Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Σκληρή διαπραγματευτική μάχη βρίσκεται σε εξέλιξη σε επίπεδο κρατών-μελών σχετικά με το αν το φυσικό αέριο θα εξακολουθήσει να λαμβάνει χρηματοδοτήσεις υπό μορφή επιχορηγήσεων και δανείων από την Ε.Ε. Στους κόλπους της επιτροπής μονίμων αντιπροσώπων των κρατών-μελών έχουν διαμορφωθεί δύο μεγάλες ομάδες χωρών με διαμετρικά αντίθετες θέσεις, ενώ η πορτογαλική προεδρία επιχειρεί να πετύχει μια συμβιβαστική συμφωνία, μέχρι τώρα χωρίς αποτελέσματα.
Ειδικότερα, επτά κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, έχουν ζητήσει με επιστολή τους από την Κομισιόν και το Συμβούλιο να παραμείνει το φυσικό αέριο στις χρηματοδοτούμενες από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε. πηγές ενέργειας την περίοδο 2021-2027 και να συνεχίσει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να παρέχει δάνεια. Την επιστολή υπογράφουν η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Λιθουανία και η Σλοβακία.
«Μονόδρομος»
Για τις παραπάνω χώρες η χρηματοδότηση του φυσικού αερίου και από κοινοτικούς πόρους είναι μονόδρομος, γιατί ναι μεν ανήκει στην ενέργεια που προέρχεται από ορυκτά και η Ε.Ε. θέλει να αποδεσμευθεί, ωστόσο είναι εντελώς απαραίτητο στη διάρκεια της πράσινης μετάβασης. Σε πολλές χώρες το φυσικό αέριο θα αντικαταστήσει μεταβατικά την αποδέσμευση από τον λιγνίτη και τον άνθρακα. Μάλιστα στην επιστολή προειδοποιούν για σημαντική αύξηση των τιμών ενέργειας και του κόστους της μετάβασης σε μηδενικές εκπομπές, σε περίπτωση που αποκλειστεί το φυσικό αέριο από τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις.
Ποιοι αντιτίθενται
Ωστόσο, μια άλλη μεγάλη ομάδα κρατών-μελών, στην οποία φαίνεται ότι πρωτοστατεί η Γερμανία, εμποδίζει τη λήψη απόφασης για τη συνέχιση της χρηματοδότησης από την Ε.Ε. των διασυνοριακών έργων φυσικού αερίου. Στην εν λόγω ομάδα, εκτός της Γερμανίας, σημαντικό ρόλο παίζουν το Βέλγιο και η Αυστρία, δηλαδή χώρες που υπάρχει σημαντική εσωτερική πίεση προς τις κυβερνήσεις τους για εγκατάλειψη της χρηματοδότησης του φυσικού αερίου. Μάλιστα και η ομάδα αυτή έχει καταθέσει κοινό έγγραφο στο Συμβούλιο στο οποίο αποτυπώνεται η θέση της.
Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές, στην τελευταία συνεδρίαση των μονίμων αντιπροσώπων των κρατών-μελών δεν κατέστη δυνατή η λήψη απόφασης σχετικά με το αν τα έργα φυσικού αερίου θα πρέπει να συνεχίσουν να λαμβάνουν χρηματοδότηση από την Ε.Ε., στο πλαίσιο του κανονισμού TEN-Ε (διευρωπαϊκά δίκτυα), ο οποίος βρίσκεται υπό αναθεώρηση. Υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν έχει χαρακτηρίσει το Φ.Α. ως μεταβατικό καύσιμο, ώστε να υπάρχει αξιόπιστη λύση στη διάρκεια της πορείας προς την πράσινη μετάβαση και τις μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 και σε σχέση με το 1990.
Η πορτογαλική προεδρία στην τελευταία συνεδρίαση των μονίμων αντιπροσώπων υπέβαλε συμβιβαστική πρόταση, σύμφωνα με την οποία οι αγωγοί που μεταφέρουν φυσικό αέριο αναμεμιγμένο με υδρογόνο να είναι επιλέξιμοι για χρηματοδότηση από την Ε.Ε. έως το 2029. Μάλιστα, για νησιωτικές χώρες που δεν είναι συνδεδεμένες με το ευρωπαϊκό δίκτυο φυσικό αερίου, όπως η Κύπρος και η Μάλτα, η προεδρία εισηγήθηκε να συνεχιστεί η υποστήριξη επενδύσεών τους σε φυσικό αέριο. Η πρόταση δεν έγινε δεκτή από τις «11» χώρες.
Δημόσια διαβούλευση
Εν τω μεταξύ βρισκόμενη σε πίεση από αρκετές χώρες και την Ευρωβουλή, η Κομισιόν έχει ξεκινήσει από τις 26 Μαρτίου δημόσια διαβούλευση για το φυσικό αέριο, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις 18 Ιουνίου. Με τη δημόσια διαβούλευση είχαν κληθεί δημόσιες αρχές, εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, βιομηχανικές ενώσεις, οργανώσεις καταναλωτών, ΜΚΟ, περιβαλλοντικές οργανώσεις, εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη και πολίτες να καταθέσουν τις απόψεις.
Η Επιτροπή σχεδιάζει την επανεξέταση και αναθεώρηση της οδηγίας για το φυσικό αέριο και του κανονισμού για το φυσικό αέριο, ώστε να διασφαλιστεί ότι το πλαίσιο της αγοράς φυσικού αερίου συμβάλλει στην επίτευξη των πιο φιλόδοξων στόχων μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που ορίζονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και στο σχέδιο κλιματικών στόχων για το 2030, καθώς και να εφαρμοστούν τα μέτρα που προτείνονται στη στρατηγική για την ενοποίηση του ενεργειακού συστήματος και στη στρατηγική για το υδρογόνο.
Στόχος της παρούσας διαβούλευσης είναι να συγκεντρωθούν οι απόψεις των ενδιαφερόμενων μερών σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να αναθεωρηθούν η οδηγία για το φυσικό αέριο και ο κανονισμός για το φυσικό αέριο, ώστε να διευκολυνθεί η διάδοση της χρήσης ανανεώσιμων αερίων και αερίων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και η ενδυνάμωση των καταναλωτών.
