Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Αγγελόπουλου
Μια σειρά από δημοσιονομικές «βόμβες» καλείται να… απενεργοποιήσει άμεσα ο e-ΕΦΚΑ, για να αποφύγει τα χειρότερα. Δεν είναι μόνο η πανδημία και το πολύμηνο lockdown που προκαλούν σοβαρούς τριγμούς στο οικοδόμημα του υπερ-ταμείου κύριας και επικουρικής ασφάλισης. Τα… χειρότερα έρχονται και από το πεδίο των αναδρομικών, με σειρά επιστροφών για δεκάδες χιλιάδες δικαιούχους να προγραμματίζεται για το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Σε όλα τα παραπάνω προέκυψε και η πρόσφατη απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την αντισυνταγματικότητα της Εισφοράς Αλληλεγγύης, για να γίνει ακόμα πιο δυσμενές το τοπίο για τον e-ΕΦΚΑ.
Είναι ξεκάθαρο ότι η επιβάρυνση στο σύστημα θα είναι πολύ μεγάλη και, σε μια περίοδο που οι εισφορές μειώνονται δραματικά λόγω καραντίνας, τίθεται ολοφάνερο θέμα ρευστότητας. Βέβαια, ο e-ΕΦΚΑ έχει βρει τον τρόπο να αντιμετωπίζει έως τώρα τέτοια ζητήματα. Άλλωστε και μόνο το γεγονός ότι μέσω των αναστολών συμβάσεων λαμβάνει απευθείας από το κράτος ένα σημαντικό ποσό ως ασφαλιστικές εισφορές εργαζομένων, αποτελεί σημαντικό βοήθημα. Όμως είναι τόσες πολλές οι καταβολές αναδρομικών που προκύπτουν συνεχώς, που δημιουργούν ανάλογη δημοσιονομική δυσχέρεια στο μεγαλύτερο φορέα κύριας και επικουρικής ασφάλισης.
Ας δούμε όμως τι ισχύει για τους επόμενους μήνες:
* Αναδρομικά - επανυπολογισμός: Πρόκειται για μια διαδικασία που είναι πιθανό να εκκινήσει σε δύο φάσεις. Η πρώτη εξ αυτών προγραμματίζεται να τεθεί σε ισχύ έως τα τέλη Ιουνίου. Αυτό σημαίνει ότι οι πληρωμές θα φανούν σε χιλιάδες δικαιούχους, μαζί με τις συντάξεις του μηνός Ιουλίου. Το θέμα αφορά συνταξιούχους με πάνω από 30 έτη ασφάλισης και ο επανυπολογισμός της σύνταξής τους προκύπτει ως αποτέλεσμα του νόμου Βρούτση που ψηφίστηκε πριν από 16 μήνες. Πρόκειται για παρέμβαση που έγινε τον Φεβρουάριο του 2020 και βελτιώθηκαν τα ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων για 30 έτη ασφάλισης και άνω. Αρχικά, οι αρμόδιες υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ ετοιμάζονται να χορηγήσουν τις όποιες αυξήσεις, μαζί με τα αναδρομικά σε περίπου 50.000 νέους συνταξιούχους. Ως «νέοι» λογίζονται εκείνοι οι συνταξιούχοι που έχουν πάνω από 30 έτη ασφάλισης, προέρχονται είτε από το δημόσιο είτε από τον ιδιωτικό τομέα και αποχώρησαν από την υπηρεσία τους μετά την 13η Μαΐου 2016, δηλαδή μετά την έναρξη ισχύος του… διαβόητου «νόμου Κατρούγκαλου» (ν.4387/16). Πρέπει να επισημανθεί ότι ο «νόμος Βρούτση» ορίζει ότι τα όποια αναδρομικά θα πρέπει να καταβληθούν από τον Οκτώβριο του 2019 και μετά, καθώς τότε υπήρξε η σχετική δικαστική απόφαση που απαίτησε να αλλάξουν προς το καλύτερο τα ποσοστά αναπλήρωσης. Άρα, τα αναδρομικά που θα δοθούν θα είναι 20 μηνών, στην περίπτωση που η διαδικασία εκκινήσει στα τέλη Ιουνίου.
* Αναδρομικά - επανυπολογισμός Νο2: Πρόκειται για τη β’ φάση της διαδικασίας που αφορά τριπλάσιο αριθμό δικαιούχων. Περίπου 150.000 συνταξιούχοι, που λογίζονται ως «παλαιοί», πρόκειται να διαπιστώσουν αυξήσεις στα ποσά της σύνταξής τους, αλλά και αναδρομικά, ακόμα και στα τέλη Ιουλίου, μαζί δηλαδή με τις συντάξεις του μηνός Αυγούστου. Για όσους, μάλιστα, έχουν προϋπηρεσία που φτάνει έως και τα 40 έτη (12.000 ημέρες ασφάλισης) είναι πιθανό να προκύψουν αυξήσεις στα επίπεδα των 150 ευρώ τον μήνα! Τονίζεται πάλι ότι ως «παλαιοί» θεωρούνται εκείνοι οι συνταξιούχοι που είχαν βγει στη σύνταξη πριν από τη 13η Μαΐου 2016, δηλαδή νωρίτερα από την έναρξη ισχύος του «νόμου Κατρούγκαλου», που ισοπέδωσε τα ποσοστά αναπλήρωσης και κρίθηκε αντισυνταγματικός ως προς αυτό το σκέλος. Πάντως, στις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας επικρατεί σκεπτικισμός ως προς το ορθό της διαδικασίας, καθώς εκφράζονται φόβοι ότι ο επανυπολογισμός που έγινε ως αποτέλεσμα του «νόμου Κατρούγκαλου» έκρυβε λάθη. Εάν αποδειχτεί κάτι τέτοιο, τότε είναι πιθανό και ο δεύτερος επανυπολογισμός, ως αποτέλεσμα του «νόμου Βρούτση», επίσης να οδηγεί σε λάθος αποτελέσματα. Άρα ίσως γίνει ακόμα πιο εξονυχιστικός επανέλεγχος και η διαδικασία καθυστερήσει κι άλλο.
* Αναδρομικά κληρονόμων: Πρόκειται για μια «πονεμένη» διαδικασία που… σέρνεται ήδη από τον περασμένο Οκτώβριο. Τελικά κατέστη εφικτό να δοθούν οι δύο πρώτες φάσεις των αναδρομικών και απομένει άλλη μία που έχει προγραμματιστεί για τη Δευτέρα 17 Μαΐου. Αφορά κληρονόμους που δεν είχαν προλάβει να συγκεντρώσουν έγκαιρα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και τώρα θα πάρουν τα ποσά που τους αναλογούν. Η διαδικασία ολοκληρώνεται σε αυτή τη φάση. Καταβάλλονται αναδρομικά ποσά για την περίοδο Ιούνιος 2015 - Μάιος 2016, όπως είχαν δοθεί για όσους συνταξιούχους υπήρξε η σχετική πρόβλεψη τον περασμένο Οκτώβριο. Μόνο που αυτά τα ποσά του 11μήνου θα δοθούν στους κληρονόμους των δικαιούχων, αφού οι τελευταίοι έχουν αποβιώσει…
* Συνταξιούχοι που εργάζονται: Πρόκειται γι’ αυτή την πολύ «ειδική» κατηγορία συνταξιούχων που, αν και συνταξιοδοτήθηκαν, επέλεξαν να συνεχίσουν να εργάζονται και να το δηλώσουν επίσημα. Το σχετικό «πέναλτι» που είχε προβλεφθεί στο 60% της σύνταξης επί «νόμου Κατρούγκαλου» περιορίστηκε στο 30% με τον «νόμο Βρούτση». Ως εκ τούτου, υπάρχουν αυξήσεις που πρέπει να ενσωματωθούν στα ποσά των συντάξεων που καταβάλλονται, αλλά και αναδρομικά που πρέπει να δοθούν. Οι όποιες επιστροφές προκύψουν καταβάλλονται προσπάθειες από τις αρμόδιες υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ, ώστε να δοθούν έως τα τέλη Ιουλίου. Υπενθυμίζεται ότι η σχετική μείωση της περικοπής ήδη εφαρμόζεται στον δημόσιο τομέα. Το αντίστοιχο λογισμικό για τους συνταξιούχους που συνεχίζουν να εργάζονται και προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα πρόκειται να τεθεί σε ισχύ τις επόμενες ημέρες.
Εισφορά Αλληλεγγύης
Η Εισφορά Αλληλεγγύης καταβάλλεται μέσω των συντάξεων, ήδη από το 2010. Μόλις προ διμήνου, η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΣ) έκρινε ότι είναι αντισυνταγματική η συγκεκριμένη παρακράτηση. Με πιθανότερη ημερομηνία έναρξης ισχύος του μέτρου το 2019, προκύπτουν και εκεί αναδρομικά ποσά που θα πρέπει να δοθούν σε δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχους. Εκτιμάται ότι μόνο η Εισφορά Αλληλεγγύης μπορεί να κοστίσει περισσότερα από 500 εκατ. ευρώ ως αναδρομικά ποσά. Αφορά κατά βάση συνταξιούχους του Δημοσίου και ειδικά τους πολιτικούς συνταξιούχους, τους απόστρατους, αλλά και συνταξιούχους που προέρχονται από «ειδικά μισθολόγια» όπως είναι οι πανεπιστημιακοί, οι δικαστές, οι γιατροί του ΕΣΥ.
