Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Η χθεσινή έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του ελληνικού σχεδίου μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης, λόγω του μεγέθους και της αρτιότητάς του, δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες για την επόμενη μέρα στην οικονομία και την κοινωνία.
Το ελληνικό σχέδιο είναι ένα από τα καλύτερα και πιο άρτια που υποβλήθηκαν στην Κομισιόν, και αυτό το λένε τόσο οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι όσο και οι τεχνοκράτες των Βρυξελλών που το επεξεργάστηκαν σε όλες του τις διαστάσεις. Από το Ταμείο Ανάκαμψης η Ελλάδα θα λάβει συνολικά 32,2 δισ., ενώ η χθεσινή απόφαση αφορούσε 30,5 δισ., δεδομένου άλλο 1,7 δισ. η χώρα μας θα το πάρει μέσω της πρωτοβουλία ReactEU που χρηματοδοτείται από το Ταμείο. Από τα 30,5 δισ. που εγκρίθηκαν χθες, τα 17,8 δισ. είναι επιχορηγήσεις και τα 12,7 δισ. δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα, τα οποία θα λάβει το κράτος, αλλά θα τα αποπληρώσουν οι ιδιώτες επενδυτές.
Κάλυψη όλων των πυλώνων
Όπως επισήμανε χθες κοινοτική πηγή, το ελληνικό σχέδιο καλύπτει και με το παραπάνω όλους τους πυλώνες του Ταμείου Ανάκαμψης, δηλαδή την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, την κοινωνική ισότητα, την οικονομική και κοινωνική μεταρρύθμιση. Έχει 331 ορόσημα και στόχους, που είναι περισσότερα από όλες τις χώρες, δεδομένου ότι το ύψος της χρηματοδότησης είναι αναλογικά πολύ μεγάλο, ίσως το μεγαλύτερο στην Ε.Ε.
Η κυβέρνηση τήρησε και με το παραπάνω τις δύο προϋποθέσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, που έχουν να κάνουν με τις προτεραιότητες της Ε.Ε. για την κλιματική και ψηφιακή μετάβαση, οι οποίες πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον το 50% των χρηματοδοτούμενων σχεδίων. Η Ελλάδα έφτασε το 61% και αυτό χαιρετίστηκε ιδιαίτερα από την Κομισιόν.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την αξιολόγηση του σχεδίου, το 38% των συνολικών κονδυλίων της Ελλάδας διατίθεται για μέτρα που υποστηρίζουν τους κλιματικούς στόχους. Σε αυτά περιλαμβάνονται επενδύσεις για την αναβάθμιση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και ενίσχυση του καθεστώτος στήριξης για τους παραγωγούς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επιπλέον, το σχέδιο υποστηρίζει επενδύσεις σε ενεργειακά αποδοτικές ανακαινίσεις και την ανάπτυξη τοπικών αστικών σχεδίων, με έμφαση στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αστικών περιοχών στην κλιματική αλλαγή. Άλλα μέτρα περιλαμβάνουν τη στήριξη ενός εθνικού προγράμματος αναδάσωσης και μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την ενίσχυση των συστημάτων πολιτικής προστασίας και διαχείρισης καταστροφών, που καλύπτει μεταξύ άλλων τις επενδύσεις για τον μετριασμό των πλημμυρών.
Το 23% των συνολικών κονδυλίων της Ελλάδας διατίθεται στην ψηφιακή μετάβαση. Το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το ελάχιστο όριο του 20% που απαιτείται από τον κανονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης. Τα μέτρα για τη στήριξη της ψηφιακής μετάβασης της Ελλάδας περιλαμβάνουν επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές όπως δίκτυα 5G και οπτικών ινών, μέτρα για τη στήριξη της ψηφιακής μετάβασης της δημόσιας διοίκησης, καθώς και επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις για τη στήριξη της ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων, με ιδιαίτερη έμφαση στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης μέτρα για τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλα τα επίπεδα, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού συστήματος και μέσω ειδικών προγραμμάτων κατάρτισης για όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Αξιοποίηση του μηχανισμού
H Κομισιόν επισημαίνει στην αξιολόγησή της ότι το σχέδιο της Ελλάδας αντιμετωπίζει αποτελεσματικά το σύνολο ή ένα σημαντικό υποσύνολο των οικονομικών και κοινωνικών προκλήσεων που περιγράφονται στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις που απηύθυνε το Συμβούλιο στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου το 2019 και το 2020.
Περιλαμβάνει μέτρα που συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη και αυξάνουν τις ευκαιρίες απασχόλησης μέσω της βελτίωσης της παραγωγικότητας. Το σχέδιο προβλέπει την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου εθνικού προγράμματος δημόσιας υγείας που θα στηρίζει την πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια πρόληψη και θα ενισχύει την πρωτοβάθμια περίθαλψη, ενώ παράλληλα επιδιώκει να καταστήσει την οικονομία πιο ανοικτή, να βελτιώσει τη δημόσια διοίκηση και να καταστήσει το δικαστικό σύστημα πιο αποτελεσματικό.
Παράλληλα με τη σημαντική αύξηση των δημόσιων επενδύσεων, το σχέδιο αξιοποιεί πλήρως τα δάνεια του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για την παροχή χρηματοδότησης σε εταιρείες και για την αύξηση του επιπέδου των ιδιωτικών επενδύσεων. Το σχέδιο βασίζεται στις κύριες τρέχουσες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της ευρύτερης λειτουργίας της οικονομίας, οι οποίες παρακολουθούνται επί του παρόντος στο πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας, και συμπληρώνει τις μεταρρυθμίσεις αυτές.
Ο αντίκτυπος στην οικονομία
Αναφορικά με τον αντίκτυπο στην οικονομία, οι αρχικές εκτιμήσεις κάνουν λόγο για αύξηση του ΑΕΠ της τάξης των 3,8 ποσοστιαίων μονάδων έως το 2026. Ωστόσο, αφενός θεωρούν αυτήν την εκτίμηση συντηρητική και αφετέρου πιστεύουν ότι ο αντίκτυπος θα είναι πολύ μεγαλύτερος και φυσικά θετικός στο ΑΕΠ από την απόδοση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που συνοδεύουν το πρόγραμμα. Μάλιστα, η ίδια κοινοτική πηγή ανέφερε χθες ότι στο ελληνικό σχέδιο αλληλοσυμπληρώνονται πλήρως οι χρηματοδοτήσεις με τις μεταρρυθμίσεις και αυτό θα το κάνει ακόμη πιο αποτελεσματικό και θα φέρει μεγαλύτερη ανάπτυξη.
Καινοτόμος δανεισμός
Σε σχέση με τα δάνεια των 12,7 δισ. ευρώ, στην έδρα της Επιτροπής τονίζουν ότι αυτά θα τα πάρει το ελληνικό κράτος και κατά συνέπεια θα βαρύνουν το δημόσιο χρέος. Στη συνέχεια θα δοθούν στον ιδιωτικό τομέα για την υλοποίηση μεγάλων επενδυτικών σχεδίων στην ενέργεια, στα δίκτυα, στην ψηφιακή μετάβαση και άλλους τομείς. Ωστόσο, προσθέτουν ότι ο σχεδιασμός που έχει γίνει από την κυβέρνηση εξασφαλίζει την αποπληρωμή τους με αυτόματο τρόπο από τον ιδιωτικό τομέα. Στις Βρυξέλλες πιστεύουν ότι ο δανεισμός που προβλέπεται στο πρόγραμμα είναι ιδιαίτερα καινοτόμος και ελπίζουν ότι θα αποκατασταθεί το έλλειμα στις ιδιωτικές επενδύσεις της τελευταία δεκαετίας στην Ελλάδα.
Στο ECOFIN η θετική εισήγηση της Κομισιόν
Η θετική εισήγηση της Κομισιόν υποβλήθηκε χθες στο Συμβούλιο ECOFIN, το οποίο θα πρέπει να προχωρήσει στην τελική απόφαση μέσα σε τέσσερις βδομάδες. Στις Βρυξέλλες εμφανίζονται βέβαιοι ότι το ελληνικό σχέδιο θα εγκριθεί από τα πρώτα στη συνεδρίαση του Συμβουλίου στις 13 Ιουλίου, ενώ η εκταμίευση της προκαταβολής θα γίνει μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα. Από τα 4 δισ. ευρώ της προκαταβολής, 2,3 δισ. ευρώ θα αφορούν τις επιχορηγήσεις και 1,7 δισ. ευρώ τα δάνεια, που σημαίνει ότι η υλοποίηση του ελληνικού σχεδίου ξεκινάει σε όλες του τις διαστάσεις μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2021.
Ο ρυθμός των χρηματοδοτήσεων προς την Ελλάδα θα είναι ανά εξάμηνο και θα γίνεται μετά από αίτημα της χώρας στην Κομισιόν, η οποία με τη σειρά της θα ελέγχει εάν επιτεύχθηκαν τα ορόσημα για κάθε εκταμίευση. Η κάθε εξαμηνιαία δόση για επιχορηγήσεις θα είναι της τάξης του 1,7 δισ. ευρώ, ενώ η δόση για το σκέλος των δανείων θα είναι ετήσια και το ποσό θα ανέρχεται σε 1,8 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια το σύνολο των εκταμιεύσεων για επιχορηγήσεις και δάνεια θα ανέρχεται 5,2 δισ. ευρώ ετησίως μέχρι και το 2026. Η Επιτροπή αναφέρει ότι τα συστήματα ελέγχου που εφαρμόζει η Ελλάδα θεωρούνται επαρκή για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Το σχέδιο παρέχει επαρκείς λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι εθνικές αρχές θα προλαμβάνουν, θα εντοπίζουν και θα διορθώνουν περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων, διαφθοράς και απάτης που σχετίζονται με τη χρήση των κονδυλίων.
