Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Αγγελόπουλου
[email protected]
Δημοσιονομική «βόμβα», που μπορεί να ανέλθει έως και στα 2,5 δισ. ευρώ ενδέχεται να πυροδοτήσει απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου που θα εκδοθεί το φθινόπωρο για τα αναδρομικά και τις περικοπές που πραγματοποιήθηκαν σε συνταξιούχους οι οποίοι προέρχονται από τον δημόσιο τομέα.
Η Ολομέλεια του Ανώτατου Δικαστηρίου καλείται να αποφασίσει για τουλάχιστον τρία κρίσιμα ζητήματα, που άπτονται των περικοπών που συντελέστηκαν στις συντάξεις την περίοδο των μνημονίων και ειδικότερα από το 2012 και μετά. Εάν οι αποφάσεις είναι θετικές για τους συνταξιούχους, τότε η επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού θα είναι πολύ μεγάλη, όσο και αναπάντεχη.
Σημειώνεται ότι ήδη η κυβέρνηση αναμένει μια άλλη αντίστοιχη απόφαση από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), που αφορά περικοπές σε δώρα και επικουρικές συντάξεις, από την οποία είναι πιθανό να προκύψει επιβάρυνση 2-2,5 δισ. ευρώ. Άρα, το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι πιθανό να προκαλέσει διπλασιασμό σε αυτή την έτσι και αλλιώς πολύ μεγάλη δημοσιονομική δαπάνη.
Η εκτίμηση δικαστικών κύκλων είναι ότι από την όποια απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου επηρεάζονται περίπου 300.000 σημερινοί συνταξιούχοι. Όλοι αυτοί, ενδεχομένως την επομένη της σχετικής απόφασης, θα διεκδικούν αναδρομικά ποσά.
Σε κάθε περίπτωση, δεν έχει οριστεί ακόμα η ακριβής ημερομηνία της δίκης. Όμως, είναι πιθανό να πραγματοποιηθεί άμεσα, ίσως και εντός φθινοπώρου.
Προδικαστικά ερωτήματα
Τα ζητήματα που καλείται να αποφανθεί, οριστικά και τελεσίδικα, το Ε.Σ. είναι προδικαστικά ερωτήματα, όπως:
α. Καλείται η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου να κρίνει αν οι περικοπές του ν. 4093/2012 πρέπει να αποδοθούν στους συνταξιούχους για μια τριετία (2015-2018) και όχι μόνον για 11 μήνες (2015-2016) που έκρινε το ΣτΕ.
Πρόκειται για περικοπές που αφορούσαν τόσο τις κύριες όσο και τις επικουρικές συντάξεις, αλλά και τα δώρα των συνταξιούχων. Στην περίπτωση που το Ε.Σ. αποφανθεί με «ορίζοντα» τριετίας, τότε προφανώς και η δαπάνη της Πολιτείας, που έως τώρα κατέβαλε αναδρομικά μόνο για το 11μηνο και μόνο για τις κύριες συντάξεις, πολλαπλασιάζεται.
β. Αν το δημόσιο e-ΕΦΚΑ θα πρέπει να χορηγήσει τα αναδρομικά από τις κρατήσεις της εισφοράς αλληλεγγύης από το 2017 (244/2017) και στο εξής σε όλους τους δικαιούχους και βέβαια στο μέλλον να καταργηθούν αυτές οι ρυθμίσεις, ως αντισυνταγματικές και παραβατικές της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
Ήδη η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου έχει εκδώσει απόφαση που δικαιώνει τους συνταξιούχους του Δημοσίου από το 2017, αλλά το Δημόσιο, σύμφωνα με νομικούς κύκλους, φαίνεται ότι δεν σέβεται τις δικαστικές αποφάσεις. Υπενθυμίζεται ότι η εισφορά αλληλεγγύης είναι 3% έως 14% και αφορά κύριες συντάξεις ή άθροισμα κύριων και επικουρικών συντάξεων, για ποσά από 1.400 ευρώ μικτά και άνω. Ήδη έχει αποφασιστεί να δοθούν ποσά ως αναδρομικά για τις κρατήσεις που έγιναν τη διετία 2017-2018. Άλλωστε, υπάρχει αμετάκλητη απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου που έκρινε ως αντισυνταγματική την εν λόγω εισφορά για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τα Σώματα Ασφαλείας και για όσους προέρχονται από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Τώρα όμως μένει να κριθεί εάν πρέπει να δοθούν ποσά και για όλα τα υπόλοιπα έτη.
γ. Η ρύθμιση του ν. 4734/2020 άρθρο 3 παρ. 4, όρισε ότι: «Αποσβένονται οι αξιώσεις των συνταξιούχων, όσων δεν είχαν ασκήσει αγωγές πριν τη συγκεκριμένη ρύθμιση και θα πρέπει να αρκεστούν μονάχα σε αναδρομικά για τη σύνταξη στο 11μηνο (2015-2016)». Τώρα το Ελεγκτικό Συνέδριο καλείται να αποφασίσει εάν η συγκεκριμένη διάταξη είναι συνταγματική ή όχι. Σε περίπτωση που κριθεί αντισυνταγματική, τότε όσοι πήραν τα αναδρομικά για το 11μηνο δεν χάνουν τις αξιώσεις τους και για όλο το υπόλοιπο χρονικό διάστημα, δηλαδή έως τα τέλη του 2018.
Το 1/3 του συνόλου
Υπενθυμίζεται ότι με απόφαση της κυβέρνησης χορηγήθηκαν αναδρομικά τον περασμένο Οκτώβριο σε περίπου 1 εκατ. συνταξιούχους, δηλαδή μόλις στο 1/3 του συνόλου και μόνο για περικοπές στις κύριες συντάξεις. Με αυτή τη διάταξη, ουσιαστικά αυτοί οι συνταξιούχοι που έλαβαν ποσά ως αναδρομικά τέθηκαν αυτόματα εκτός κάθε άλλης διεκδίκησης. Τώρα και αυτό το πεδίο τίθεται εν αμφιβόλω και υπό την κρίση του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Εκκρεμεί το ΣτΕ
Σημειώνεται ότι έτσι και αλλιώς, επί των αναδρομικών που χορηγήθηκαν πριν από δέκα μήνες υπάρχει εκκρεμότητα απόφασης από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Πρόκειται για την απόφαση τη δίκης η οποία διεξήχθη τον περασμένο Ιανουάριο και αφορούσε ακριβώς το σκέλος των περικοπών σε επικουρικές συντάξεις και σε δώρα που δεν δόθηκαν ως αναδρομικά στους συνταξιούχους. Το ΣτΕ έχει λάβει την οριστική του απόφαση και πρέπει να τη δημοσιοποιήσει. Μια απόφαση που αν δικαιώσει τους συνταξιούχους και τις ενώσεις τους που προσέφυγαν στο Ανώτατο Δικαστήριο, προκαλεί πρόσθετο δημοσιονομικό «πονοκέφαλο» ύψους 2,5 δισ. ευρώ! Σε αυτό το ποσό, μένει να φανεί πόσο πιο ψηλά θα ανέβει ο πήχης από τις αντίστοιχες αποφάσεις που καλείται να λάβει το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Πρότυπες δίκες
Ήδη, πάντως, στο Ε.Σ. έχουν διεξαχθεί πρότυπες δίκες που δικαιώνουν τους συνταξιούχους που είχαν προσφύγει σε αυτές. Οι δίκες αυτές όμως δεν δεσμεύουν το σύνολο όσων έχουν πραγματοποιήσει προσφυγές, πολλώ δε μάλλον ούτε το σύνολο των συνταξιούχων του δημόσιου τομέα.
Αποτελεί ζητούμενο, όμως, τι θα κληθεί να αποφασίσει η Ολομέλεια του Ανώτατου Δικαστηρίου. Εκεί οι όποιες αποφάσεις έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα για το σύνολο των συνταξιούχων. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση διά των αρμόδιων υπουργών Εργασίας, που έχουν διατελέσει σε αυτό το πόστο (Γιάννης Βρούτσης και Κωστής Χατζηδάκης), έχει διαμηνύσει σε όλους τους τόνους ότι θα σεβαστεί την όποια απόφαση του αρμόδιου δικαστηρίου. Φυσικά, υπάρχει διαφορά εάν το οικονομικό επιτελείο έχει προϋπολογίσει να επιστρέψει ένα ποσό πέριξ των 2 δισ. ευρώ, από το να προκύψει μια πρόσθετη επιβάρυνση που θα ανεβάσει το τελικό «κόστος» στα επίπεδα των 5 δισ. ευρώ…
