Από την έντυπη έκδοση
Στη σύσταση «ομάδας κρούσης» (task force) για την «εποπτεία» των σούπερ μάρκετ πρόκειται να προχωρήσει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, ενώ στο ίδιο πλαίσιο θα επεκτείνει τον έλεγχο και θα διευρύνει τον αριθμό προϊόντων που εξετάζει για να διαπιστώσει τυχόν αντιανταγωνιστικές συμπεριφορές ή κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης. Από τους ελέγχους δεν θα εξαιρεθούν οι προμηθευτές, για τους οποίους θα αναζητείται πιθανή κατάχρηση διαπραγματευτικής ισχύος.
Τα παραπάνω προκύπτουν από κλαδική μελέτη της Επιτροπής που δημοσιοποιήθηκε χθες και εστίασε στα εξής 11 είδη που διανέμονται μέσω των σούπερ μάρκετ: ψωμί συσκευασμένο για τοστ, δημητριακά πρωινού, ζυμαρικά, αλλαντικά, γιαούρτι, φέτα, όσπρια, καφές, αναψυκτικά, απορρυπαντικά και χαρτί υγείας.
Σύμφωνα με την Ε.Α. λόγω των σημαντικών αλλαγών στις καταναλωτικές συνήθειες τους τελευταίους μήνες, στην πιθανή έλευση νέων επιχειρηματικών μοντέλων, αλλά επίσης και του περιορισμού του εύρους της κλαδικής σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων, δεν κρίνεται προς το παρόν απαραίτητη η εκκίνηση κανονιστικής παρέμβασης στον κλάδο με τη θεσμοθέτηση ενός διαμεσολαβητή ή εντολοδόχου για τη διαπραγμάτευση Κώδικα Δεοντολογίας ή Οδηγού Καλών Πρακτικών. Η δυνατότητα αυτή θα εξεταστεί ύστερα από τα συμπεράσματα της νέας κλαδικής, η οποία προγραμματίζεται μεσοπρόθεσμα σε βάθος διετίας και η οποία θα καλύπτει περισσότερες και ενδεχομένως διαφορετικές κατηγορίες προϊόντων, μία επιλογή που θα γίνει βάσει και της συστηματικής επεξεργασίας των δεδομένων που συλλέγονται από την HCC Economic Intelligence Platform ήδη από τον Ιανουάριο του 2020.
Ωστόσο, κρίνεται απαραίτητη η συνεχής παρακολούθηση του κλάδου από την Ε.Α., τόσο για τα συγκεκριμένα καταναλωτικά προϊόντα που εξετάστηκαν στο πλαίσιο αυτής της κλαδικής, όσο και για άλλα προϊόντα, τρόφιμα ή άλλα καταναλωτικά είδη.
Το έργο αυτό θα αναλάβει μία Task force σούπερ μάρκετ που θα συσταθεί στη Γενική Διεύθυνση της Επιτροπής Ανταγωνισμού και η οποία θα προετοιμάζει κάθε 12 μήνες αναφορά στον πρόεδρο της Επιτροπής για την κατάσταση ανταγωνισμού στον κλάδο του λιανεμπορίου και θα προχωρά σε μετρήσεις της διαπραγματευτικής ισχύος των αλυσίδων σούπερ μάρκετ και προμηθευτών.
Όπως επισημαίνει η Επιτροπή, η τελική επιλογή των αγορών προμήθειας που θα εξεταστούν από την κλαδική μεσοπρόθεσμα θα στηριχθεί στα πορίσματα αυτών των περιοδικών μελετών της «ομάδας κρούσης». Η «ομάδα κρούσης» θα πρέπει επίσης, σε συνεργασία με άλλες διευθύνσεις και τμήματα της Επιτροπής, να εκπονήσει ειδικές κατευθυντήριες γραμμές, που θα ολοκληρωθούν το πρώτο εξάμηνο του 2022, για την εφαρμογή των κανόνων του ανταγωνισμού στον κλάδο των λιανεμπορίου (σούπερ μάρκετ).
Οι ειδικές κατευθυντήριες γραμμές θα αναλύουν μεταξύ άλλων τον ορισμό της σχετικής αγοράς, τον τρόπο με τον οποίον η διαπραγματευτική ισχύς και η ειδική μεθοδολογία που ανέπτυξε στην παρούσα μελέτη η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα λαμβάνεται υπόψη, κατά τη διερεύνηση δεσπόζουσας θέσης στην αγορά, καθώς και να αναλύσει συγκεκριμένες κατηγορίες εμπορικών πρακτικών, συμπεριλαμβανομένων και αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.
Όπως αναφέρει η Επιτροπή, αρκετά από τα προβλήματα ανταγωνισμού συνδέονται με την άσκηση διαπραγματευτικής ισχύος και μπορούν ενδεχομένως να επιλυθούν από μία προσεκτικά διαμορφωμένη εφαρμογή των άρθρων 1, 2 του Ν 3959/2011 και 101, 102 ΣΛΕΕ. Ειδικότερα:
* Στον ορισμό γεωγραφικής κατάντη αγοράς (της αγοράς πώλησης προς τους τελικούς καταναλωτές), η Επιτροπή θα λαμβάνει υπόψη και τον τοπικό ανταγωνισμό.
* Η έρευνα για την ύπαρξη δεσπόζουσας θέσης πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου κλάδου και ειδικά την έλλειψη έντονου διασηματικού ανταγωνισμού σε ορισμένα προϊόντα premiumFastMoving Consumer Goods (FMCG) ή τον κομβικό ρόλο ορισμένων μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ ή ηλεκτρονικών πλατφορμών οι οποίες μπορούν να έχουν ρόλο «πυλωρού» σε ορισμένες αγορές και ενδεχομένως να διανέμουν και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.
* Ιδιαίτερο ενδιαφέρον υπάρχει για εκμεταλλευτικές καταχρηστικές πρακτικές, οι οποίες συνίστανται στην επιβολή από δεσπόζουσα επιχείρηση μη δίκαιων ή επαχθών όρων.
Διαπραγματευτική ισχύς προμηθευτών
Βάσει της ανάλυσης που διεξήχθη από την Επιτροπή Ανταγωνισμού αναφορικά με την κατανομή της κάθετης διαπραγματευτικής ισχύος στην αγορά μεταξύ προμηθευτών και σούπερ μάρκετ σε κάθε μία από τις αλυσίδες εφοδιασμού, παρατηρείται ότι στις περισσότερες από τις αναλυθείσες αγορές προϊόντων οι προμηθευτές κατέχουν το μεγαλύτερο μέρος της διαπραγματευτικής ισχύος στην αγορά σε κάθε αλυσίδα εφοδιασμού. Για την αντιμετώπιση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών από επιχειρήσεις με σημαντική διαπραγματευτική ισχύ κρίνεται απαραίτητη η ενίσχυση του ελεγκτικού μηχανισμού της Ε.Α. μέσω χρήσης ψηφιακών τεχνολογιών άμεσης πληροφόρησης, μέσω καταγγελιών ή μέσω συστηματικής παρακολούθησης της αγοράς.
Για τον σκοπό αυτό η Ε.Α. προχωρεί στη δημιουργία συστήματος ανώνυμης παροχής πληροφοριών (whistleblowing), παρέχοντας έτσι τη δυνατότητα σε κάποιον να δώσει πληροφορίες χωρίς να φοβάται την αποκάλυψη της ταυτότητάς του με οποιονδήποτε τρόπο.
Τέλος, είναι κρίσιμο να εξεταστούν διεξοδικά οι συνέπειες στον ανταγωνισμό λόγω της πανδημίας.
