Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Περίπου 1.300.000 φορολογούμενοι που δεν κατάφεραν να καλύψουν το 30% των συνολικών πραγματικών εισοδημάτων του 2020 με e-δαπάνες και κινδύνευαν να επιβαρυνθούν φέτος με το «πέναλτι» του 22% επί των ποσών που δεν κάλυψαν είτε γλιτώνουν πλέον από τον κίνδυνο αυτό είτε θα επιβαρυνθούν με σημαντικά μειωμένο «πέναλτι».
Αιτία για την εξέλιξη αυτή είναι οι αλλαγές που επήλθαν στις διατάξεις οι οποίες προβλέπουν την υποχρέωση κάθε φορολογουμένου φυσικού προσώπου να εξοφλεί κάθε χρόνο με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ποσού ίσου με το 30% του συνολικού ατομικού ετήσιου πραγματικού εισοδήματος από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματικές - αγροτικές δραστηριότητες και εκμετάλλευση ακινήτων.
Σύμφωνα, ειδικότερα, με τις διατάξεις αυτές, όπως διαμορφώθηκαν και ισχύουν πλέον για τα εισοδήματα του 2020, όπως διευκρινίζεται από την ΑΑΔΕ για τη συμπλήρωση των φετινών φορολογικών δηλώσεων:
1) Κάθε φορολογούμενος με ετήσιο ατομικό πραγματικό εισόδημα έτους 2020 προερχόμενο εκ μιας ή περισσοτέρων από τις 5 βασικές πηγές, δηλαδή από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα, αγροτικές εκμεταλλεύσεις και ενοίκια ακινήτων, θα πρέπει να έχει πραγματοποιήσει κατά το χρονικό διάστημα από την 1η-1-2020 έως την 31η-12-2020 δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με το 30% του εισοδήματος αυτού. Για να αναγνωριστούν, οι δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών θα πρέπει να έχουν εξοφληθεί με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (προπληρωμένες κάρτες, πληρωμές μέσω e-banking κ.λπ.). Στο εισόδημα που θα ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό του 30% δεν θα συνυπολογιστούν τα ακόλουθα ποσά:
α) η αναλογούσα ειδική εισφορά αλληλεγγύης
β) τυχόν δαπάνες του φορολογούμενου για διατροφή
γ) ορισμένα έκτακτα εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2020, όπως οι αποζημιώσεις για απολύσεις, το ασφάλισμα των ομαδικών ασφαλιστηρίων, το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων, η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης, καθώς επίσης και όλες οι έκτακτες αποζημιώσεις, αμοιβές, επιχορηγήσεις και οικονομικές ενισχύσεις που καταβλήθηκαν στο πλαίσιο εφαρμογής μέτρων αντιμετώπισης του κινδύνου διασποράς του κορονοϊού ή στο πλαίσιο εφαρμογής μέτρων ενίσχυσης πληγέντων από φυσικές καταστροφές (αποζημιώσεις ειδικού σκοπού, αποζημιώσεις για μειωμένα ενοίκια, έκτακτα επιδόματα, επιστρεπτέες προκαταβολές, αποζημιώσεις για κάλυψη ζημιών σε κατοικίες κ.λπ.)
Τεκμαρτά εισοδήματα προσδιοριζόμενα με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων δεν θα ληφθούν υπόψη.
2) Το ποσό των δαπανών που θα ληφθεί υπόψη δεν μπορεί να υπερβεί σε ετήσια βάση τα 20.000 ευρώ. Δηλαδή για κάθε φορολογούμενο που εξόφλησε το 2020 με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ποσά δαπανών για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους μεγαλύτερου των 20.000 ευρώ, θα ληφθούν υπόψη μόνο τα 20.000 ευρώ.
3) Στις δαπάνες που λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη του 30% του εισοδήματος περιλαμβάνονται τα περισσότερα από τα καθημερινά, μηνιαία και ετήσια έξοδα κάθε νοικοκυριού, όπως οι δαπάνες για αγορές τροφίμων, ποτών, ρούχων, παπουτσιών, κλινοσκεπασμάτων, χαρτικών ειδών, τσιγάρων, ειδών υγιεινής και καθαριότητας, για αγορές ηλεκτρικών, ηλεκτρονικών συσκευών, επίπλων και άλλων διαρκών ειδών οικιακής χρήσης, οι δαπάνες για παντός είδους υπηρεσίες επισκευών, καθώς και τα έξοδα για πληρωμές λογαριασμών ΔΕΚΟ και κοινοχρήστων, για δίδακτρα, ιατρικές επισκέψεις, ιατρικές εξετάσεις, νοσήλια και ασφάλιστρα. Εξαιρούνται οι πληρωμές για ενοίκια, δάνεια, φόρους και τέλη υπέρ του Δημοσίου, καθώς και οι δαπάνες για αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων, δικύκλων (πλην ποδηλάτων), σκαφών, αεροπλάνων, αεροσκαφών, αποταμιευτικών και επενδυτικών προϊόντων (μετοχών, ομολόγων κ.λπ.).
4) Σε κάθε περίπτωση φορολογουμένου ο οποίος δεν θα έχει καταφέρει να καλύψει το απαιτούμενο συνολικό ποσό δαπανών, το οποίο αντιστοιχεί, όπως προαναφέραμε, στο 30% του συνολικού ετήσιου ατομικού πραγματικού εισοδήματος του έτους 2020, το «ακάλυπτο» ποσό θα φορολογείται όχι με 22% στο σύνολό του, όπως προβλεπόταν αρχικά, αλλά με τον εξής τρόπο:
α) Εφόσον ο φορολογούμενος έχει καλύψει, με δαπάνες εξοφληθείσες μέσω ηλεκτρονικών μεθόδων πληρωμής, ποσοστό του ετήσιου εισοδήματός του μεγαλύτερο του 20%, το ποσό που υπολείπεται μέχρι το 30% θα φορολογείται με συντελεστή 11% αντί 22% που προέβλεπαν αρχικά οι διατάξεις.
β) Εφόσον ο φορολογούμενος έχει καλύψει ποσοστό μικρότερο του 20% του εισοδήματός του, τότε για το τμήμα του «ακάλυπτου» ποσού που φθάνει μέχρι το 20% του εισοδήματος θα φορολογείται με 22%, ενώ για το τμήμα από το 20,01% έως το 30% του εισοδήματος, δηλαδή ουσιαστικά για το 10% του εισοδήματος, θα φορολογείται με 11%.
5) Από την υποχρέωση να έχουν καλύψει το 30% του ετήσιου ατομικού πραγματικού εισοδήματος του 2020 με δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής απαλλάσσονται μερικώς όσοι φορολογούμενοι βαρύνονται με δαπάνες για πληρωμές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ, για τοκοχρεωλυτικές δόσεις δανείων και για ενοίκια, οι οποίες υπερβαίνουν αθροιστικά το 60% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος του 2020. Οι φορολογούμενοι αυτοί δεν εξαιρούνται πλήρως, καθώς οφείλουν να καλύψουν ποσοστό 20% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος του 2020 με δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Προϋπόθεση μάλιστα για να ισχύσει αυτό το μειωμένο -από 30% σε 20%- ποσοστό είναι οι δαπάνες για φόρους, δάνεια και ενοίκια να έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.
Για τους φορολογούμενους αυτούς, το «πέναλτι» σε περίπτωση μη κάλυψης του 20% του εισοδήματος θα υπολογίζεται και πάλι με 22% επί του ακάλυπτου ποσού. Κι αυτό διότι η τροπολογία δεν συμπεριέλαβε κι αυτούς στη μείωση του ποσοστού υπολογισμού «πέναλτι».
6) Από την υποχρέωση να καλύψουν το 30% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος με δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής εξαιρούνται πλήρως για το φορολογικό έτος 2020:
α) Οι φορολογούμενοι που είχαν κλείσει τα 60 έτη ηλικίας έως τις 31-12-2019, δηλαδή όλοι όσοι την 1η-1-2020 ήταν ηλικίας άνω των 60 ετών.
β) Όσοι ασκούν ατομικές εμπορικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις, ατομικές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών και ελευθέρια επαγγέλματα και κατά τη διάρκεια του 2020 είτε αναγκάστηκαν από το κράτος να αναστείλουν τη λειτουργία των καταστημάτων ή των εγκαταστάσεων παραγωγής ή των γραφείων τους, στο πλαίσιο επιβολής μέτρων αντιμετώπισης της εξάπλωσης του κορονοϊού SARS-COV2, είτε θεωρούνται απλά «πληττόμενοι» οικονομικά από τα μέτρα για την αντιμετώπιση της επιδημίας του κορονοϊού.
γ) Οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις και στους ελεύθερους επαγγελματίες των παραπάνω περιπτώσεων, εφόσον οι συμβάσεις εργασίας τους τέθηκαν σε αναστολή για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του 2020.
δ) Οι εργαζόμενοι που εντάχθηκαν το 2020 στο πρόγραμμα «Συν-Εργασία», ανεξαρτήτως χρονικού διαστήματος.
ε) Οι ναυτικοί των οποίων η σύμβαση ναυτολόγησης ανεστάλη για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα μέσα στο 2020.
στ) Οι ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων που υποχρεώθηκαν από το κράτος να εισπράξουν ενοίκια μειωμένα και υπέβαλαν δηλώσεις Covid οι οποίες έγιναν αποδεκτές από το σύστημα TAXISnet για έναν ή περισσότερους από τους μήνες της περιόδου Μαρτίου - Δεκεμβρίου 2020.
ζ) Άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω.
η) Φορολογούμενοι που βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
θ) Φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του ΕΟΧ, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα.
ι) Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή.
ια) Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
ιβ) Oι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
ιγ) Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.
ιδ) Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
ιε) Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών).
ιστ) Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας ή σε ψυχιατρικό κατάστημα.
ιζ) Οι φυλακισμένοι.
7) Όσοι φορολογούμενοι δεν εξαιρούνται από την υποχρέωση κάλυψης ποσοστού έως 30% του εισοδήματός τους με δαπάνες εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής θα πρέπει να αναγράψουν το ποσό των δαπανών αυτών που πραγματοποίησαν το 2020 στους κωδικούς 049-050 του πίνακα 7 του εντύπου Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, δίπλα από τη φράση: «Δαπάνη αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής Πατήστε ΕΔΩ για στοιχεία δαπανών». Το συνολικό ποσό των δαπανών αυτών για το 2020 μπορεί κάθε υπόχρεος φορολογούμενος να το βρει αντλώντας πληροφορίες από έναν πίνακα που αναγράφει τα επιμέρους ποσά των δαπανών ανά τράπεζα και ο οποίος αναδύεται στο ηλεκτρονικό έντυπο της δήλωσης, εφόσον ο φορολογούμενος «κλικάρει» πάνω στη λέξη «ΕΔΩ».
8) Οι φορολογούμενοι που υπάγονται στις μόνιμες κατηγορίες εξαιρουμένων των παραπάνω περιπτώσεων (ζ) έως και (ιζ) καθώς και όσοι εξαιρούμενοι είναι 70 ετών και άνω, για να απαλλαγούν από την υποχρέωση κάλυψης ποσοστού έως 30% του εισοδήματός τους με δαπάνες εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής θα πρέπει να συμπληρώσουν τους κωδικούς 023-024 του πίνακα 2 του Ε1.
9) Οι εκτάκτως εξαιρούμενοι από την υποχρέωση κάλυψης ποσοστού έως 30% του εισοδήματός τους με δαπάνες εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής λόγω του ότι εντάσσονται στους πληττόμενους από την επιδημία του κορονοϊού δεν θα χρειαστεί να συμπληρώσουν κάποιον κωδικό για να εξαιρεθούν. Γι’ αυτούς η εξαίρεση θα γίνει αυτόματα λόγω προσυμπλήρωσης από την ΑΑΔΕ του κωδικού 985 στον πίνακα 9, στο τέλος του εντύπου Ε1.
