Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Αγγελόπουλου
[email protected]
Ποικίλες μεθόδους για να αποφεύγουν την πληρωμή εισφορών στον ΕΦΚΑ χρησιμοποιούν αρκετές επιχειρήσεις, όπως προκύπτει από τις διαπιστώσεις του ελεγκτικού μηχανισμού του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών. Εικονικοί υπεύθυνοι των επιχειρήσεων, διαχειριστές χωρίς προσωπικά περιουσιακά στοιχεία, υπέργηροι, οικονομικοί μετανάστες και κάτοικοι του εξωτερικού είναι μερικές από τις «πατέντες» για να αφήνουν απλήρωτα χρέη προς τον ΕΦΚΑ. Ταυτόχρονα το ΚΕΑΟ κωδικοποιεί και τις εταιρικές μορφές των επιχειρήσεων, τις οποίες συνήθως χρησιμοποιούν οι επιτήδειοι. Με βάση την τελευταία έκθεση του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών, η κατάσταση πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Το β’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους καταγράφηκε νέο αρνητικό ρεκόρ, καθώς για πρώτη φορά έσπασε το «φράγμα» των 38 δισ. ευρώ (38,005 δισ. ευρώ) για τα χρέη από μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών.
Γι’ αυτό και προχωράει η διαδικασία της κατηγοριοποίησης των οφειλετών, που δημιουργούν τα μεγαλύτερα προβλήματα στο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, μην καταβάλλοντας τις ασφαλιστικές εισφορές τους. Το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών, έχει διαπιστώσει τα «κόλπα» που σκαρφίζονται οι επαγγελματίες «μπαταχτσήδες» και επιδιώκει να τους διαχωρίσει από εκείνους τους οφειλέτες οι οποίοι λόγω πραγματικής οικονομικής δυσχέρειας δημιούργησαν χρέη από μη καταβολή εισφορών.
Άλλωστε, όσοι κατ’ εξακολούθηση «φεσώνουν» το ασφαλιστικό σύστημα είναι συνήθως και εκείνοι που χρωστούν τα περισσότερα ποσά και αξίζει να εντοπιστούν από το Κέντρο για να εισπραχθούν.
Το ΚΕΑΟ έχει καταφέρει να διαθέτει κεντρικό σύστημα παρακολούθησης οφειλετών. Τούτο έχει επιτευχθεί με τη διασύνδεσή του με το μητρώο της ΑΑΔΕ, αλλά και με τα στοιχεία του ΓΕΜΗ. Επιτυγχάνεται με τον τρόπο αυτό η δημιουργία όσο γίνεται καλύτερου προφίλ του οφειλέτη. Έτσι, μπορεί το ΚΕΑΟ να εντοπίζει τις περιπτώσεις οργανωμένης εισφοροδιαφυγής και συστηματικής δημιουργίας οφειλών. Διαπιστώθηκε έντονη παραβατικότητα σε μονοπρόσωπες ΕΠΕ και Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρίες (ΙΚΕ). Οι περισσότερες επιχειρήσεις που έχουν τέτοια συμπεριφορά δραστηριοποιούνται στους τομείς του τουρισμού, της εστίασης, της ψυχαγωγίας (κέντρα διασκέδασης), της παροχής υπηρεσιών φύλαξης και καθαριότητας. Ποικίλλουν όμως οι τρόποι με τους οποίες εκδηλώνεται αυτή η παραβατικότητα. Οι συνηθέστερες περιπτώσεις «επαγγελματιών» οφειλετών είναι:
1) Επιχειρήσεις με σημαντικό κύκλο εργασιών που ανήκουν σε επιχειρηματίες χωρίς προσωπική περιουσία. Τα περιουσιακά στοιχεία που αυτοί ή άλλες επιχειρήσεις τους διέθεταν στο παρελθόν έχουν διοχετευθεί σε τρίτους.
2) Εταιρείες χωρίς περιουσιακά στοιχεία με εικονικούς υπεύθυνους. Δηλώνουν ως έδρα κάποιο λογιστικό ή δικηγορικό γραφείο, εμφανίζουν πολλά παραρτήματα, ασφαλίζουν προσωπικό άλλων επιχειρήσεων και τελικά πτωχεύουν.
3) Εταιρείες με διαχειριστές, μέλη ή διευθύνοντες συμβούλους πρόσωπα χωρίς περιουσιακά στοιχεία ή πρόσωπα κατά των οποίων δεν έχει νόημα η λήψη αναγκαστικών μέτρων είσπραξης. Τέτοια είναι:
Α) Υπερήλικοι. Συνήθως είναι γονείς ή στενοί συγγενείς του επιχειρηματία. Επίσης, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις όπου διαχειριστές εμφανίζονται άτομα πολύ νεαρής ηλικίας!
Β) Οικονομικοί μετανάστες / αλλοδαποί, που δηλώνουν ως κατοικία την έδρα της εταιρείας.
Γ) Κάτοικοι εξωτερικού χωρίς περιουσία στην Ελλάδα.
Δ) Υπάλληλοι της επιχείρησης των οποίων η εμπειρία / προϋπηρεσία δεν δικαιολογεί να έχουν τοποθετηθεί σε θέσεις ευθύνης.
4) Δημιουργία νέας επιχείρησης, με την ίδια έδρα, το ίδιο αντικείμενο εργασιών και τον ίδιο διακριτό τίτλο, με επιχείρηση που δημιούργησε οφειλές και έπαψε να υποβάλλει Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις (ΑΠΔ). Το προσωπικό της παλιάς εντοπίζεται ότι έχει ασφαλιστεί στη νέα επιχείρηση.
5) Επιχειρήσεις (συνηθέστερα εταιρείες φύλαξης ή καθαριότητας) που αναλαμβάνουν έργα ως υπεργολάβοι. Παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση στον αριθμό των εργαζομένων και δημιουργούν οφειλές μεγάλου ύψους. Σε αρκετές περιπτώσεις έχει διαπιστωθεί στις εταιρείες αυτές να ασφαλίζεται το προσωπικό του πραγματικού ανάδοχου του έργου.
Έλεγχος αφερεγγυότητας
Το ΚΕΑΟ έχει θεσπίσει έναν δείκτη αφερεγγυότητας που αφορά Κοινές Επιχειρήσεις με χρέη προς το Ασφαλιστικό Συστήμα. Τα στοιχεία που καθορίζουν αυτόν τον δείκτη είναι τα ακόλουθα:
* Υποβολή ΑΠΔ χωρίς την καταβολή εισφορών.
* Η δραστηριότητα της επιχείρησης. Συνήθως πρόκειται για επιχειρήσεις καθαριότητας, φύλαξης, εκπαιδευτικούς ομίλους και κέντρα αισθητικής.
* Επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας.
* Τα χαρακτηριστικά των υπεύθυνων της επιχείρησης. Εκεί εντοπίζονται υπέργηροι, αλλοδαποί, ακόμα και απασχολούμενοι των ίδιων των επιχειρήσεων, ως υπεύθυνοι.
* Η νομική μορφή των επιχειρήσεων (μονοπρόσωπες ΕΠΕ, ΙΚΕ).
* Οι ειδικότητες των απασχολούμενων. Εντοπίζονται περιπτώσεις όπου οι ειδικότητες είναι άσχετες με το αντικείμενο της επιχείρησης. Για παράδειγμα, προκαλεί εντύπωση όταν μια επιχείρηση που δραστηριοποιείται στους καθαρισμούς έχει ως απασχολούμενους μάγειρες, νοσοκόμους και νηπιαγωγούς!
* Η όλη συμπεριφορά της επιχείρησης.
Οφειλές ανεπίδεκτες είσπραξης
Το ΚΕΑΟ, σε μια προσπάθεια να επικεντρωθεί στις οφειλές που μπορούν πρακτικά να εισπραχθούν, έχει θεσπίσει κριτήρια που διαχωρίζουν όσες είναι ανεπίδεκτες είσπραξης. Πρόκειται για οφειλές που έχουν προέλθει από περιπτώσεις για τις οποίες έχουν επανειλημμένα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης, χωρίς αποτέλεσμα. Επίσης, στην ίδια κατηγορία τοποθετούνται οι οφειλές που προέρχονται από οφειλέτες οι οποίοι έχουν αποβιώσει και, ακόμα χειρότερα, οι κληρονόμοι αποποιήθηκαν την κληρονομιά, άρα και τα χρέη. Επίσης, ανεπίδεκτα είσπραξης θεωρούνται και τα χρέη από επιχειρήσεις που κήρυξαν πτώχευση ή βρίσκονται σε αδράνεια.
Η Διεύθυνση Ανάλυσης και Αξιολόγησης Κινδύνου του ΚΕΑΟ διαχωρίζει τις οφειλές αυτές που έχουν ελάχιστο ή μηδενικό ποσοστό εισπραξιμότητας. Οι οφειλές αυτές καταχωρούνται σε ειδικό βιβλίο ανεπίδεκτων είσπραξης.
Για τις οφειλές όπου θα διαπιστωθεί ότι μπορεί να εισπραχθούν, ξεκινάει η διαδικασία της αναγκαστικής είσπραξης, με την αποστολή της «Ατομικής Ειδοποίησης Ληξιπρόθεσμων Οφειλών». Δίνεται περιθώριο 20 ημερών στον οφειλέτη για να ανταποκριθεί και να μεταβεί στο ΚΕΑΟ, ώστε να εξοφλήσει ή να εντάξει σε κάποια ρύθμιση την οφειλή του. Αν δεν το πράξει, τότε ο οφειλέτης γνωρίζει ότι θα ενεργοποιηθούν σε βάρος του τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης.
