Η φορολογική διοίκηση μπορεί, σε κάθε περίπτωση, να προβαίνει σε επανυπολογισμό του φόρου κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και μεταβίβασης ακινήτων που βρίσκονται σε περιοχές της χώρας στις οποίες αναπροσαρμόστηκαν οι τιμές ζώνης, καθώς επίσης και στην έκδοση της σχετικής πράξης διοικητικού προσδιορισμού του φόρου, ακόμη και χωρίς προηγούμενη υποβολή τροποποιητικής δήλωσης από τον υπόχρεο σε φόρο.
Αυτό γνωστοποιήθηκε αρμοδίως με την υπ' αριθμ. Ε. 2055/ 11.3.2021 εγκύκλιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων με την οποία δόθηκαν οι κατωτέρω διευκρινίσεις για τον επανυπολογισμό των φόρων κατοχής και μεταβίβασης με οποιαδήποτε αιτία ακινήτων που βρίσκονται σε περιοχές στις οποίες αναπροσαρμόστηκαν οι τιμές ζώνης, με την 102353/2020 απόφαση του υπουργού Οικονομικών. Πρόκειται για τις περιοχές Ψυχικού, Φιλοθέης, Εκάλης, Τήνου, Δελφών, Δήμου Αθηναίων, στις οποίες οι αντικειμενικές αξίες άλλαξαν, και μάλιστα αναδρομικά, κατόπιν προσφυγών των κατοίκων στα διοικητικά δικαστήρια, με αποτέλεσμα να προκύπτει ανάγκη επανυπολογισμού των φόρων μεταβίβασης ή κατοχής των ακινήτων.
ΕΝΦΙΑ και ΕΦΑ
Σε ό,τι αφορά τον ΕΝΦΙΑ και τον ΕΦΑ, σε αυτές τις ζώνες, λαμβάνοντας υπόψη ότι ημερομηνία υπολογισμού δικαιωμάτων και τιμών ζώνης για την επιβολή των συγκεκριμένων φόρων είναι η 1η Ιανουαρίου του οικείου έτους, ισχύουν τα ακόλουθα:
Χρήζει επανεκκαθάρισης ο ΕΝΦΙΑ και ο ΕΦΑ έτους 2017, βάσει των αναδρομικά ισχυουσών τιμών.
Η εκκαθάριση ΕΝΦΙΑ έτους 2018 ισχύει ως έχει, καθώς, σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 1 του ν. 4223/2013, ειδικά για τον υπολογισμό ΕΝΦΙΑ έτους 2018 λαμβάνονται υπόψη οι Τιμές Ζώνης, οι οποίες ορίζονται στη με αρ. ΠΟΛ.1113/2018 (Β' 2192) απόφαση του υπουργού Οικονομικών», οι τιμές εκκίνησης της οποίας ακυρώθηκαν από τη δημοσίευση των αποφάσεων του ΣτΕ, ήτοι από 2/10/2019 και 18/12/2019.
Για τον επανυπολογισμό του ΕΦΑ έτους 2018, εφαρμόζονται οι αναδρομικά ισχύουσες τιμές που ορίζονται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 1 της ΥΑ.
Η εκκαθάριση ΕΝΦΙΑ και ο υπολογισμός του ΕΦΑ έτους 2019 ισχύουν ως έχουν, όπως και η εκκαθάριση ΕΝΦΙΑ και ο υπολογισμός του ΕΦΑ έτους 2020 διενεργήθηκε με τις νέες τιμές εκκίνησης, οπότε δεν χρήζει επανεξέτασης ο επιβληθείς φόρος.
Μηχανογραφικά
Προκειμένου να γίνουν οι σχετικές διορθώσεις στις πράξεις προσδιορισμού του ΕΝΦΙΑ φυσικών και νομικών προσώπων για το έτος 2017, θα πραγματοποιηθεί κεντρικά μηχανογραφικός υπολογισμός των φόρων αυτών και θα εκδοθούν νέες πράξεις διοικητικού προσδιορισμού του φόρου, χωρίς να απαιτείται καμία ενέργεια από την πλευρά των φορολογουμένων.
Για τον επανυπολογισμό του ΕΦΑ ετών 2017 και 2018, ο υπόχρεος σε φόρο υποβάλλει στη ΔΟΥ, στην οποία είχαν υποβληθεί οι δηλώσεις ΕΦΑ, δήλωση με αίτηση επιστροφής φόρου ανά έτος, στην οποία υποχρεωτικά αναφέρεται ο αύξων αριθμός του ακινήτου, το οποίο αφορά η επιστροφή, όπως αυτός αναγραφόταν στην προηγούμενη δήλωση ΕΦΑ, συνοδευόμενη από τα έντυπα νέου υπολογισμού της φορολογητέας αξίας του ακινήτου. Η τυχόν προκύπτουσα διαφορά φόρου επιστρέφεται ή συμψηφίζεται.
Μεταβιβάσεις
Αντίστοιχα και ανάλογα με το έτος που έλαβαν χώρα οι σχετικές συναλλαγές, επανυπολογίζεται ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων, σε κληρονομιές, δωρεές, γονικές παροχές και αιτία ανταλλάγματος.
Δηλαδή, για κάθε έτος, που έλαβε χώρα η δικαιοπραξία, θα υπολογίζεται ο ΦΜΑ επί των ισχυουσών αντικειμενικών αξιών.
Για τη διενέργεια επανυπολογισμού των φόρων κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και μεταβίβασης ακινήτων και την έκδοση σχετικής πράξης διοικητικού ή διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου ο υπόχρεος σε φόρο υποβάλλει στη ΔΟΥ, στην οποία είχε υποβληθεί η αρχική δήλωση, τροποποιητική δήλωση συνοδευόμενη από τα έντυπα υπολογισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων, όπως αυτή έχει αναπροσαρμοστεί και ισχύει σύμφωνα με την ΥΑ καθώς και αντίγραφο του συνταχθέντος συμβολαίου δωρεάς/γονικής παροχής/μεταβίβασης ακινήτων, εφόσον τούτο δεν είχε υποβληθεί στο σχετικό φάκελο.
Μετά την υποβολή της τροποποιητικής δήλωσης και εφόσον ο φορολογούμενος δικαιούται επιστροφής φόρου, η Φορολογική Διοίκηση, αφού συμψηφίσει τους οφειλόμενους από τον φορολογούμενο φόρους με το προς επιστροφή ποσό, προβαίνει στην επιστροφή της τυχόν προκύπτουσας διαφοράς μέσα σε προθεσμία 90 ημερών από την υποβολή της δήλωσης.
Για τις περιοχές στις οποίες η αναπροσαρμοσμένη τιμή ζώνης είναι μεγαλύτερη της ισχύουσας κατά τον χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης (ημερομηνία θανάτου ή σύνταξης του συμβολαίου), υφίσταται υποχρέωση των υπόχρεων σε φόρο να υποβάλουν τροποποιητική δήλωση.
Επισημαίνεται ότι σε κάθε περίπτωση η Φορολογική Διοίκηση δύναται να προβαίνει σε επανυπολογισμό του φόρου κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και μεταβίβασης ακινήτων και σε έκδοση της σχετικής πράξης διοικητικού προσδιορισμού του φόρου για τη διαφορά του φόρου που προκύπτει από την εφαρμογή της ανωτέρω απόφασης και χωρίς προηγούμενη υποβολή τροποποιητικής δήλωσης από τον υπόχρεο σε φόρο.
Στις περιπτώσεις που η διαφορά φόρου αφορά δηλώσεις ΕΝΦΙΑ φυσικών και νομικών προσώπων, δεδομένου ότι ο φόρος προσδιορίζεται στο σύνολο της ακίνητης περιουσίας του φορολογουμένου, ενδέχεται να προκύψουν διαφορές, οι οποίες οφείλονται στη διαρκή ενημέρωση - διόρθωση της ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων για τον υπολογισμό της αξίας των ακινήτων στις φορολογίες αυτές.
