Από την έντυπη έκδοση
Ένδεκα σημαντικά μέτρα για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου καυσίμων, αλκοολούχων ποτών και καπνικών προϊόντων προβλέπει ο νέος νόμος 4758/2020, ο οποίος ψηφίστηκε τον περασμένο Δεκέμβριο από τη Βουλή.
Με τις διατάξεις του νόμου, όπως αυτές κοινοποιήθηκαν πρόσφατα στις αρμόδιες τελωνειακές υπηρεσίες, με εγκύκλιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, προβλέπεται η δημιουργία ηλεκτρονικών συστημάτων για την παρακολούθηση των διακινούμενων ποσοτήτων αλκοολούχων ποτών και η δημιουργία μητρώου δεξαμενών ενεργειακών προϊόντων, θεσπίζεται το μέτρο της σφράγισης εγκαταστάσεων και της δημοσιοποίησης των στοιχείων όσων πρατηριούχων και λοιπών εμπόρων πετρελαιοειδών εντοπίζονται να νοθεύουν καύσιμα, επεκτείνεται η εφαρμογή των ηλεκτρονικών συστημάτων εισροών-εκροών και σε αποθήκες τελωνειακής αποταμίευσης και σε φορολογικές αποθήκες υγραερίου, καθιερώνεται η ψηφιακή-φορολογική σήμανση των υγρών καυσίμων, επιβάλλεται με αυστηρότερο τρόπο η εγκατάσταση συστήματος GPS σε βυτιοφόρα οχήματα και πλωτά μέσα μεταφοράς πετρελαιοειδών, μεταξύ άλλων και με καταλογισμό προστίμων ύψους έως και 250.000 ευρώ για κάθε παράβαση, νομοθετείται η υποχρέωση λήψης άδειας και για άλλες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στη διακίνηση καπνικών προϊόντων, καθιερώνονται διοικητικές κυρώσεις για περιπτώσεις παρεμπόδισης τελωνειακών ελέγχων και καθίστανται αυστηρότερες οι ποινικές κυρώσεις για τα αδικήματα της λαθρεμπορίας. Προβλέπεται επίσης η δημιουργία μητρώου προσώπων που εμπλέκονται σε λαθρεμπορία και η καταβολή αμοιβών σε όσους συμβάλλουν στις έρευνες για την πάταξη του λαθρεμπορίου.
Αναλυτικά, με τις βασικότερες διατάξεις του νέου νόμου για την περιστολή του λαθρεμπορίου, όπως αυτές κοινοποιήθηκαν στα Τελωνεία, με την υπ’ αριθμόν Ε2048/2021 εγκύκλιο του διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργου Πιτσιλή, προβλέπονται τα ακόλουθα μέτρα:
1. Δημιουργία ηλεκτρονικών συστημάτων για την παρακολούθηση των αλκοολούχων ποτών.
α) Μητρώο επιτηδευματιών αλκοολούχων ποτών: Στην ΑΑΔΕ θα δημιουργηθεί ηλεκτρονικό μητρώο επιτηδευματιών στο οποίο θα καταχωρίζονται και θα τηρούνται τα στοιχεία των φυσικών ή νομικών προσώπων τα οποία, στο πλαίσιο της επαγγελματικής τους δραστηριότητας, παράγουν, εισάγουν, παραλαμβάνουν από άλλα κράτη της Ε.Ε., μεταποιούν, διαθέτουν ή παραλαμβάνουν μέσω χονδρικής πώλησης έτοιμα προς κατανάλωση αλκοολούχα ποτά. Με την καταχώριση στο μητρώο θα αποδίδεται μοναδικός Αριθμός Επιτηδευματία Αλκοολούχων Ποτών. Οι διατάξεις αυτές δεν θα εφαρμόζονται για τους αμπελοκαλλιεργητές ή παραγωγούς άλλων επιτρεπόμενων υλών, που εργάζονται με απλούς άμβυκες χωρητικότητας μέχρι 130 λίτρων, σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στις ειδικές γι’ αυτούς διατάξεις.
β) Σύστημα ταυτοποίησης αλκοολούχων ποτών: Για την παρακολούθηση έτοιμων προς κατανάλωση αλκοολούχων ποτών καθιερώνεται στην ΑΑΔΕ ηλεκτρονικό σύστημα ταυτοποίησης με βάση την ένδειξη παρτίδας. Στο ανωτέρω σύστημα θα καταχωρίζονται στοιχεία σχετικά με την παραγωγή, τη μεταποίηση και τις χονδρικές πωλήσεις αλκοολούχων προϊόντων τα οποία παράγονται, εισάγονται, παραλαμβάνονται από άλλα κράτη της Ε.Ε. ή διακινούνται στο εσωτερικό της χώρας. Υπόχρεα για την ενημέρωση του συστήματος ταυτοποίησης είναι τα πρόσωπα τα οποία, στο πλαίσιο της επαγγελματικής τους δραστηριότητας, διενεργούν τις πράξεις του προηγούμενου εδαφίου και τα οποία οφείλουν να έχουν λάβει τον μοναδικό Αριθμό Επιτηδευματία Αλκοολούχων Ποτών.
2. Δημιουργία Μητρώου Δεξαμενών Ενεργειακών Προϊόντων. Δημιουργείται στην ΑΑΔΕ ηλεκτρονικό μητρώο, στο οποίο θα καταγράφονται οι σταθερές και κινητές δεξαμενές αποθήκευσης και διακίνησης ενεργειακών προϊόντων, τα οποία τελούν υπό καθεστώς αναστολής των δασμολογικών και φορολογικών επιβαρύνσεων, καθώς και ενεργειακών προϊόντων, για τα οποία έχει καταβληθεί το σύνολο των ανωτέρω επιβαρύνσεων. Εξαιρούνται της υποχρέωσης αυτής οι δεξαμενές ενεργειακών προϊόντων τελικών καταναλωτών που δεν είναι κάτοχοι άδειας λιανικής εμπορίας πετρελαιοειδών, καθώς και των εγκαταστάσεων αποθήκευσης και διακίνησης καυσίμων των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας. Για κάθε παράβαση των διατάξεων αυτών και των κανονιστικών διατάξεων που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότησή τους, θα επιβάλλεται στον υπόχρεο της εγγραφής στο μητρώο διοικητικό πρόστιμο από 500 ευρώ έως 15.000 ευρώ.
3. Σφράγιση εγκαταστάσεων και δημοσιοποίηση στοιχείων για όσους εντοπίζονται να νοθεύουν καύσιμα. Αντιμετωπίζονται οι περιπτώσεις που γίνεται έλεγχος στις εγκαταστάσεις ενός καταστήματος εμπορίας πετρελαιοειδών και διαπιστώνεται ότι ο κάτοχος άδειας εμπορίας πετρελαιοειδών προϊόντων κατέχει, διακινεί και εμπορεύεται νοθευμένα καύσιμα. Σε κάθε τέτοια περίπτωση, θα σφραγίζεται προσωρινά η εγκατάσταση, όπου διαπιστώνεται η παράβαση, για χρονικό διάστημα από 10 έως 90 ημέρες και θα δημοσιοποιούνται τα στοιχεία της επωνυμίας της εγκατάστασης και του κατόχου της άδειας λειτουργίας αυτής σε δικτυακό τόπο της ΑΑΔΕ.
4. Επέκταση συστήματος εισροών - εκροών σε αποθήκες τελωνειακής αποταμίευσης και σε φορολογικές αποθήκες υγραερίων. Προβλέπεται ότι οι φορολογικές αποθήκες και αποθήκες τελωνειακής αποταμίευσης υγραερίων υπόκεινται στην υποχρέωση εγκατάστασης ολοκληρωμένων συστημάτων ηλεκτρονικού ελέγχου εισροών εκροών.
5. Εγκατάσταση ηλεκτρονικού συστήματος γεωγραφικού εντοπισμού (GPS) σε βυτιοφόρα οχήματα και πλωτά εφοδιαστικά μέσα. Δεν θα επιτρέπεται η διακίνηση πετρελαιοειδών προϊόντων από κατόχους άδειας εμπορίας, λιανικής εμπορίας και διάθεσης βιοκαυσίμων, με μεταφορικά μέσα, βυτιοφόρα (ΦΙΧ ή ΦΔΧ) ή πλωτά εφοδιαστικά (όπως δεξαμενόπλοια και σλέπια), ιδιόκτητα ή μισθωμένα, τα οποία δεν φέρουν: α) σε εμφανές σημείο, κατά περίπτωση, το εμπορικό σήμα του κατόχου της άδειας εμπορίας, άδειας λιανικής εμπορίας ή συνεταιρισμού ή κοινοπραξίας αυτών, ή άδειας διάθεσης βιοκαυσίμων, ή το εμπορικό σήμα του μεταφορέα με τον οποίο έχουν συνάψει σύμβαση μεταφοράς και β) ηλεκτρονικό σύστημα γεωγραφικού εντοπισμού (GPS).
6. Φορολογική σήμανση υγρών καυσίμων και υγραερίων με ιχνηθέτες. Τα υγρά καύσιμα και τα υγραέρια που διατίθενται στην κατανάλωση ή διακινούνται ή αποθηκεύονται εντός της Ελληνικής Επικράτειας, θα σημαίνονται με κατάλληλα μόρια τα οποία χρησιμοποιούνται ως εθνικοί δείκτες φορολογικής σήμανσης (εθνικοί ιχνηθέτες). Σε περίπτωση παραβίασης της υποχρέωσης κατάλληλης σήμανσης των υγρών καυσίμων και των υγραερίων για τα οποία προβλέπεται η σήμανσή τους κατά τα ανωτέρω, αυτά θεωρούνται παράνομα, έστω και αν διαθέτουν σχετικά παραστατικά.
7. Διοικητικές κυρώσεις για βυτιοφόρα οχήματα και πλωτά εφοδιαστικά μέσα διακίνησης πετρελαιοειδών προϊόντων (κυρίως ναυτιλιακών καυσίμων) στα οποία εντοπίζονται παραβάσεις των διατάξεων περί εγκατάστασης ηλεκτρονικού συστήματος γεωγραφικού εντοπισμού (GPS).
α) Σε περίπτωση διακίνησης πετρελαιοειδών προϊόντων με βυτιοφόρα οχήματα και πλωτά εφοδιαστικά μέσα που δεν φέρουν ηλεκτρονικό σύστημα γεωγραφικού εντοπισμού (GPS), θα επιβάλλεται πρόστιμο από 25.000 έως 250.000 ευρώ για κάθε μεταφορικό μέσο.
β) Σε περίπτωση μη πλήρωσης των όρων και προδιαγραφών της εγκατάστασης και λειτουργίας των ηλεκτρονικών συστημάτων γεωγραφικού εντοπισμού (GPS) και της ηλεκτρονικής μετάδοσης δεδομένων, θα επιβάλλεται πρόστιμο από 1.000 έως 250.000 ευρώ.
Η επιβολή των ανωτέρω προστίμων δεν θα αποκλείει την επιβολή άλλων διοικητικών ή ποινικών κυρώσεων που προβλέπονται από τις κείμενες διατάξεις. Εφόσον το διοικητικό πρόστιμο είναι ίσο ή μεγαλύτερο του ποσού των 25.000 ευρώ, θα επιβάλλεται σωρευτικά ανάλογα με το ύψος αυτού και προσωρινή αφαίρεση της άδειας κυκλοφορίας του βυτιοφόρου οχήματος ή της άδειας λειτουργίας του πλωτού εφοδιαστικού μέσου, για χρονικό διάστημα από 1 μήνα έως 1 έτος. Σε περίπτωση υποτροπής το μέτρο του προηγούμενου εδαφίου θα επιβάλλεται σωρευτικά με τα διοικητικά πρόστιμα, ανεξαρτήτως του ύψους του ποσού του προστίμου.
8. Αδειοδότηση δραστηριοτήτων σχετικά με την αγορά και τον εξοπλισμό παραγωγής καπνικών προϊόντων. Εντάσσονται στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο νέες άδειες που αφορούν: α) τη μεταποίηση, διαμεσολάβηση, κατοχή και χονδρική εμπορία καπνού, καθώς και τσιγαρόχαρτου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή βιομηχανοποιημένων καπνών και β) την κατοχή, διαμεσολάβηση και χονδρική εμπορία εξοπλισμού παραγωγής βιομηχανοποιημένων καπνών. Επιπλέον, προστίθεται και η αδειοδότηση των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με το τσιγαρόχαρτο, το οποίο αποτελεί κρίσιμη πρώτη ύλη για την παραγωγή τσιγάρων, πέραν του καπνού. Επιπρόσθετα, προβλέπεται εξαίρεση των καπνοκαλλιεργητών από την υποχρέωση έκδοσης άδειας για τις συναλλαγές καπνού που πραγματοποιούν απευθείας με τις επιχειρήσεις πρώτης μεταποίησης καπνού. Στην ίδια ως άνω εξαίρεση υπάγονται και οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών μεταφοράς, καθώς αυτές ελέγχονται για τις μεταφορές των εμπορευμάτων, μεταξύ αυτών και του καπνού, οι οποίες πραγματοποιούνται υπό την κάλυψη των απαιτούμενων συνοδευτικών εγγράφων που προβλέπονται κατά την μεταφορά.
9. Επιβολή προστίμων για την παρεμπόδιση του τελωνειακού ελέγχου. Θα επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 2.500 ευρώ σε βάρος του ελεγχόμενου, σε περίπτωση που, στο πλαίσιο διενέργειας ελέγχου για τη διαπίστωση της τήρησης ή μη των διατάξεων της τελωνειακής νομοθεσίας, δεν συνεργαστεί με την τελωνειακή αρχή ή δεν προσκομίσει τα ζητούμενα στοιχεία και αρχεία. Για την εφαρμογή της παρούσας, η μη ανταπόκριση σε αίτημα της τελωνειακής αρχής για παροχή πληροφοριών ή στοιχείων σε χρόνο που ορίζεται από την τελωνειακή αρχή, ο οποίος δεν δύναται να υπερβαίνει τις 30 ημέρες ούτε να υπολείπεται των 5 ημερών από την κοινοποίηση της σχετικής πρόσκλησης, νοείται ως μη συνεργασία. Το ίδιο πρόστιμο επιβάλλεται σε βάρος του ελεγχόμενου σε περίπτωση που, κατά τη διενέργεια ελέγχου, αυτός δεν επιτρέψει στην τελωνειακή αρχή την είσοδο σε οποιοδήποτε χώρο της επαγγελματικής εγκατάστασής του ή του μεταφορικού του μέσου.
10. Αυστηροποίηση ποινών λαθρεμπορίας. Η λαθρεμπορία θα τιμωρείται:
α) Με φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών. Εάν όμως το αντικείμενο της λαθρεμπορίας δεν έχει σημαντική αξία και προορίζεται για ατομική χρήση ή ανάλωση του υπαίτιου, το ελάχιστο όριο της ποινής θα μειώνεται στο ένα έκτο.
β) Με φυλάκιση τουλάχιστον 2 ετών στις εξής περιπτώσεις:
* εάν διαπράχθηκε καθ’ υποτροπήν,
* εάν διαπράχθηκε ενόπλως ή υπό τριών ή περισσοτέρων μαζί,
* εάν οι δασμοί, φόροι και λοιπές επιβαρύνσεις που στερήθηκε το Δημόσιο ή η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχονται τουλάχιστον στο ποσό των 30.000 ευρώ και άνω και
* εάν ο υπαίτιος μεταχειρίσθηκε ιδιαίτερα τεχνάσματα,
γ) Με κάθειρξη, τουλάχιστον 10 ετών, εάν οι δασμοί, φόροι και λοιπές επιβαρύνσεις που στερήθηκε το Δημόσιο ή η Ευρωπαϊκή Ένωση υπερβαίνουν το ποσό των 150.000 ευρώ.
11. Καθορισμός κινήτρων και αμοιβών. Με αποφάσεις του υπουργού Οικονομικών, οι οποίες θα εκδοθούν ύστερα από εισηγήσεις του διοικητή της ΑΑΔΕ, θα καθοριστούν:
α) Οι όροι και οι προϋποθέσεις χορήγησης αμοιβών σε όσους παρέχουν πληροφορίες και συμβάλλουν στη διευκόλυνση της έρευνας για τη διαπίστωση και καταστολή λαθρεμπορικών πράξεων ή στην κατάσχεση λαθραίων ειδών και εμπορευμάτων.
β) Οι όροι και οι προϋποθέσεις χορήγησης αμοιβών στους υπαλλήλους της ΑΑΔΕ, για την επίτευξη εξαιρετικών επιδόσεων, πέραν των συνήθων καθηκόντων τους, που θα έχουν συμβάλει στη διευκόλυνση της έρευνας για τη διαπίστωση και καταστολή σημαντικών υποθέσεων λαθρεμπορικών πράξεων ή στην κατάσχεση λαθραίων ειδών και εμπορευμάτων.
γ) Το ύψος και το είδος των αμοιβών που θα δίδονται ως αντάλλαγμα στα παραπάνω πρόσωπα, οι οποίες μπορεί να είναι υλικές, χρηματικές ή άλλες. Οι χρηματικές αμοιβές που θα καταβάλλονται είναι κατ’ αποκοπή ποσά ή και ποσοστιαίες, έως 20% επί των εισπραχθέντων πολλαπλών τελών ή του εκπλειστηριάσματος των κατασχεθέντων λαθραίων ειδών.
