Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Κοκκαλιάρη
[email protected]
Μία νέα σελίδα για την ελληνική οικονομία -με την κινητοποίηση ποσού «μαμούθ» κοντά στα 60 δισ. ευρώ- μπορεί να αποτελέσει για τη χώρα η αξιοποίηση των πόρων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης. Το Σχέδιο έχει τη δυνατότητα να προσθέσει ακόμα 7 μονάδες στο ΑΕΠ σε ορίζοντα εξαετίας -πέρα και πάνω από τη φυσιολογική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας- και να δημιουργήσει πρόσθετες 200.000 θέσεις εργασίας.
Αυτό υπογράμμισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη χθεσινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ενώ αναμένεται να υπάρξουν αύριο περαιτέρω ανακοινώσεις για τους βασικούς άξονες των προωθούμενων ρυθμίσεων. Συνολικά οι δράσεις που αποτυπώνονται στο σχέδιο αγγίζουν τις 160 και αφορούν έργα, επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, που «απλώνονται» σε όλη τη χώρα.
Αυστηρά είναι τα χρονοδιαγράμματα, ενώ στόχος είναι να υπάρξει μια εμπροσθοβαρής εφαρμογή μέτρων ώστε να ενισχυθεί η ταλαιπωρημένη από την πανδημία οικονομία. Να σημειωθεί πως με βάση τον κυβερνητικό σχεδιασμό θα έχουμε τις πρώτες εκταμιεύσεις πριν από το τέλος του καλοκαιριού, κάτι που θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό για την προσπάθεια επιστροφής στην οικονομική κανονικότητα καθώς θα προχωρούν και οι εμβολιασμοί στη χώρα.
«Είναι ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα το οποίο έχει τη δυνατότητα να κινητοποιήσει σχεδόν 60 δισεκατομμύρια ευρώ, 32 δισεκατομμύρια ευρώ είναι οι εξασφαλισμένοι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης, 19 δισεκατομμύρια σε επιχορηγήσεις και το υπόλοιπο ποσό σε δανεισμό, προσθέτοντας τη μόχλευση από τον ιδιωτικό τομέα σε ίδια κεφάλαια και σε δανεισμό, εκτιμούμε ότι μπορούν να κινητοποιηθούν συνολικοί πόροι ύψους 57 δισεκατομμυρίων ευρώ» σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης. Παράλληλα υπογράμμισε πως το Σχέδιο έχει τέσσερις κύριους πυλώνες: την ψηφιακή μετάβαση κράτους και επιχειρήσεων, την αύξηση της απασχόλησης, την ενίσχυση της υγείας, της παιδείας, της κοινωνικής συνοχής, την πράσινη οικονομία και την εκτίναξη των επενδύσεων.
Στην επόμενη ημέρα της οικονομίας η κυβέρνηση τονίζει πως στόχος είναι η δημιουργία μονίμων και ποιοτικών θέσεων απασχόλησης μέσα από δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις. Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε δύο προϋποθέσεις: Όποιος ιδιώτης αξιοποιεί πόρους του Ταμείου θα πρέπει να επενδύει ταυτόχρονα και δικά του χρήματα και όλα τα σχέδια θα πρέπει να είναι ώριμα προς εκτέλεση.
Οι «πράσινες δράσεις»
Κεντρικό ρόλο θα έχουν οι «πράσινες δράσεις», καθώς υπάρχει η μεγάλη πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. Στο πλαίσιο αυτό παραπάνω από το 1/3 των πόρων του σχεδίου θα διοχετευτούν σε δράσεις που αφορούν τον πράσινο μετασχηματισμό της οικονομίας. Ενδεικτικά αναφέρονται προγράμματα όπως το «εξοικονομώ-αυτονομώ», σημαντικές δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων, μία σημαντικότατη χωροταξική μεταρρύθμιση, στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ηλεκτροκίνητες συγκοινωνίες, αποτελεσματική προστασία της βιοποικιλότητας κ.ά.
Στην εθνική ανάταξη
Ο πρωθυπουργός έκανε χθες αναφορά στη συμπλήρωση 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, σημειώνοντας πως «την εθνική ανάταση που νιώσαμε όλοι την 25η Μαρτίου πλαισιώνει η εθνική ανάταξη με καθοριστικό βήμα το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης πού θα οδηγήσει την Ελλάδα μπροστά όλα τα επόμενα χρόνια». Χαρακτηριστικά σημείωσε πως είναι ένα πρόγραμμα το οποίο πραγματικά έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τη χώρα, γιατί το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης είναι «η γέφυρα προς τη μετά Covid εποχή αλλά και προς την 3η δεκαετία του 21ου αιώνα».
Κατά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης παρουσίασε αναλυτικά τους βασικούς άξονες του σχεδίου. Να σημειωθεί εδώ πως έχει προηγηθεί η κατάθεση του προσχεδίου του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης τον περασμένο Νοέμβριο και έχουν γίνει σχεδόν 80 συσκέψεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αυτό που τονίζεται από την κυβερνητική πλευρά είναι ότι η Ελλάδα θα είναι μία από τις πρώτες χώρες που θα υποβάλει το τελικό της σχέδιο πριν από τη λήξη της προθεσμίας στο τέλος Απριλίου, ώστε να επιταχυνθεί και η έλευση των σχετικών πόρων. Στόχος είναι το επόμενο διάστημα να υπάρξει επιστροφή στην κανονικότητα -άλλωστε μέσα στην εβδομάδα θα ληφθούν αποφάσεις για το χρονοδιάγραμμα επανεκκίνησης του λιανεμπορίου- και να έρθουν όσο το δυνατόν ταχύτερα τα ευρωπαϊκά κονδύλια που να δώσουν περαιτέρω ώθηση στην ελληνική οικονομία.
Κυβερνητικά στελέχη επισημαίνουν πως επιδίωξη είναι να αλλάξει γενικότερα το μοντέλο της ελληνικής οικονομίας, δηλαδή να γίνει πιο εξωστρεφές και πιο ανταγωνιστικό. Έμφαση δίνεται σε ένα αποτελεσματικότερο και ψηφιοποιημένο κράτος, σε ένα φορολογικό σύστημα το οποίο θα είναι φιλικό προς την ανάπτυξη, σε πολλά μεγάλα έργα, αλλά και σε ένα ευρύ πλέγμα κοινωνικής προστασίας.
Στο επίκεντρο οι πολίτες
Κατά τη χθεσινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε μια «νέα καθημερινότητα για όλους τους πολίτες, γιατί ακριβώς οι πολίτες βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της γιγαντιαίας προσπάθειας». Προσέθεσε δε πως «ο σχεδιασμός αυτού του άλματος είναι μόνο η αρχή, είναι το πρώτο χιλιόμετρο ενός μαραθωνίου, το νήμα του οποίου θα κοπεί μόνο όταν έχουν απορροφηθεί όλοι οι πόροι, το αργότερο μέχρι το 2026».
Οι πρώτες αντιδράσεις
Να σημειωθεί πως το Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης θα συζητηθεί στη Βουλή, προκειμένου τα κόμματα να τοποθετηθούν. Ωστόσο ήδη έχουν υπάρξει τα πρώτα αντιπολιτευτικά πυρά προς την κυβέρνηση.
«Ο κ. Μητσοτάκης ενέκρινε από το υπουργικό συμβούλιο ένα σχέδιο για το σε ποιους φίλους και ημέτερους θα μοιράσει τα κονδύλια. Αυτό δεν είναι Εθνικό Σχέδιο Ανόρθωσης, αλλά σχέδιο των φίλων, των κολλητών και των προμηθευτών της κυβέρνησης» υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας.
Από την πλευρά της η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής Φώφη Γεννηματά επεσήμανε πως δεν πρέπει να χαθεί η μεγάλη ευκαιρία της αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Παράλληλα άσκησε έντονη κριτική στην κυβέρνηση, λέγοντας πως είναι «μεγάλη εθνική υπόθεση στην οποία δυστυχώς ο κ. Μητσοτάκης προχωρεί και πάλι χωρίς την στοιχειώδη εθνική συνεννόηση. Καμία ως τώρα συζήτηση με τα πολιτικά κόμματα και ελάχιστη δημόσια διαβούλευση και μόνο σε γενικούς άξονες».
Ποια πρότζεκτ θα χρηματοδοτηθούν
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο Ταμείο θα εντάσσονται έργα των ακόλουθων κατηγοριών:
1. Κίνητρα για επενδύσεις ενεργειακής αποδοτικότητας (κατοικίες, επιχειρήσεις και δημόσιος τομέας)
2. Ηλεκτρικές διασυνδέσεις των ελληνικών νησιών και επενδύσεις ενεργειακής αποθήκευσης
3. Εθνικό σχέδιο αναδάσωσης και επενδύσεις στη βιοποικιλότητα
4. Υποδομές 5G, υποδομή οπτικών ινών σε κτήρια, ψηφιακή διασύνδεση των ελληνικών νησιών
5. Ψηφιακός μετασχηματισμός του Δημόσιου Τομέα (Υγεία, Παιδεία, Δικαιοσύνη κ.λπ.)
6. Πλήρης ψηφιοποίηση των φορολογικών αρχών
7. Μεταρρυθμίσεις για την απλοποίηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, διευκόλυνση του επιχειρείν και υποστήριξη των επενδύσεων
8. Ισχυρά κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις (πράσινος, ψηφιακός μετασχηματισμός μμε, «έξυπνες» βιομηχανικές επενδύσεις, εξωστρέφεια, καινοτομία / έρευνα και ανάπτυξη)
9. Συμπράξεις Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα σε νέα, μεγάλα έργα υποδομών
10. Επενδύσεις στους τομείς του πολιτισμού, του τουρισμού και της αγροδιατροφής ως κινητήριους μοχλούς ανάπτυξης
11. Μεταρρύθμιση της εργατικής νομοθεσίας (εκσυγχρονισμός και απλοποίηση), μεταρρύθμιση ενεργητικών και παθητικών πολιτικών απασχόλησης, μεγάλες επενδύσεις στην κατάρτιση και επανακατάρτιση του εργατικού δυναμικού (έμφαση στις ψηφιακές δεξιότητες)
12. Επενδύσεις στην κοινωνική ενσωμάτωση ευάλωτων ομάδων, υποβοήθηση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας για άτομα με αναπηρία, διευκόλυνση της δημιουργίας μονάδων φροντίδας παιδιών στις εγκαταστάσεις ιδιωτικών εταιριών. Πρόσθετες αντίστοιχες επενδύσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα
13. Μεταρρύθμιση του συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, εκσυγχρονισμός νοσοκομείων και κέντρων Υγείας και εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Δημόσιας Υγείας και Πρόληψης Ασθενειών.
Σημαντική ευκαιρία για την Ελλάδα
Οι πόροι του προγράμματος «Επόμενη Γενιά Ε.Ε.» αποτελούν σημαντική ευκαιρία για την Ελλάδα να υλοποιήσει πρόσθετες μεταρρυθμίσεις, να επενδύσει στο μέλλον και να αναπτυχθεί η οικονομία της μεσοπρόθεσμα, μετά τη συρρίκνωσή της κατά 8,2% το 2020 λόγω του κορονοϊού, αναφέρει ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης DBRS.
H Ελλάδα, σημειώνει, θα είναι από τις πιο ωφελημένες χώρες του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς δικαιούται να λάβει επιχορηγήσεις και δάνεια ύψους 30,5 δισ. ευρώ για τα επόμενα πέντε χρόνια. Από το ποσό αυτό, τα 17,8 δισ. ευρώ (περίπου το 10% του ΑΕΠ το 2019) αφορούν επιχορηγήσεις και τα 12,7 δισ. ευρώ (το 7%) δάνεια, τα οποία θα είναι διαθέσιμα έως το 2026.
«Συνολικά, η DBRS Morningstar αναμένει ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα μπορούσε να ενισχύσει άμεσα την κεφαλαιακή βάση της Ελλάδας μέσω της ανάπτυξης οικονομικών υποδομών και του εργατικού δυναμικού της λόγω μεταρρυθμίσεων που βελτιώνουν τις δεξιότητες απασχόλησης και την κοινωνική συνοχή», ανέφερε η βοηθός αντιπρόεδρος του οίκου για τις πιστοληπτικές αξιολογήσεις χωρών, Σπυριδούλα Τζήμα, προσθέτοντας: «Ωστόσο, η DBRS Morningstar σημειώνει ότι, λόγω της καινοτόμου φύσης του, η υλοποίηση αυτού του νέου μέσου της Ε.Ε. θα μπορούσε να είναι δύσκολη και θα απαιτήσει ισχυρή εθνική ιδιοκτησία της μεταρρυθμιστικής ατζέντας από την κυβέρνηση και ταχύτητα από τη δημόσια διοίκηση».
Συνολικά, σημειώνει ο οίκος, ο θετικός αντίκτυπος του Ταμείου στην ελληνική οικονομία θα εξαρτηθεί από τις απρόσκοπτες εγκρίσεις εκταμιεύσεων και την κατανομή των πόρων για δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις και για μεταρρυθμίσεις που θα στηρίξουν ισχυρή και βιώσιμη ανάπτυξη.
