Η διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου, απλοποιημένου, και φιλικού προς τον πολίτη πλαισίου για την γρήγορη επιχορήγηση οικονομικών ενισχύσεων στις επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από θεομηνίες, είναι το πρώτο μέλημα του νέου νομοσχεδίου του υπουργείου Οικονομικών.
Παράλληλα στο ίδιο νομοσχέδιο, όπως είπε ο Χρ. Σταϊκούρας μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής, περιλαμβάνουν και άλλες διατάξεις και τροπολογίες με τις οποίες διευρύνεται και επεκτείνεται το δίχτυ προστασίας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ώστε να μετριάσει τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού και να «στρώσει το έδαφος» για την ημέρα μετά το τέλος της υγειονομικής κρίσης.
Στην ομιλία του οκ. Σταϊκουρας ανέφερε μεταξύ άλλων:
Η Κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι δρα γρήγορα, αποτελεσματικά και αποφασιστικά για να περιορίσει τις δυσμενείς επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού, σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Διαθέτει γρήγορα αντανακλαστικά, παρακολουθώντας τη δυναμική της υγειονομικής κρίσης.
Πέρα όμως από την αντιμετώπιση της πανδημίας, κλήθηκε να αντιμετωπίσει και τις έκτακτες συνθήκες που προκλήθηκαν από την ύπαρξη θεομηνιών και φυσικών καταστροφών κατά το ίδιο χρονικό διάστημα.
Συνθήκες που απαιτούσαν συνεχείς και άμεσες παρεμβάσεις στήριξης των πληγέντων νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Και το πράξαμε και αυτό, με ταχύτητα, μεθοδικότητα και υπευθυνότητα.
Προς αυτή την κατεύθυνση, το Υπουργείο Οικονομικών εισάγει προς ψήφιση στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, ένα πλέγμα διατάξεων για την κρατική αρωγή προς επιχειρήσεις μετά την επέλευση θεομηνιών.
Μετά τις πρώτες, άμεσες και αναγκαίες παρεμβάσεις στο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο, που έλαβαν χώρα το 2ο εξάμηνο του 2020, και με τη συσσωρευμένη γνώση μετά τις πρόσφατες θεομηνίες, οι οποίες προκάλεσαν εκτεταμένες καταστροφές και μεγάλο αριθμό πληγέντων, αναδείχθηκε η ανάγκη επιτάχυνσης των διαδικασιών αναμόρφωσης του υφιστάμενου πλαισίου, ώστε ο κρατικός μηχανισμός να λειτουργεί σε έκτακτες και απρόβλεπτες συνθήκες συντονισμένα, χωρίς αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ των εμπλεκόμενων Υπουργείων κατά τη διαδικασία της χρηματοδότησης, με στόχο την οικονομική ενίσχυση των πληγέντων ταχύτερα, στοχευμένα, με συνεκτικό σχέδιο και αποτελεσματικότητα.
Παθογένειες του συστήματος δυσχέραιναν, κατά το παρελθόν, την υλοποίηση των δημόσιων πολιτικών σε επιχειρησιακό επίπεδο, αποτελώντας τροχοπέδη για την επίτευξη στόχων της ασκούμενης κυβερνητικής πολιτικής.
Αυτές είχαν ως συνέπεια την παρέλευση ετών προκειμένου οι πληγέντες να λάβουν κρατική αρωγή, ή ακόμη και να μην την λάβουν.
Το Υπουργείο Οικονομικών, μετά από πολύμηνη διαβούλευση με το σύνολο σχεδόν των Υπουργείων, μέσα από συνεργασία με φορείς και επαγγελματικές ομάδες, αλλά και μετά από αξιολόγηση των προβλημάτων και αδυναμιών που εντοπίζονταν σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προχώρησε στην κατάθεση του υπό συζήτηση Σχεδίου Νόμου.
Ποιος όμως είναι ο σκοπός του Νομοσχεδίου;
1ον. Η διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου, συνεκτικού, απλοποιημένου, διαφανούς και φιλικού προς τον πολίτη πλαισίου για την επιχορήγηση των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από θεομηνίες, ώστε να επιτρέπεται η αποκατάσταση της κανονικότητας στην οικονομική ζωή των πληττόμενων επιχειρήσεων, αλλά και εν γένει των τοπικών κοινωνιών, το συντομότερο δυνατόν.
2ον. Η πρόβλεψη για διαμόρφωση μίας διαδικασίας συντονισμού των μέτρων αποκατάστασης και στήριξης, σε συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα Υπουργεία, που θα επιτρέπει να διαμορφώνεται μία ολιστική εικόνα για τις ανάγκες αποκατάστασης και την πορεία υλοποίησης αυτών.
3ον. Η πρόβλεψη δημιουργίας μίας ειδικής και εξειδικευμένης δομής εντός του Υπουργείου Οικονομικών, για την υπηρεσιακή διαχείριση των καθεστώτων στήριξης των επιχειρήσεων και της ελληνικής οικονομίας, ώστε να υπάρχει η απαραίτητη υπηρεσιακή συνέχεια στα μέτρα αντιμετώπισης των θεομηνιών, αλλά και σε όλα τα μέτρα και καθεστώτα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας που δημιουργήθηκαν την τελευταία περίοδο και προωθήθηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών.
Η μεταρρυθμιστική προσπάθεια στο σκέλος της κρατικής αρωγής επιχειρήσεων και φορέων, κινείται σε 4 βασικούς άξονες:
1ος Άξονας. Η αναμόρφωση και ενδυνάμωση του μηχανισμού επιχορήγησης επιχειρήσεων που επλήγησαν από θεομηνίες, σε συνδυασμό με τη διαμόρφωση των κατάλληλων - κάθε φορά - εργαλείων ενίσχυσης και την οριοθέτηση και επιτάχυνση των διαδικασιών.
Στόχος του πρώτου άξονα είναι να αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων και τα νομικά κενά, να διασφαλιστεί η ταχύτητα στην υλοποίηση των προβλεπόμενων, να ενισχυθεί η ποιότητα του αποτελέσματος, να επιτευχθεί ο συντονισμός της διαδικασίας και να επεκταθεί το πλαίσιο στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
Όπως προκύπτει από το γράμμα και το πνεύμα που διαπνέει το προτεινόμενο νομοθέτημα, το πλαίσιο θεσμοθετείται με την ταυτόχρονη διασφάλιση συγκεκριμένων και επαρκών εγγυήσεων για την τήρηση των κανόνων των κρατικών ενισχύσεων, όπως αυτές καθορίζονται, κατ' αρχήν, στην ενωσιακή νομοθεσία.
Με την προτεινόμενη ρύθμιση, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, η περίμετρος κάλυψης της επιχορήγησης επεκτείνεται ρητά στους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες και - για ένα μικρότερο ποσοστό - και στους κατόχους αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
2ος Άξονας. Ο συντονισμός των διαδικασιών προώθησης μέτρων ενίσχυσης και αποκατάστασης σε εθνικό επίπεδο, που αποβλέπει στην αντιμετώπιση καθυστερήσεων στη διαδικασία επιχορηγήσεων επιχειρήσεων.
Ο συντονισμός επέρχεται μέσα από τη θεσμοθέτηση της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής, συγκροτούμενη από τους Γενικούς Γραμματείς των βασικών εμπλεκόμενων Υπουργείων αλλά και από τον Πρόεδρο του ΕΛΓΑ.
Ήδη, με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου, η Κυβερνητική Επιτροπή Κρατικής Αρωγής έχει συσταθεί και είναι έτοιμη να ξεκινήσει το έργο της.
3ος Άξονας. Η ψηφιοποίηση των διαδικασιών, με τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας κρατικής αρωγής, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Αυτή η ψηφιοποίηση θα καθιστά τη διαδικασία της οικονομικής ενίσχυσης γρήγορη, απλή, αποτελεσματική, με δυνατότητα ελέγχου και διασταύρωσης των στοιχείων και των σχετικών δηλώσεων.
4ος Άξονας. Η διαμόρφωση συνθηκών για την κινητοποίηση της κοινωνίας με τη σύσταση Ταμείου Κρατικής Αρωγής.
Το Ταμείο, με αυστηρούς κανόνες λογοδοσίας και με διαφανείς κανόνες λειτουργίας, θα εξασφαλίζει επικουρική - στον κρατικό προϋπολογισμό - χρηματοδότηση για την αποκατάσταση θεομηνιών.
Στο υπό συζήτηση Σχέδιο Νόμου περιλαμβάνονται και άλλες διατάξεις και Τροπολογίες που αποδεικνύουν ότι το Υπουργείο Οικονομικών διευρύνει και επεκτείνει το δίχτυ προστασίας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ώστε να μετριάσει τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού και να «στρώσει το έδαφος» για την ημέρα μετά το τέλος της υγειονομικής κρίσης.
Συγκεκριμένα, το Υπουργείο Οικονομικών:
1ον. Εξαιρεί, υπό όρους, από την υποχρέωση καταβολής του τέλους επιτηδεύματος, τους αγρότες και αλιείς παράκτιας αλιείας.
2ον. Θεσπίζει προσωρινό μέτρο κρατικής ενίσχυσης επιχειρήσεων με τη μορφή αυξημένης αποζημίωσης ειδικού σκοπού για τις επιχειρήσεις των κλάδων στους οποίους εφαρμόζονται περιοριστικά μέτρα.
Αυτή η αποζημίωση:
- είναι μη επιστρεπτέα,
- είναι αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων,
- δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση, τέλος ή εισφορά,
- δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη.
3ον. Απαλλάσσει από την υποχρέωση καταβολής του συνολικού μισθώματος, και για τον μήνα Απρίλιο, τους μισθωτές επαγγελματικής μίσθωσης προς εγκατάσταση της οριζόμενης επιχείρησης, για την οποία έχουν ληφθεί ειδικά και έκτακτα μέτρα περί αναστολής ή προσωρινής απαγόρευσης λειτουργίας.
4ον. Παρέχει τη δυνατότητα δωρεάν κατά κυριότητα παραχώρησης ακινήτων, τα οποία ανήκουν στο Υπουργείο Οικονομικών, στις Περιφέρειες προς στέγαση των Υπηρεσιών των Περιφερειών, με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Οικονομικών.
Ειδικότερα, επιλύεται το χρόνιο πρόβλημα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος κτιριακών συγκροτημάτων των πρώην Διοικητηρίων Νομαρχιών με την παραχώρηση της κυριότητάς τους στους δευτεροβάθμιους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με την ταυτόχρονη διατήρηση της δημόσιας και κοινωφελούς χρήσης.
Η μεταβίβαση αυτή αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του προβλήματος της τακτοποίησης αυθαιρέτων κατασκευών, στον εκσυγχρονισμό και στην ενεργειακή αναβάθμισή των κτιρίων μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ κ.λπ., καθώς και στην έκδοση των απαιτούμενων πιστοποιητικών που πρέπει να έχει ένα σύγχρονο κτίριο που χρησιμοποιείται για δημόσιους και κοινωφελείς σκοπούς (π.χ. ράμπες πρόσβασης ΑΜΕΑ κ.λπ.).
Παράλληλα, επιτυγχάνονται, αφενός, η εξοικονόμηση πόρων από τις συστεγάσεις των υπηρεσιών του Δημοσίου και, αφετέρου, η βελτίωση των συνθηκών εργασίας για υπαλλήλους και συναλλασσόμενους.
Στη βάση σχετικών αιτημάτων που έχουν ήδη υποβληθεί από τις Περιφέρειες στη Γενική Γραμματεία Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας, η διάταξη αφορά σε τουλάχιστον εννέα (9) κτίρια στις Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας, Στερεάς Ελλάδας, Ιονίων Νήσων, Πελοποννήσου, Δυτικής Μακεδονίας, Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας.
5ον. Προβλέπει ότι απαιτήσεις εργαζομένων για την καταβολή του συνόλου ή μέρους της αποζημίωσης λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, οι οποίες έχουν γεννηθεί κατά την τελευταία διετία πριν από την υπαγωγή της επιχείρησης σε ειδική διαχείριση, προαφαιρούνται από το προϊόν της ειδικής διαχείρισης και αποδίδονται στους δικαιούχους.
6ον. Λαμβάνει νέες θεσμικές παρεμβάσεις στην κατεύθυνση της φορολογικής ελάφρυνσης και της διευκόλυνσης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, με γνώμονα την κοινωνική δικαιοσύνη.
Στην τροπολογία που καταθέσαμε πριν από λίγο στη Βουλή, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων:
- Η πρόβλεψη για τη δυνατότητα καταβολής του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων σε 8 ισόποσες μηνιαίες δόσεις.
- Η παροχή έκπτωσης 3% για τα φυσικά πρόσωπα, εφόσον η δήλωση φορολογίας εισοδήματος υποβληθεί μέχρι τις 28 Ιουλίου 2021, και ο οφειλόμενος φόρος που προκύπτει από αυτή καταβληθεί, εφάπαξ, μέχρι τις 30 Ιουλίου 2021.
- Η δυνατότητα εμπρόθεσμης υποβολής της δήλωσης φυσικών και νομικών προσώπων μέχρι τις 27 Αυγούστου 2021, με την καταβολή των 2 πρώτων μηνιαίων δόσεων.
- Η πρόβλεψη για τη δυνατότητα καταβολής του ΕΝΦΙΑ σε 6 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, με πρώτη δόση τον Σεπτέμβριο του 2021.
- Η άρση της φορολόγησης βάσει των αντικειμενικών κριτηρίων διαβίωσης για όσους έχουν πληγεί από την πανδημία, εφόσον σε 1 από τα 2 προηγούμενα φορολογικά έτη δεν υπήρξε εφαρμογή του εναλλακτικού τρόπου υπολογισμού της ελάχιστης φορολογίας.
- Η μη επιβολή, στους πληττόμενους υπόχρεους και στους φορολογούμενους άνω των 60 ετών, της προσαύξησης φόρου που προκύπτει εάν το δηλωθέν ποσό με ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι μικρότερο του 30% του πραγματικού εισοδήματος.
- Η μείωση, στο ήμισυ, για υπόχρεους που δεν εμπίπτουν στην ανωτέρω περίπτωση, της προσαύξησης φόρου που προκύπτει για δηλωθέν ποσό με ηλεκτρονικές συναλλαγές το οποίο υπερβαίνει το 20% και υπολείπεται του 30% του πραγματικού εισοδήματος.
- Η εξαίρεση των έκτακτων εισοδημάτων από τον προσδιορισμό του πραγματικού εισοδήματος επί του οποίου υπολογίζεται το ελάχιστο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.
- Η απαλλαγή των κυνηγών που εξέδωσαν άδεια θήρας για το κυνηγετικό έτος 2020-2021, από την υποχρέωση καταβολής ποσών υπέρ του Δημοσίου, εφόσον εκδώσουν άδεια θήρας ίδιου τύπου με το προηγούμενο κυνηγετικό έτος.
7ον. Καταθέτει συμπληρωματικό Προϋπολογισμό, αυξάνοντας τις πιστώσεις του τακτικού προϋπολογισμού κατά 3 δισ. ευρώ για το 2021.
Η προτεινόμενη ρύθμιση προωθείται στο πλαίσιο των μέτρων τα οποία έχουν ήδη ληφθεί ή πρόκειται να ληφθούν, προκειμένου να καταστεί εφικτή η υλοποίησή τους.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Η σημερινή νομοθετική πρωτοβουλία συνιστά το επιστέγασμα των προσπαθειών για πλήρη, άμεση και αποτελεσματική ανακούφιση των πολιτών, αλλά και την απόδειξη ότι η Κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στον στόχο της για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις.
Προσήλωση η οποία επιβεβαιώνεται από την προτεραιοποίηση που έχει δοθεί στην ανακούφιση των πολιτών, την αποσόβηση των κινδύνων οικονομικών κραδασμών από την κλιματική αλλαγή, αλλά και την αποκατάσταση της κανονικότητας στην οικονομική ζωή των πληττόμενων επιχειρήσεων μετά από μία έκτακτη συνθήκη και, μέσω αυτής, τη στήριξη της εθνικής οικονομίας και την εξομάλυνση της οικονομικής ζωής της χώρας.
