Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Με την κατάθεση συμπληρωματικού προϋπολογισμού, ο οποίος προβλέπει την εγγραφή πρόσθετης δαπάνης συνολικού ύψους 500 εκατ. ευρώ -με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το φετινό έλλειμμα-, η κυβέρνηση θα επιδιώξει από τις επόμενες κιόλας εβδομάδες να ξεκινήσει τις εκταμιεύσεις ενισχύσεων προς νοικοκυριά, επιχειρήσεις, αγρότες και ιδιοκτήτες ακινήτων που επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές.
Στόχος, όπως ελέχθη χθες τόσο από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη όσο και από τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, είναι να αποφευχθούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και η καταβολή των πρώτων ενισχύσεων -ουσιαστικά των προκαταβολών που μπορούν να φτάσουν και στα 20-22.000 ευρώ για νοικοκυριά και επιχειρήσεις- να γίνει ακόμη και μέσα στον Αύγουστο, ύστερα από μια ηλεκτρονική αίτηση στην πλατφόρμα arogi.gov.gr. H κυβέρνηση θέλησε να περιγράψει χθες και τις παρεμβάσεις που προγραμματίζονται για την «επόμενη μέρα» των φυσικών καταστροφών.
Ιδιαίτερη μνεία έγινε στα 10,5 δισ. ευρώ που μπορούν να αξιοποιηθούν μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης ή του ΕΣΠΑ. Για τη δυνατότητα αξιοποίησης κονδυλίων συνολικού ύψους 16 δισ. ευρώ μίλησε ο υπουργός Οικονομικών, αθροίζοντας τα 10,5 δισ. ευρώ που προορίζονται για την πράσινη μετάβαση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αλλά και τα 5,5 δισ. ευρώ που διατίθενται για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μέσω του ΕΣΠΑ.
Ο υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε ότι το υπουργείο και ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) θα αξιοποιήσουν και το εργαλείο των «πράσινων ομολόγων». Ο κ. Σταϊκούρας τόνισε ότι έχει ήδη ξεκινήσει έρευνα για τη δημιουργία του πλαισίου έκδοσης ελληνικών κρατικών χρεογράφων, οι εισπράξεις από τα οποία θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για έργα, δράσεις και προγράμματα του Ελληνικού Δημοσίου με αποκλειστικό προσανατολισμό στην πράσινη και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Η πρώτη έκδοση προγραμματίζεται για το 2022. Τα 500 εκατ. ευρώ θα διατεθούν, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομικών, για τη χρηματοδότηση των ακόλουθων μέτρων στήριξης:
Κατεστραμμένες κατοικίες
Ο κρατικός προϋπολογισμός αναλαμβάνει το 80% του κόστους ανακατασκευής των ακινήτων, ενώ το υπόλοιπο 20% θα χρηματοδοτηθεί με άτοκο δάνειο, το οποίο θα εγγυηθεί το Δημόσιο. Το ανώτατο ποσό αποζημίωσης θα φτάνει στα 150.000 ευρώ.
Τα νοικοκυριά θα δικαιούνται και αποζημίωση για την οικοσκευή, ενώ τα δύο μέτρα στήριξης ενοποιούνται, προκειμένου μετά την υποβολή της σχετικής αίτησης να καταβληθούν τα ακόλουθα ποσά ως προκαταβολές:
1. Για κατοικίες που έχουν καταστραφεί ολοσχερώς 20.000 ευρώ, εκ των οποίων 14.000 ευρώ είναι η προκαταβολή για τη Στεγαστική Συνδρομή και 6.000 ευρώ η αποζημίωση για την οικοσκευή.
2. Για κατοικίες που δεν έχουν καταστραφεί ολοσχερώς, αλλά έχουν υποστεί σοβαρές ζημίες που τις καθιστούν προσωρινά μη κατοικήσιμες 12.000 ευρώ, εκ των οποίων 8.000 ευρώ είναι η προκαταβολή για τη Στεγαστική Συνδρομή και 4.000 ευρώ η αποζημίωση για την οικοσκευή.
3. Για κατοικίες που έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές αλλά είναι κατοικήσιμες 5.000 ευρώ, εκ των οποίων 3.000 ευρώ είναι η προκαταβολή για τη Στεγαστική Συνδρομή και 2.000 ευρώ η αποζημίωση για την οικοσκευή.
Κατεστραμμένα κτίσματα
Εκτός από τις κατοικίες, προβλέπονται αποζημιώσεις και για τα λοιπά κτίσματα. Και πάλι η προκαταβολή εξαρτάται από την έκταση των ζημιών:
- Για κτήρια που έχουν καταστραφεί ολοσχερώς προκαταβολή 14.000 ευρώ.
- Για κτήρια που δεν έχουν καταστραφεί ολοσχερώς, αλλά έχουν υποστεί σοβαρές ζημίες που τα καθιστούν προσωρινά μη λειτουργικά, προκαταβολή 8.000 ευρώ.
- Για κτήρια που έχουν υποστεί σοβαρές ζημίες, αλλά είναι λειτουργικά, προκαταβολή 3.000 ευρώ.
Η Στεγαστική Συνδρομή αφορά ιδιοκτησίες φυσικών και νομικών προσώπων, όπως αυτές έχουν δηλωθεί στην τελευταία περιουσιακή κατάσταση (έντυπο Ε9). Η προκαταβολή για τη Στεγαστική Συνδρομή δεν δύναται να υπερβαίνει το 80% της αξίας του ακινήτου, όπως υπολογίζεται για τον ΕΝΦΙΑ. Οι οικονομικές ενισχύσεις πληγέντων από φυσικές καταστροφές είναι ακατάσχετες, αφορολόγητες και μη συμψηφιστέες με οφειλές προς το Δημόσιο. Οι ιδιοκτήτες των κατοικιών που τις ιδιοχρησιμοποιούν δικαιούνται τόσο τη Στεγαστική Συνδρομή όσο και την αποζημίωση για οικοσκευή. Σε περίπτωση που η κατοικία έχει μακροχρόνια μίσθωση, ο ιδιοκτήτης δικαιούται τη Στεγαστική Συνδρομή, και ο ένοικος την αποζημίωση για οικοσκευή.
e-διαδικασία μέσω ΑΑΔΕ
Θα ανοίξει σχετική πλατφόρμα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), μέσω της διαδικτυακής πύλης arogi.gov.gr, όπου οι πολίτες θα καταθέτουν, με υπεύθυνη δήλωσή τους, για κάθε ακίνητο, την έκταση της ζημίας που έχει υποστεί. Η πλατφόρμα θα ανοίξει τις αμέσως επόμενες ημέρες και η καταβολή της πρώτης αρωγής θα ξεκινήσει εντός των επόμενων εβδομάδων. Παράλληλα, θα γίνεται η καταγραφή των ζημιών από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, και θα προσδιοριστεί το τελικό ποσό της ζημίας, κατόπιν υποβολής φακέλου του πληττόμενου. Το επιπλέον ποσό για Στεγαστική Συνδρομή θα καταβληθεί μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης του φακέλου, ενώ σε περίπτωση που δεν υποβληθεί φάκελος ή προσδιοριστεί μικρότερο ύψος ζημίας σε σχέση με την προκαταβολή, η διαφορά θα λογιστεί από τη φορολογική αρχή ως αχρεωστήτως καταβληθείσα.
Ποιοι γλιτώνουν τον ΕΝΦΙΑ
Τα ακίνητα (κτίσματα, οικόπεδα, αγροκτήματα) που έχουν αποδεδειγμένα καταστραφεί ολοσχερώς ή έχουν υποστεί λειτουργικές ζημιές που τα καθιστούν μη κατοικήσιμα, απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ του 2021, του 2022 και του 2023, δηλαδή απαλλάσσονται για μία τριετία. Η διαδικασία θα δρομολογηθεί αρχικά μέσα από την ίδια πλατφόρμα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, και κατόπιν θα πιστοποιείται με την εξέταση του φακέλου από την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Ειδικά για το 2021, δεν θα επιβληθεί ΕΝΦΙΑ για το σύνολο των ακινήτων που βρίσκονται στους δήμους Μαντουδίου, Λίμνης, Αγίας Άννας και ΙστιαίαςΑιδηψού της Περιφερειακής Ενότητας Ευβοίας.
Στο πακέτο μέτρων στήριξης έχουν συμπεριληφθεί και τα ακόλουθα:
- Με Κοινή Απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Υποδομών και Μεταφορών, σε συνέχεια της οριοθέτησης των πληγεισών περιοχών, δίδεται επιδότηση ενοικίου/συγκατοίκησης από 300 έως 500 ευρώ μηνιαίως, για την κάλυψη δαπανών προσωρινής στέγασης των μόνιμων κατοίκων, οι κατοικίες των οποίων επλήγησαν από τις πυρκαγιές.
- Στα φυσικά και νομικά πρόσωπα που επλήγησαν και είναι δικαιούχοι των μέτρων της στεγαστικής συνδρομής ή/και της επιχορήγησης για τις επιχειρήσεις, αναστέλλεται η πληρωμή όλων των εκκρεμών -βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων- φορολογικών υποχρεώσεων για 6 μήνες. Αντίστοιχα, με απόφαση του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων δίνεται η δυνατότητα να ανασταλούν για 6 μήνες οι ασφαλιστικές εισφορές των πληττόμενων επιχειρήσεων και επιτηδευματιών.
- Σε συνεργασία με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών δρομολογείται, από μέρους των πιστωτικών ιδρυμάτων, η αναστολή πληρωμής κάθε μορφής ενήμερων υποχρεώσεων για τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που επλήγησαν και είναι δικαιούχοι των μέτρων της στεγαστικής συνδρομής ή/και της επιχορήγησης για τις επιχειρήσεις. Σε αυτά, με πρωτοβουλία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, συμπεριλαμβάνονται τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί μέσω του Εγγυοδοτικού Προγράμματος και του ΤΕΠΙΧ ΙΙ της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.
- Για τα φυσικά και νομικά πρόσωπα, καθώς και τις νομικές οντότητες που επλήγησαν και είναι δικαιούχοι των μέτρων της στεγαστικής συνδρομής ή/και της επιχορήγησης για τις επιχειρήσεις, αναστέλλεται η διενέργεια κάθε πράξης αναγκαστικής εκτέλεσης επί της κινητής ή ακίνητης περιουσίας τους. Το χρονικό διάστημα της αναστολής θα εξαρτηθεί από το μέγεθος της ζημίας. Η αναστολή καταλαμβάνει, ιδίως, τη διενέργεια πλειστηριασμών, κατασχέσεων, αποβολών και προσωπικών κρατήσεων.
- Πρόσθετα μέτρα στήριξης θα ισχύσουν για το σύνολο των κατοίκων δήμων Μαντουδίου και Ιστιαίας: - αναστολή φορολογικών υποχρεώσεων, - αναστολή ασφαλιστικών εισφορών, - αναστολή δανειακών υποχρεώσεων και - αναστολή διενέργειας πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης.
Επιπρόσθετα, οι επιχειρήσεις - εργοδότες του ιδιωτικού τομέα, ανεξαρτήτως κλάδου και επιχειρηματικής δραστηριότητας, στους πληττόμενους δήμους της Περιφερειακής Ενότητας Ευβοίας, μπορούν να θέτουν σε αναστολή τις συμβάσεις εργασίας μέρους ή όλων των εργαζομένων τους, μέχρι και για διάστημα 3 μηνών.
Πρόγραμμα «Αιγίς»
Μετά την υπογραφή, στις 28 Ιανουαρίου 2021, της σχετικής σύμβασης χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, εγκρίθηκε, τον Ιούνιο του 2021, από τη Διυπουργική Επιτροπή Εθνικού Σχεδιασμού Πολιτικής Προστασίας, το μεγαλύτερο διαχρονικά πρόγραμμα αναβάθμισης της πολιτικής προστασίας, με την ονομασία «Αιγίς».
Η συνολική χρηματοδότησή του είναι ύψους 1,76 δισ. ευρώ, με 595 εκατ. ευρώ να προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, 408 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, και 757 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-2027. Μεταξύ άλλων προβλέπονται:
- Προμήθεια ελικοπτέρων και αεροσκαφών πυρόσβεσης.
- Προμήθεια ελικοπτέρων μεταφοράς προσωπικού και ομάδων πρώτης απόκρισης.
- Αγορά υπερσύγχρονων οχημάτων για το Πυροσβεστικό Σώμα και ειδικά μέσα περιπολίας.
- Πλωτά μέσα διάσωσης και μεταφοράς ασθενών.
- Πτυσσόμενες γέφυρες για αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών.
- Εναέρια κέντρα διοίκησης και συντονισμού και προμήθεια σμηνών drones.
- Προμήθεια υπερσύγχρονων ευφυών συστημάτων πυρανίχνευσης και πυρόσβεσης.
- Προμήθεια συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές.
- Προμήθεια μηχανολογικού εξοπλισμού και μηχανημάτων έργου.
- Δημιουργία 13 Περιφερειακών Επιχειρησιακών Κέντρων Πολιτικής Προστασίας και 64 Τοπικών Κέντρων Επιχειρήσεων.
Αναδάσωση - αντιπλημμυρικά
Κονδύλια 224 εκατ. ευρώ έχουν -αρχικά- προβλεφθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την αναδάσωση 165.000 στρεμμάτων. Το έργο στοχεύει στην αποκατάσταση καμένων περιοχών αλλά και στην ποιοτική διαφοροποίηση των νέων αναδασωμένων εκτάσεων, με νέες ποικιλίες, ανθεκτικότερες στις θερινές πυρκαγιές. Επιπλέον, έχουν προβλεφθεί 110 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για επενδύσεις πολλαπλών χρήσεων, με στόχο τον περιορισμό των κινδύνων πλημμύρας, την παροχή νερού για αρδευτικούς σκοπούς σε περιοχές με μεγάλη ξηρασία κατά τη θερινή περίοδο και την ενίσχυση της αποτελεσματικής διαχείρισης υδάτων, σε επιλεγμένες περιοχές στην Ελλάδα. Επιπρόσθετα, προβλέπονται άλλα 100 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για δράσεις προστασίας της βιοποικιλότητας. Παράλληλα, δρομολογούνται, μέσω ΕΣΠΑ, πρόσθετες δράσεις για τη βιοποικιλότητα, ύψους 1,5 δισ. ευρώ, που περιλαμβάνουν και αναδασώσεις.
