Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα για τη συγκέντρωση των φορολογικών εσόδων. Μέσα στο πρώτο εξάμηνο εισπράχθηκαν 20,14 δισ. ευρώ, ποσό μεγαλύτερο κατά μόλις 81 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αναθεωρημένο φετινό στόχο, όπως αυτός αποτυπώθηκε στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Σταθερότητας. Προκειμένου να επιτευχθεί ο αναθεωρημένος στόχος, στο β’ εξάμηνο της φετινής χρονιάς θα πρέπει να συγκεντρωθούν περισσότερα από 25,5 δισ. ευρώ, καθώς ο ετήσιος αναθεωρημένος στόχος προβλέπει τη συγκέντρωση 45,792 δισ. ευρώ.
Η πίεση στους φορολογούμενους θα αρχίσει από το τέλος αυτής της εβδομάδας με τις διπλές πληρωμές φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων (για όσους θέλουν να εκμεταλλευτούν τις 8 δόσεις) και ΦΠΑ β’ τριμήνου (ή Ιουνίου για τις εταιρείες με διπλογραφικά βιβλία). Δύσκολοι όμως θα είναι και όλοι οι επόμενοι μήνες, καθώς σταδιακά θα περιορίζονται οι αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων, ενώ θα φτάνει η ώρα βασικών φορολογικών υποχρεώσεων της φετινής χρονιάς, όπως ο ΕΝΦΙΑ (από τον Σεπτέμβριο θα πληρώνεται ταυτόχρονα με τον φόρο εισοδήματος) και τα τέλη κυκλοφορίας.
Τα αναλυτικά στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού δείχνουν ότι τα φορολογικά έσοδα του α’ εξαμήνου ήταν αισθητά αυξημένα σε σχέση με το αντίστοιχο α’ εξάμηνο του 2020. Ωστόσο, αυτό αποδίδεται περισσότερο σε συγκυριακούς λόγους. Τα φετινά έσοδα είναι φουσκωμένα με τις εισπράξεις των τελών κυκλοφορίας που μετατέθηκαν χρονικά για το 2021, ενώ φέτος -τουλάχιστον προς το παρόν- οι αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων είναι λιγότερες συγκριτικά με το α’ εξάμηνο του 2020, ενώ πιο «χαλαρά» είναι και τα περιοριστικά μέτρα. Το γεγονός πάντως ότι τα φορολογικά έσοδα είναι φέτος περισσότερα στο α’ εξάμηνο συγκριτικά με πέρυσι, δεν αναιρεί το γεγονός ότι και φέτος διανύουμε μια εξαιρετικά δύσκολη χρονιά από δημοσιονομικής άποψης.
Πρωτογενές έλλειμμα
Στο πρώτο εξάμηνο το πρωτογενές έλλειμμα έχει φτάσει στα 9,09 δισ. ευρώ από 6,101 δισ. ευρώ πέρυσι (σ.σ.: είναι πάντως μια καλύτερη δημοσιονομική επίδοση συγκριτικά με τον αναθεωρημένο στόχο που έβλεπε το πρωτογενές έλλειμμα στα 9,919 δισ. ευρώ για το πρώτο εξάμηνο), ενώ το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης έχει φτάσει στα 12,221 δισ. ευρώ από 9,232 δισ. ευρώ πέρυσι. Αιτία, η κατακόρυφη αύξηση των δημοσίων δαπανών, που φέτος διαμορφώνονται στα 34,192 δισ. ευρώ από 28,227 δισ. ευρώ πέρυσι.
Τα έσοδα του Ιουνίου
Ειδικότερα, τον Ιούνιο 2021 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 3,697 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 52 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο. Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 4,120 δισ. ευρώ, αυξημένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 52 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 3,281 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 45 εκατ. ευρώ ή 1,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην επεξηγηματική έκθεση του ΜΠΔΣ 2022-2025. Οι επιστροφές εσόδων του Ιουνίου 2021 ανήλθαν σε 424 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο. Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 389 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 17 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.
Η πορεία των δαπανών
Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου - Ιουνίου 2021 ανήλθαν στα 34,192 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 641 εκατ. ευρώ ή 1,8% έναντι του στόχου (34,834 δισ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην επεξηγηματική έκθεση του ΜΠΔΣ 2022-2025.
Η υποεκτέλεση του Τακτικού Προϋπολογισμού ύψους 471 εκατ. ευρώ οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των επιχορηγήσεων προς ΟΚΑ ύψους 459 εκατ. ευρώ. Αναμένεται πλήρης απορρόφηση των σχετικών κονδυλίων έως το τέλος του έτους.
Αντίθετα, οι ταμειακές πληρωμές που σχετίζονται με τα εξοπλιστικά προγράμματα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας (κατηγορία αποκτήσεων παγίων περιουσιακών στοιχείων), κινήθηκαν αυξητικά σε σχέση με τον αρχικό στόχο κατά 673 εκατ. ευρώ, προς εξυπηρέτηση των σχετικών συμβάσεων.
Το σκέλος του ΠΔΕ κινήθηκε περίπου στα επίπεδα του στόχου, παρουσιάζοντας μια αύξηση κατά 19 εκατ. ευρώ ή 0,5%. Σημειώνεται το γεγονός ότι ξεκίνησαν οι πληρωμές του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Οι πρώτες πληρωμές ύψους 39 εκατ. ευρώ έλαβαν χώρα για προγράμματα του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών των μέτρων κατά της πανδημίας για την περίοδο Ιανουαρίου - Ιουνίου έχει ως εξής:
α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του Covid-19 (μισθωτών) ύψους 1,748 δισ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
β) η επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους 1,618 δισ. ευρώ από την κατηγορία των μεταβιβάσεων και 1.108 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
γ) η κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ύψους 611 εκατ. ευρώ, λόγω μειωμένων μισθωμάτων που λαμβάνουν,
δ) η επιχορήγηση προς τον ΟΠΕΚΑ ύψους 155 εκατ. ευρώ, για την αποπληρωμή δανείων πληγέντων από την πανδημία,
ε) η ενίσχυση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που επλήγησαν από τον Covid-19 στις Περιφέρειες ύψους 333 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
στ) η επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ύψους 84 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ και
ζ) οι δαπάνες σχετικά με το Ταμείο Εγγυοδοσίας επιχειρήσεων ύψους 220 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ.
Αυξημένες κατά 5,965 δισ.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου - Ιουνίου 2021 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020 κατά 5,965 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω των αυξημένων δαπανών για μέτρα κατά της πανδημίας και των αυξημένων πληρωμών εξοπλιστικών προγραμμάτων.
Ποιες κατηγορίες κινήθηκαν πάνω και ποιες κάτω από τον στόχο
Την περίοδο του Ιανουαρίου - Ιουνίου 2021 αύξηση έναντι του στόχου παρατηρήθηκε στις εξής κύριες κατηγορίες εσόδων:
α) ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 42 εκατ. ευρώ ή 0,6%,
β) ΕΦΚ καπνικών προϊόντων κατά 10 εκατ. ευρώ ή 1,1%,
γ) Φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών κατά 26 εκατ. ευρώ ή 11,6%,
δ) Φόροι ταξινόμησης οχημάτων κατά 11 εκατ. ευρώ ή 7,5%,
ε) Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών κατά 31 εκατ. ευρώ ή 5,5%,
στ) Λοιποί φόροι επί αγαθών κατά 46 εκατ. ευρώ ή 167,5%,
ζ) Μεταβιβάσεις κατά 38 εκατ. ευρώ ή 1,7%.
Μειωμένα έναντι του στόχου την ίδια περίοδο ήταν τα έσοδα στις ακόλουθες βασικές κατηγορίες:
α) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από Φυσικά Πρόσωπα (ΦΠ) κατά 11 εκατ. ευρώ ή 0,3%,
β) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρείες (ΝΠ) κατά 64 εκατ. ευρώ ή 8,6%,
γ) Λοιποί φόροι εισοδήματος κατά 17 εκατ. ευρώ ή 3,4%,
δ) Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 21 εκατ. ευρώ ή 1,6%.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 2.068 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο.
Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 2,071 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 17 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
