Από την έντυπη έκδοση
Στο μικροσκόπιο του οικονομικού επιτελείου έχουν μπει από χθες τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για την πορεία του ΑΕΠ κατά το 2020. Η μικρότερη της προϋπολογισθείσας ύφεση (8,2% έναντι εκτίμησης για ύφεση 10,5%, που είχε εγγραφεί στον προϋπολογισμό) θα έχει θετική επίπτωση στη φετινή πορεία της οικονομίας, αντισταθμίζοντας σε έναν βαθμό τη ζημιά από την παράταση του lockdown και για ολόκληρο το α' τρίμηνο της φετινής χρονιάς.
Στα ενθαρρυντικά των χθεσινών ανακοινώσεων και το γεγονός ότι συγκρατείται σε χαμηλότερα επίπεδα η αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ: από το 208,9% που είχε εγγραφεί στον προϋπολογισμό, περίπου στο 203,8%. Από την άλλη, ο προβληματισμός που εγείρεται έχει να κάνει με το κατά πόσο θα μπορεί να καλυφθεί μέσα στη χρονιά η τεράστια ζημιά που προκάλεσε στην οικονομία η κατάρρευση των εσόδων από τον τουρισμό -οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών κατέρρευσαν από τα 70,046 δισ. ευρώ στα 54,865 δισ. ευρώ- όπως επίσης και κατά πόσο θα μπορεί να καταγραφεί ισχυρή ανάκαμψη της κατανάλωσης μέσα στο τρέχον έτος.
Ειδικά από τη στιγμή που τα στοιχεία για το 2020 δείχνουν ότι η περιορισμένη μείωση της κατανάλωσης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κρατική αρωγή, δηλαδή στα μέτρα στήριξης. Στο οικονομικό επιτελείο, στέκονται ιδιαίτερα στο γεγονός ότι η εικόνα του 4ου τριμήνου ήταν πολύ καλύτερη του αναμενόμενου. Με κλειστά τα μαγαζιά από το πρώτο 10ήμερο του Νοεμβρίου, η μείωση της κατανάλωσης συγκρατήθηκε σε πολύ χαμηλά επίπεδα (-2,2%) φυσικά και λόγω των μέτρων στήριξης. Αυτό δημιουργεί την ελπίδα ότι μόλις αρθούν τα περιοριστικά μέτρα, θα αποτυπωθεί και στα νούμερα η «υπεραντίδραση» της κατανάλωσης -με εφόδιο και τα 21 δισ. ευρώ των πρόσθετων καταθέσεων-, ώστε να καλυφθεί το «χαμένο έδαφος» του πρώτου τριμήνου. Πάντως, η πορεία του ΑΕΠ και ειδικά της κατανάλωσης στο 4ο τρίμηνο δείχνει ότι οι καταναλωτές έχουν αρχίσει να βρίσκουν «διεξόδους» για τις αγορές τους, παρά τα κατεβασμένα ρολά των καταστημάτων.
Βαθιά ύφεση της τάξεως του 8,2% του ΑΕΠ «χτύπησε» την οικονομία το 2020 λόγω της πανδημίας. Είναι, ωστόσο, πιο «ρηχή» σε σχέση με τις προβλέψεις που είχαν εγγραφεί στον προϋπολογισμό, κάτι που εκλαμβάνεται ως θετική ένδειξη από την κυβέρνηση, όπως προκύπτει άλλωστε και από τη χθεσινή τοποθέτηση τόσο του πρωθυπουργού όσο και του υπουργού Οικονομικών. Η συγκράτηση της ύφεσης οφείλεται στις καλύτερες του αναμενομένου επιδόσεις κατά το 4ο και τελευταίο τρίμηνο της περσινής χρονιάς. Η ύφεση στο διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου έφτασε στο 7,9% και προήλθε από τις ακόλουθες επιμέρους μεταβολές:
* Η συνολική τελική καταναλωτική δαπάνη παρουσίασε μείωση κατά 2,2% σε σχέση με το 4o τρίμηνο του 2019.
* Οι ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου αυξήθηκαν κατά 1,6% σε σχέση με το 4o τρίμηνο του 2019.
* Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν μείωση κατά 13,4% σε σχέση με το 4o τρίμηνο του 2019. Οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 13,6%, ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών μειώθηκαν κατά 55,4%.
* Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν μείωση κατά 9,5% σε σχέση με το 4o τρίμηνο του 2019. Οι εισαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 2% και οι εισαγωγές υπηρεσιών μειώθηκαν κατά 30,9%.
Με δεδομένη τη συγκεκριμένη επίδοση του 4ου τριμήνου, το σύνολο του 2020 έκλεισε με το ΑΕΠ να υποχωρεί κατά 8,2%. Η τελική καταναλωτική δαπάνη υποχώρησε κατά 3,4% με την κατανάλωση της γενικής κυβέρνησης να αυξάνει κατά 2,7% και την αντίστοιχη των νοικοκυριών να υποχωρεί κατά 5,2%. Οι επενδύσεις διασώθηκαν, με το ποσοστό του ακαθάριστου σχηματισμού κεφαλαίου να είναι θετικό κατά 4,9%. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών «βούλιαξαν» λόγω τουρισμού με το ποσοστό μείωσης να φτάνει στο 21,7%, ενώ οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών συμπιέστηκαν κατά 6,8%.
Στην «εξάρτηση» από τον τουρισμό στάθηκε στο μήνυμά του και ο πρωθυπουργός. «Παρά την έντονη εξάρτηση του ΑΕΠ από τον τουρισμό, τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν σήμερα από την ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι η ελληνική οικονομία ήταν πιο ανθεκτική απ' ό,τι πολλοί περίμεναν μέσα στο 2020. Παράλληλα με τον χειρισμό της κρίσης που προκαλεί ο Covid-19, αντιμετωπίζουμε τα στερεότυπα. Η Ελλάδα είναι σε θέση να πετύχει και θα πετύχει» τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.
Στον προϋπολογισμό του 2021 είχε εγγραφεί ως πρόβλεψη ότι το ΑΕΠ του 2020 θα κλείσει με αρνητική μεταβολή της τάξεως του 10,5% λόγω των ακόλουθων επιμέρους μεταβολών:
1. Ιδιωτική κατανάλωση: -7,6%
2. Δημόσια κατανάλωση: +2,1%
3. Ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου: -14,3%
4. Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών: -30,3%
5. Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών: -17,4%
Ύφεση 10,5% για το 2020 θα σήμαινε και συρρίκνωση του ΑΕΠ στα 162,776 δισ. ευρώ από 183,413 δισ. ευρώ το 2019. Θα σήμαινε επίσης και εκτίναξη του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 208,9% από 180,5% το 2019. Μετά τις χθεσινές μετρήσεις της ΕΛΣΤΑΤ, το ΑΕΠ (σε τρέχουσες τιμές) περιορίζεται στα 165,83 δισ. ευρώ (αντί για 162,775 δισ. ευρώ που ήταν η αρχική πρόβλεψη) έναντι 183,413 δισ. ευρώ το 2019. Με το δημόσιο χρέος να κλείνει για το 2020 στα 338 δισ. ευρώ, η αναλογία πλέον φαίνεται να «κλειδώνει» στο 203,8% του ΑΕΠ έναντι 208,9% που ήταν η αρχική εκτίμηση.
«Δύσκολη χρονιά το 2021»
«Η ελληνική οικονομία, αν και κλυδωνίστηκε ισχυρά, άντεξε. Άντεξε μέσα σε συνθήκες πρωτόγνωρων υγειονομικών, κοινωνικών και οικονομικών δυσκολιών» αναφέρει σε δήλωσή του ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.
Ο υπουργός προσθέτει πως το 2020 έκλεισε με ύφεση περίπου στο 8%, ποσοστό που είναι καλύτερο από τις εκτιμήσεις και οφείλεται στην αναθεώρηση του προηγούμενου τριμήνου, όσο και της καλής -σχετικά- εικόνας του 4ου τριμήνου.
Αναφερόμενος στο 2021, ο κ. Σταϊκούρας τη χαρακτηρίζει δύσκολη χρονιά, σημειώνοντας πως είναι «οι προκλήσεις πολλές και μεγάλες».
«Όμως μπορούμε να είμαστε ρεαλιστικά αισιόδοξοι, αφού με τη βοήθεια της επιστήμης χτίζουμε, με ολοένα ταχύτερους ρυθμούς μέσω των εμβολιασμών, "τείχος" προστασίας. Έτσι, η κοινωνική και οικονομική ζωή θα επανέλθει στην κανονικότητα. Σε αυτές τις συνθήκες, με αποτελεσματικές, κοινωνικά ευαίσθητες και δίκαιες οικονομικές πολιτικές, καθώς και την επικείμενη έναρξη της εισροής πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης, θα εργαστούμε για να άρουμε, με γρήγορους ρυθμούς, τις συνέπειες της πολύπλευρης κρίσης».
Προσωρινές εκτιμήσεις
Τέλος, από πλευράς ΕΛΣΤΑΤ επισημαίνεται ότι τα στοιχεία για το ΑΕΠ του 4ου τριμήνου 2020 αντανακλούν τις επιπτώσεις στο ΑΕΠ της πανδημίας Covid-19 και των περιοριστικών μέτρων που τέθηκαν σε ισχύ και ότι για την κατάρτιση των προσωρινών εκτιμήσεων χρησιμοποιήθηκαν όλες οι βέλτιστες διαθέσιμες πηγές δεδομένων. Διευκρινίζει επίσης ότι, καθώς τα εποχικά διορθωμένα μεγέθη επαναϋπολογίζονται κάθε φορά που προστίθεται ένα καινούργιο τρίμηνο στη χρονοσειρά, η επίδραση της διαδικασίας της εποχικής διόρθωσης, ιδίως σε περιόδους έντονων διακυμάνσεων των υποκείμενων μεγεθών, αντανακλάται στην αισθητή αναθεώρηση ιδίως των πλέον προσφάτων τριμήνων της σειράς.
