηκαν επίσημα από τέλος Ιουνίου 2021 στο πλαίσιο του «Ηρακλή», φτάνοντας σε ένα συνολικό χαρτοφυλάκιο τιτλοποιημένων μη εξυπηρετούμενων δάνείων ύψους περίπου 17 δισ. ευρώ. Οι τέσσερις συστημικές ελληνικές τράπεζες σχεδιάζουν να διαθέσουν επιπλέον 24 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενων δανείων έως το τέλος του 2021, κάνοντας χρήση του Ηρακλή 2. Στόχος τους είναι να επιτύχουν μονοψήφιο ποσοστό NPE's το αργότερο το 2022.
Η αναστολή των μέτρων επιβολής κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχει επηρεάσει την ικανότητα των servicers να επιτύχουν τους στόχους τους και έχει δημιουργήσει την ανάγκη για κάποια ευελιξία, δεδομένου ότι το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει μέτρα σε περίπτωση που οι ανακτήσεις υπολείπονται των προβλέψεων των επιχειρηματικών σχεδίων.
Μετά τη λήξη των μορατόριουμ, μια αρχική εκτίμηση δείχνει ένα μέτριο αρνητικό αντίκτυπο, με τον μεγαλύτερο κίνδυνο να εστιάζεται στο κομμάτι του τουρισμού.
Οι πιθανές αθετήσεις πληρωμών είναι απίθανο να υπερβαίνουν την αρχική εκτίμηση που ενσωματώσαν οι τράπεζες στα επιχειρησιακά τους σχέδια το 2021.
Ικανοποιητική ήταν η εξέλιξη των προγραμμάτων Γέφυρα και Γέφυρα ΙΙ.
