Της Ζωρζέτ Ζολώτα
[email protected]
Ακινητοποιημένο παραμένει το Ever Given από την περασμένη Τρίτη, μπλοκάροντας μια κεντρική αρτηρία του παγκόσμιου εμπορίου και υπενθυμίζοντας πόσο εύθραυστες είναι οι εφοδιαστικές αλυσίδες. Ο Οσάμα Ραμπία, επικεφαλής της αιγυπτιακής αρχής στη διώρυγα του Σουέζ δήλωσε πως ίσως χρειαστεί να καταφύγουν στο σχέδιο “C” που δεν είναι άλλο από τη μετακίνηση ορισμένων χιλιάδων από τα εμπορευματοκιβώτια των 200.000 τόνων που βρίσκονται στο Ever Given, σύμφωνα με τους Financial Times. Μια τέτοια διαδικασία μπορεί να καθυστερήσει το άνοιγμα της διώρυγας για ολόκληρες εβδομάδες, καθυστερώντας την παράδοση διαφόρων προϊόντων από εξαρτήματα αυτοκινήτων, εμπορεύματα όπως το αργό πετρέλαιο και παιχνίδια.
Σε μια συγκυρία όπου ήδη η παγκόσμια οικονομία πάσχει από ελλείψεις πρώτων υλών και εμπορευμάτων, ο απεγκλωβισμός ενός από τα μεγαλύτερα κοντέινερ του κόσμου παραμένει ηράκλειο εγχείρημα. Οι απώλειες υπολογίζονται στα 400 εκατ. δολάρια την ώρα καθώς από τη διώρυγα του Σουέζ διέρχονται περίπου 50 πλοία την ημέρα, αντανακλώντας το 12% της διακίνησης εμπορευμάτων μέσω των θαλάσσιων οδών. Μέχρι και την Παρασκευή είχε μπλοκαριστεί η διέλευση περίπου 300 εμπορικών πλοίων, εμποδίζοντας τη μεταφορά αγαθών σχεδόν 10 δις δολαρίων ανά ημέρα. Τα ναύλα για τα δεξαμενόπλοια διπλασιάστηκαν μέσα σε λίγες ημέρες ενώ η εναλλακτική της διέλευσης από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στην Νότια Αφρική είναι χρονοβόρα κατά μια εβδομάδα και πιο επικίνδυνη λόγω πειρατειών. Οι τιμές του πετρελαίου στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη αντέδρασαν σε αυτή τη συγκυρία με άνοδο πάνω από 4% την Παρασκευή.
VIA REUTERS/ROSCOSMOS
Το Ever Given, το οποίο ανήκει στην ιαπωνική Shoei Kisen Kaisha και το διαχειρίζεται η μεταφορική Evergreen Marine από την Ταϊβάν, έχει μήκος 400 μέτρα, με διαστάσεις ανάλογες του Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ της Νέας Υόρκης. Το κοντέινερ-μαμούθ έχει προσαράξει από την μια στην άλλη όχθη της διώρυγας του Σουέζ, ένα θαλάσσιο πέρασμα με πλάτος 300 μέτρων ανάμεσα στη Μεσόγειο και την Ερυθρά Θάλασσα. Οπότε η πρόκληση για τους αρμοδίους της Αιγύπτου και των ΗΠΑ, οι οποίες υποσχέθηκαν πως συνδράμουν στην ολοκλήρωση της επιχείρησης απεγκλωβισμού, είναι μεγάλη.
Ever Given: η κορυφή του παγόβουνου
Εκ των πραγμάτων είναι αναπόφευκτες νέες καθυστερήσεις στην παράδοση εμπορευμάτων, δοκιμάζοντας τις αντοχές των εφοδιαστικών αλυσίδων από την Ασία μέχρι τη Δύση που έχει ήδη υπερβεί τα όρια της μετά το ξέσπασμα της πανδημίας έναν χρόνο πριν. Λίγο πριν την προσάραξη του Ever Given, οικονομικοί αναλυτές προειδοποιούσαν για την αναβολή ολόκληρων εβδομάδων στις παραδόσεις χημικών πρώτων υλών που είναι απαραίτητες στην παραγωγή πάσης φύσεως προϊόντων από αυτοκίνητα μέχρι ιατρικό εξοπλισμό ή και πάνες λόγω του πλήγματος που υπέστη ο κλάδος των πετροχημικών στο Τέξας από τις χειμερινές καταιγίδες του περασμένου μηνός.
Αλλαγή ισορροπιών εν μέσω της πανδημίας
Με τις υπηρεσίες στην πραγματική οικονομία να βρίσκονται σε κατάσταση αδράνειας πάνω από έναν χρόνο, όλο το βάρος της οικονομικής δραστηριότητας έχει επικεντρωθεί στη μεταποίηση και το ηλεκτρονικό εμπόριο, με ελλείψεις σε διάφορά προϊόντα όλο αυτό το 12μήνο από ιατρικές μάσκες μέχρι ηλεκτρονικά τσιπ και ρόδες ποδηλάτων. Η αύξηση της ζήτησης για συγκεκριμένα προϊόντα λόγω των περιορισμών στις μετακινήσεις και της κοινωνικής αποστασιοποίησης εν μέσω της πανδημικής κρίσης οδήγησε στην εξάντληση των εμπορευματοκιβωτίων και την αύξηση των ναύλων. Πριν την ακινητοποίηση του Ever Given, το κόστος μεταφοράς ενός εμπορευματοκιβωτίου μήκους 12 μέτρων μεταξύ της ανατολικής Ασίας και της δυτικής ακτής των ΗΠΑ κόστιζε 4.000 δολάρια αντί των 1.500 δολαρίων στις αρχές του 2020. Οικονομολόγοι κάνουν λόγο για ανεπανάληπτες ανατροπές στις εφοδιαστικές αλυσίδες που κάποια στιγμή θα γίνουν αισθητές στην τσέπη του καταναλωτή.
VIA REUTERS/HANDOUT
Η ανεπάρκεια στην προσφορά των τσιπ είναι ένα από τα βασικά προβλήματα των εφοδιαστικών αλυσίδων, με αποτέλεσμα αμερικανικές και ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες να παγώνουν την παραγωγή τους σε αρκετά εργοστάσια. Η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν συζητά την ενίσχυση της παραγωγής τσιπ στις ΗΠΑ με κονδύλια 37 δις δολαρίων ύστερα από πιέσεις που ασκήθηκαν από την εγχώρια βιομηχανία τόσο στον Λευκό Οίκο, όσο και στο Κογκρέσο.
Ελλείψεις στην παγκόσμια προσφορά των τσιπ προκλήθηκαν από έναν συνδυασμό παραγόντων, ένας εκ των οποίων βρίσκει ρίζες στον τεχνολογικό πόλεμο που κήρυξε o προκάτοχος του Μπάιντεν, Ντόναλντ Τραμπ, σε κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας, κατηγορώντας τους πως διατηρούν στενούς δεσμούς με το Κομμουνιστικό κόμμα της χώρας και αποτελούν απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, οι αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες στράφηκαν στην TSMC της Ταϊβάν, η οποία ξαφνικά ανέλαβε ένα μεγάλο όγκο παραγγελιών. Αρκετοί επιχειρηματίες εξετάζουν τώρα πια τη διαφοροποίηση των προμηθευτών τους, κτίζοντας εμπορικούς δεσμούς με το Βιετνάμ ή την Ινδονησία, καθώς ο Μπάιντεν δεν αναμένεται να απαλύνει τη στάση των ΗΠΑ απέναντι στο Πεκίνο.
Αναπροσαρμογή των εφοδιαστικών αλυσίδων
Ο εθνικισμός των εμβολίων, το Brexit αλλά και οι εντάσεις στις εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ και της Κίνας αποτελούν από μόνες τους μεγάλες δοκιμασίες στο παγκόσμιο εμπόριο και κατ’ επέκταση τις εφοδιαστικές αλυσίδες. Η Ινδία, ένας από τους μεγαλύτερους παρασκευαστές εμβολίων και προμηθευτές του προγράμματος Covax, απαγόρευσε αυτήν την εβδομάδα τις εξαγωγές εμβολίων για να συγκρατήσει το δεύτερο κύμα της πανδημίας στη χώρα. Όλες αυτές οι εξελίξεις, αν και μπορεί να είναι ετερόκλητες, συνδράμουν στη διαταραχή της υπάρχουσας ροής των προϊόντων στην παγκόσμια οικονομία.
VIA REUTERS/HANDOUT
Το τελικό αποτέλεσμα δεν θα είναι άλλο από την αύξηση των τιμών στα διαρκή καταναλωτικά αγαθά, φοβούνται αρκετοί. «Η στρατηγική που ακολουθούν οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ε.Ε θα κάνουν τη ζωή δυσκολότερη για τους εξαγωγείς», σχολιάζει η Τζοάνα Κόνγκς, οικονομολόγος στην ING Bank, στους Financial Times. Ωστόσο, η γενική γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, Νγκόζι Οκόντζο-Αουέιλα, μιλά για την ανθεκτικότητα των εφοδιαστικών αλυσίδων, με την προοπτική να ενσωματωθούν περισσότερο οι αφρικανικές χώρες στο παγκόσμιο εμπόριο. «Πιστεύω πως αυτό που γίνεται σήμερα είναι μια αναδιοργάνωση της παγκοσμιοποίησης», τονίζει η ίδια.
