Από την έντυπη έκδοση
Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Πυκνώνουν οι επαφές κυβερνητικών στελεχών με παράγοντες της αγοράς αυτή την εβδομάδα εν όψει της νέας επανεκκίνησης του λιανεμπορίου, που δείχνει μονόδρομος, παρά τις δυσμενείς εξελίξεις στο υγειονομικό μέτωπο, μιας και οι επιχειρήσεις έχουν εξαντλήσει τις αντοχές τους έπειτα από τρεις φάσεις περιοριστικών μέτρων, έχοντας φορτωθεί δυσβάστακτο όγκο υποχρεώσεων, με νέα δάνεια και μεταχρονολογημένες επιταγές, που είναι αμφίβολο πότε και αν θα καταφέρουν να εξοφλήσουν.
Μόνο για τις επιταγές, οι πληροφορίες από επιχειρηματικούς φορείς αναφέρουν ότι μετά τις συνεχείς παρατάσεις, το ύψος τους εκτιμάται γύρω στα 20 δισ. ευρώ, εγείροντας αβεβαιότητες και σοβαρούς κινδύνους για μεγάλη μερίδα της αγοράς, κυρίως μικρών επιχειρήσεων που βρίσκονται στη γραμμή επανεκκίνησης χωρίς κεφάλαια κίνησης και την αναγκαία ρευστότητα για να πληρώσουν προμηθευτές για την τροφοδοσία των καταστημάτων τους με νέα εμπορεύματα.
Οριστικοποίηση μέτρων
Αυτές τις ημέρες αναμένεται να οριστικοποιηθούν τα μέτρα της κυβέρνησης για την ομαλή μετάβαση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στη νέα κανονικότητα με στόχο να αρχίσουν να αποδίδουν από το β’ εξάμηνο. Όπως είχε αναφέρει πρόσφατα ο πρόεδρος της Grant Thornton Greece Νίκος Καραμούζης, το δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι θα επιβαρυνθεί με τουλάχιστον 35 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας το 210% του ΑΕΠ στο τέλος του α’ τριμήνου του 2021. Κύρια πηγή επιβάρυνσης είναι τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών ύψους 27 δισ. ευρώ και η δραματική μείωση των δημοσιονομικών εσόδων λόγω της ύφεσης. Εκτίμησε επίσης ότι το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί κοντά στα 30 δισ. ευρώ, μέχρι να αρχίσει η ανάκαμψη της οικονομίας, ενώ ο ιδιωτικός επιχειρηματικός τομέας θα επιβαρυνθεί με επιπρόσθετες υποχρεώσεις ύψους, κατ’ εκτίμηση, 16 δισ. ευρώ, όπου συμπεριλαμβάνονται νέα δάνεια 8 δισ. ευρώ, επιστρεπτέα προκαταβολή 4-5 δισ. ευρώ και 8,3 δισ. ευρώ συνολικά από αναστολή πληρωμής φόρων, ασφαλιστικών εισφορών, τόκων και χρεολυσίων.
Πιεστική ανάγκη
Τα παραπάνω καταδεικνύουν την πιεστική ανάγκη οι επιχειρήσεις να ανεβάσουν ρολά, να αρχίσουν να πραγματοποιούν πωλήσεις για τα τονώσουν το άδειο ταμείο τους και σταδιακά να ανακτήσουν φοροδοτική ικανότητα. Στο πλαίσιο αυτό το τελευταίο διάστημα γίνονται ζυμώσεις, ώστε να καταρτιστεί ένα σχέδιο για την ασφαλή επανεκκίνηση. Η δωρεάν διάθεση Covid τεστ σε όλο τον πληθυσμό εντάσσεται στο πλέγμα πρωτοβουλιών που θα συνδυάσουν μέτρα υγειονομικής προστασίας, όσο θα προοδεύει το εμβολιαστικό πρόγραμμα, και χρηματοδοτικά εργαλεία για τη στήριξη των επιχειρήσεων κατά τη μεταβατική φάση.
Αύριο έχει προγραμματιστεί συνάντηση στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με τη συμμετοχή του υπουργού Άδωνι Γεωργιάδη και εκπροσώπων επιχειρηματικών φορέων, μεταξύ των οποίων ο Γιώργος Καββαθάς, πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ). Στο επίκεντρο της συνάντησης θα βρεθεί το μοντέλο επανεκκίνησης της αγοράς του λιανεμπορίου και της εστίασης.
Άνοιξαν οι πρώτοι
Από σήμερα λειτουργούν κομμωτήρια, κουρεία και κέντρα περιποίησης άκρων, πέρα από τις άλλες δραστηριότητες στις οποίες αίρονται οι περιορισμοί, όπως το άνοιγμα των αρχαιολογικών χώρων και η άρση της απαγόρευσης του ψαρέματος στις περιοχές κατοικίας των ενδιαφερομένων. Οι πιεστικές ανάγκες επανέναρξης της λειτουργίας των επιχειρήσεων γίνονται εμφανείς από τις πρώτες αντιδράσεις, με τους επιχειρηματίες της αγοράς του βιβλίου, για παράδειγμα, να θέτουν ερωτήματα σχετικά με τον αποκλεισμό τους από αυτή τη φάση άρσης των περιορισμών. Σημειώνεται ότι στις 14 Δεκεμβρίου, που άρχισε η σταδιακή άρση των περιορισμών του δεύτερου lockdown, τα βιβλιοπωλεία άνοιξαν μαζί με τα κομμωτήρια, αλλά στην τρέχουσα φάση έχουν αποκλειστεί, γεγονός που έχει δυσαρεστήσει χιλιάδες επαγγελματίες που είδαν το 2020 τις πωλήσεις τους να γράφουν απώλειες 80%. Επιχειρήματα όπως το γεγονός ότι στην Ευρώπη τα βιβλιοπωλεία παραμένουν ανοιχτά, ότι η βιβλιοπαραγωγή έχει «παγώσει» και ότι η εμπειρία του περασμένου Δεκεμβρίου απέδειξε ότι οι επιχειρήσεις του κλάδου μπορούν να λειτουργήσουν με ασφάλεια, καθώς πρόκειται κυρίως για μικρά καταστήματα που δέχονται μέχρι 3-4 άτομα, λαμβάνονται υπόψη, αλλά δεν επηρεάζουν καταλυτικά τις αποφάσεις.
Ο κλάδος του βιβλίου βέβαια δεν είναι ο μόνος που διεκδικεί άμεση επανεκκίνηση. Εξίσου πιεστικές είναι οι συνθήκες στην αγορά ένδυσης - υπόδησης, όπου οι επιχειρηματίες έχοντας χάσει την εκπτωτική περίοδο έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο, επιζητώντας το άνοιγμα των καταστημάτων τους εν όψει Πάσχα, με αυστηρούς υγειονομικούς περιορισμούς.
Σύμφωνα με πληροφορίες το μοντέλο που εξετάζεται περιλαμβάνει αγορές με επίσκεψη στο κατάστημα (click inside) και με περιορισμένο χρόνο για αγορές μέχρι τρεις ώρες που θα πιστοποιείται με αποστολή SMS.
Μεγάλο στοίχημα
Το αισιόδοξο σενάριο αναφέρει άνοιγμα του λιανικού εμπορίου την ερχόμενη Δευτέρα 29 Μαρτίου ή πιθανόν μία εβδομάδα αργότερα, ώστε να πάρει σειρά η εστίαση, λίγες εβδομάδες πριν από την επανεκκίνηση του τουρισμού, που έχει ανακοινωθεί επισήμως για τις 14 Μαΐου. Πρόκειται για μεγάλο στοίχημα, καθώς η επιδημιολογική εικόνα της χώρας δεν εμπνέει ασφάλεια, αντιθέτως δημιουργούν ανησυχία η διατήρηση των ημερήσιων κρουσμάτων πάνω από τα 2.500 και η αύξηση των εισαγωγών στις ΜΕΘ.
Αν και κάποιοι επιδημιολόγοι συνιστούν άνοιγμα της αγοράς του λιανεμπορίου μετά τις 15 Απριλίου και της εστίασης μετά τις 15 Μαΐου, ώστε να επέλθει η λεγόμενη επιπέδωση της καμπύλης, πληροφορίες αναφέρουν ότι επιδιώκεται άρση των περιορισμών νωρίτερα. Εκτιμάται ότι ο καλός καιρός θα είναι σύμμαχος στο επόμενο διάστημα, επιτρέποντας την εκτόνωση των πολιτών με δραστηριότητες σε εξωτερικούς χώρους.
Το πρώτο βήμα, με την άρση των περιορισμών για τους ψαράδες, θα έχει συνέχεια με άλλες δραστηριότητες σε συνδυασμό με τη διεύρυνση του ωραρίου τα Σαββατοκύριακα, αλλά και την αλλαγή σε θερινή ώρα.
Εστίαση
Αυτές οι συνθήκες ευνοούν την πρόταση για άνοιγμα της εστίασης σε εξωτερικούς χώρους σε πρώτη φάση. Το σχέδιο αυτό, αν και είναι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων του κυβερνητικού επιτελείου με συνδικαλιστικούς φορείς, βρίσκει αντίθετους επιχειρηματίες του κλάδου εστίασης που δεν διαθέτουν εξωτερικούς χώρους ή και θεωρούν ασύμφορη τη λειτουργία τους με τέτοιους περιορισμούς. Εξάλλου, είναι πολλές οι μικρές επιχειρήσεις της αγοράς που προτιμούν να παραμείνουν κλειστές σε περιβάλλον χαμηλής ζήτησης, στον βαθμό που τα μέτρα στήριξης επαρκούν για να συντηρούν τα λειτουργικά τους έξοδα.
Η εικόνα της επόμενης μέρας
Η ώρα της επανεκκίνησης, ακόμη κι αν δεν είναι σε μία εβδομάδα αλλά σε δύο ή τρεις, θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε έναν νέο χάρτη, ο οποίος αναμένεται να πάρει την τελική του μορφή μετά την κρίση, σε 2-3 χρόνια, όπως σημειώνουν παράγοντες της αγοράς συνεκτιμώντας την είσοδο νέων παικτών, τη συγκέντρωση μεριδίων σε λιγότερους υφιστάμενους λιανέμπορους και την έξοδο από την κρίση εταιρειών που βρέθηκαν στην έναρξη της πανδημίας έχοντας διαχειριστεί τις ζημιές της δεκαετούς κρίσης που προηγήθηκε και με εδραιωμένη παρουσία στο online κανάλι πωλήσεων. Σε δυσμενή θέση θα βρεθούν οι λιγότερο προετοιμασμένες και κυρίως μικρές επιχειρήσεις και μεμονωμένα καταστήματα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μια αγορά 600.000 εργαζομένων. Τόσοι απασχολούνται συνολικά στις πάνω από 300.000 επιχειρήσεις της εστίασης και του λιανεμπορίου, σύμφωνα με στοιχεία της ΓΣΒΕΕ. Για να είναι σε θέση να επανεκκινήσουν τη δραστηριότητά τους αυτοί οι επαγγελματίες θα χρειαστούν στήριξη.
Οι επιχειρηματίες ζητούν παράταση του προγράμματος επιδότησης ενοικίων, επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών και εξειδικευμένα μέτρα ώστε να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας που διακρατήθηκαν εν μέσω πανδημίας, διατηρώντας τον δείκτη ανεργίας σε χαμηλά επίπεδα. Η ενδιάμεση χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και τα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα διευκολύνουν την ασφαλή μετάβαση στη νέα κανονικότητα είναι απαραίτητα, σύμφωνα με θεσμικούς φορείς της αγοράς, που επισημαίνουν, μεταξύ άλλων, ότι ήδη το 30% των επιχειρήσεων, ήτοι πάνω από 100.000, βρίσκεται στο φάσμα της χρεοκοπίας και ο κίνδυνος μεγαλώνει όσο καθυστερεί η επανεκκίνηση των δραστηριοτήτων.
