Από την έντυπη έκδοση
Του Λάμπρου Καραγεώργου
[email protected]
Στα χαρτιά και με ελλείψεις παραμένει ακόμη η ανάπτυξη των εναλλακτικών καυσίμων για τη ναυτιλία, σύμφωνα με έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2014/94/ΕΕ για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων.
Είναι χαρακτηριστικό, όπως διαπιστώνει η έκθεση, ότι αναφορικά με τις πλωτές μεταφορές είναι περιορισμένη η διαθεσιμότητα δεδομένων σχετικά με τη διάδοση των βιοκαυσίμων, των σκαφών που χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα και της παροχής ενέργειας από την ξηρά για ελλιμενισμένα πλοία.
Μολονότι, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία επισημαίνει επίσης τη μεγάλη ανάγκη για απανθρακοποίηση στον τομέα της ναυτιλίας, εντούτοις πολύ λίγα έχουν γίνει προς την κατεύθυνση αυτή, τόσο ως προς την ανάπτυξη των νέων καυσίμων όσο και ως προς τις υποδομές διάθεσής των, με αποτέλεσμα να αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία η πρόταση προς τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) μιας ομάδας χωρών με ισχυρή ναυτιλία, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, για τη δημιουργία ενός fund ύψους 5 δισ. δολ. που θα χρηματοδοτήσει την έρευνα για νέα εναλλακτικά ναυτιλιακά καύσιμα.
Η FuelsEU Maritime
Η έκθεση της Ε.Ε. επισημαίνει ότι τα σενάρια που στηρίζουν το σχέδιο κλιματικών στόχων για το 2030, το οποίο αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τουλάχιστον κατά 55% στο σύνολο της οικονομίας, προβλέπουν μεγάλο μερίδιο εναλλακτικών καυσίμων, όπως τα ανανεώσιμα και χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα υγρά καύσιμα. Άλλα εναλλακτικά καύσιμα που θα χρησιμοποιηθούν κυρίως μετά το 2030 θα είναι το υδρογόνο ή οι φορείς υδρογόνου, όπως η αμμωνία, καθώς και το bio- LNG, η ηλεκτρική ενέργεια, η μεθανόλη και τα οικολογικά καύσιμα, τα οποία, με εξαίρεση τα οικολογικά καύσιμα, απαιτούν διαφορετικές υποδομές. Η πρωτοβουλία FuelsEU Maritime που θα εγκριθεί εντός του 2021 θα αναλύει περαιτέρω την πορεία απανθρακοποίησης και μείωσης της ρύπανσης για τον ναυτιλιακό τομέα.
Ωστόσο, όπως προστίθεται στην έκθεση, είναι σαφές ότι απαιτείται να καταβληθούν σημαντικές και μακροπρόθεσμες προσπάθειες προκειμένου να διασφαλιστεί η παροχή επαρκών υποδομών για τον εφοδιασμό με τέτοιου είδους καύσιμα. Ο τρέχων σχεδιασμός των κρατών μελών στον συγκεκριμένο τομέα υστερεί κατά πολύ σε σχέση με αυτό που θα απαιτηθεί για την επίτευξη των βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων απαιτήσεων μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και των ρύπων, οι οποίες σχετίζονται με την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Επαναφόρτιση - ανεφοδιασμός
Επιπλέον, χρειάζονται σημαντικές πρόσθετες επενδύσεις για την παροχή των απαιτούμενων υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού ιδίως για τα σκάφη μηδενικών εκπομπών και τις υποδομές σε λιμένες. Οι εν λόγω πόροι δεν προβλέπονται προς το παρόν στον σχεδιασμό των κρατών μελών, όπως αναφέρεται στις εθνικές εκθέσεις εφαρμογής, και ενδέχεται να χρειαστεί πρόσθετη χρηματοδότηση για την επίτευξη του στόχου για το κλίμα.
Σε άλλο σημείο η έκθεση προσθέτει ότι το 2019 ο συνολικός αριθμός πλοίων με καύσιμο και υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) που παραγγέλθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν περίπου 300. Μόλις τα μισά από τα πλοία αυτά εκτελούν δρομολόγια. Τα άλλα μισά εξακολουθούν να τελούν υπό παραγγελία. Ο αριθμός των ηλεκτρικών σκαφών (συμπεριλαμβανομένων των υβριδικών) που εκτελούν δρομολόγια παγκοσμίως είναι επίσης χαμηλός, ωστόσο το τελευταίο διάστημα παρουσιάζει αύξηση: το 2019 160 πλοία βρίσκονταν σε ενεργό υπηρεσία και άλλα 104 ήταν υπό κατασκευή. Στο τέλος του 2019 περίπου 50 εσωτερικοί και θαλάσσιοι λιμένες στην Ε.Ε. διέθεταν τουλάχιστον ένα σημείο σύνδεσης με παροχή ενέργειας από την ξηρά.
Όμως, μόλις το ένα τρίτο περίπου των κρατών μελών έχει καθορίσει στόχους για τον ανεφοδιασμό των πλοίων με LNG και την παροχή ενέργειας από την ξηρά τόσο για τις θαλάσσιες όσο και τις εσωτερικές πλωτές μεταφορές.
Δύσκολη η αξιολόγηση
Τα δεδομένα που παρείχαν τα κράτη μέλη σχετικά με τις εκτιμήσεις για τα πλοία θαλάσσιας και εσωτερικής ναυσιπλοΐας και την ανάπτυξη των υποδομών ήταν ελάχιστα. Ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατή η διενέργεια συνεκτικής αξιολόγησης της τρέχουσας και της προβλεπόμενης ανάπτυξης του ανεφοδιασμού των πλοίων με LNG και της παροχής ενέργειας από την ξηρά σε ολόκληρη την Ε.Ε., διαπιστώνει η έκθεση.
Είναι δύσκολο, συμπληρώνει, να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος της οδηγίας στη διάδοση των εναλλακτικών καυσίμων και της παροχής ενέργειας από την ξηρά όσον αφορά τις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές οδούς. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι στην πλειονότητα των κρατών μελών είναι περιορισμένες οι επενδύσεις σε υποδομές εναλλακτικών καυσίμων για τον ανεφοδιασμό των πλοίων με LNG και την παροχή ενέργειας από την ξηρά σε λιμένες. Ωστόσο, ιδίως στους εν λόγω τομείς, η οδηγία είναι πιθανό να έχει σημαντικό αντίκτυπο όσο πλησιάζουν οι ημερομηνίες-στόχοι για την υλοποίησή τους το 2025 ή το 2030.
