Στην σημασία του προγράμματος «Ηρακλής» για το τραπεζικό σύστημα ,και κυρίως στο πρόγραμμα «Ηρακλης 2» επικεντρώθηκε η ομιλία του Υφυπουργού Οικονομικών κ. Γιώργου Ζαββού στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής. Παράλληλα αναφέρθηκε στην πρόταση Στουρνάρα για την ίδρυση Bad Bank, αναλύοντας τα κριτήρια τα οποία πρέπει να ληφθούν υπ'όψιν, λέγοντας ότι πρέπει να αναλυθούν διεξοδικά όλες οι παράμετροι.
Ο υφυπουργός μεταξύ άλλων είπε:
Θα ήθελα να εστιάσω την αρχική μου τοποθέτηση σε τρία ζητήματα.
Πρώτον, τι έχουμε πετύχει σε ενάμιση χρόνο για το τραπεζικό μας σύστημα και κυρίως θα εστιαστώ στο τι κάναμε για τα «κόκκινα δάνεια».
Δεύτερον, σε ποια φάση βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή και τι επίκειται μέσα στους επόμενους μήνες γιατί ο χρόνος που «τρέχει» είναι σημαντικός.
Και τρίτον, τι σχεδιάζουμε στο άμεσο μέλλον.
Σχετικά με τα πρώτα θα ήθελα να αναφερθώ στο τι έχει γίνει με το πρόγραμμα «Ηρακλής» και τα επιτεύγματά του..Η εθνική αντιπροσωπεία το ψήφισε το Δεκέμβρη του 2019. Έκτοτε, εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία.
Και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν, ήδη, ενταχθεί στον «Ηρακλή» μέσα σε ένα χρόνο μετά την υιοθέτησή του. Δηλαδή, μέσα σε δώδεκα/δεκατρείς μήνες συντελέστηκε μείωση «κόκκινων δανείων» που όταν ολοκληρωθούν οι συναλλαγές θα ανέρχεται σε 32 δισεκατομμύρια ευρώ ,ποσοστό δηλαδή πάνω από 40% του συνόλου των «κόκκινων δανείων».
Αλλά για να δούμε πρακτικά πως ωφελεί ο «Ηρακλής» τον Έλληνα φορολογούμενο, τι σημαίνει για τις τράπεζες, τι σημαίνει για την ελληνική οικονομία.
Ο «Ηρακλής» αποτελεί μια καινοτόμο λύση της αγοράς γιατί αντλεί τους πόρους από τους επενδυτές που αγοράζουν τα «κόκκινα δάνεια» χωρίς κανένα κόστος για τον Έλληνα φορολογούμενο. Απαλλάσσει τις τράπεζες από τα «κόκκινα δάνεια» και μπορούν πια να προβούν στην αναγκαία πιστωτική επέκταση, να δώσουν με άλλα λόγια δάνεια στην πραγματική οικονομία και ιδιαίτερα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Λόγω του «Ηρακλή», οι τράπεζες ανακτούν και πάλι τη δυνατότητα να διοχετεύουν κεφάλαια σε νέες υγιείς επιχειρήσεις, κεφάλαια που κρατούσαν ακινητοποιημένα λόγω των προβλέψεων που είναι αναγκασμένες να έχουν για τα «κόκκινα δάνεια».
Επομένως, ο «Ηρακλής» συμβάλλει και στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας καθώς και οι Έλληνες πολίτες θα μπορούν να έχουν ευχερέστερη πρόσβαση στα τραπεζικά προϊόντα. Ο «Ηρακλής» όμως, είναι ένας μηχανισμός, όπως το εξηγήσαμε και παλαιότερα. Δίνει τη δυνατότητα και στους servicers να κάνουν μεγάλες ρυθμίσεις για τους δανειολήπτες. Παράλληλα όμως, είναι ένας μηχανισμός, ο οποίος εξαναγκάζει τις τράπεζες να «κυνηγήσουν τους μπαταχτσήδες» και αυτό είναι πολύ σημαντικό.
Ο «Ηρακλής» ενισχύει την κεφαλαιακή τους βάση, γιατί οι τράπεζες εκμεταλλευόμενες αυτό τον καιρό τη μεγάλη ρευστότητα, τη ρευστότητα που αναζητεί διεθνώς αποδόσεις, θα μπορέσουν να απευθυνθούν στις αγορές, όπως προαναφέρθηκε. Αυτή την περίοδο οι τράπεζες ετοιμάζονται για εκδόσεις χρέους της τάξης των τριών δισεκατομμυρίων, διαφοροποιούν ενισχύουν την κεφαλαιακή τους βάση και φτάνουν σιγά-σιγά να προσεγγίσουν επίπεδα άλλων ευρωπαϊκών κρατών.
Αλλά, παράλληλα, ο «Ηρακλής» είναι ελκυστικός για τους επενδυτές, γιατί η τιτλοποίηση των κόκκινων δανείων προσφέρει ένα ελκυστικό ομόλογο, ιδιαίτερα σε αυτή τη συγκυρία, σε αυτή την περίοδο των πολύ χαμηλών επιτοκίων.
Όπως είπε ο Υπουργός, ετοιμάζουμε την παράταση του «Ηρακλή 2», παράταση η οποία αποτελεί ειλημμένη κυβερνητική απόφαση και δέσμευση του Υπουργού Οικονομικών στο Eurogroup του Νοεμβρίου, όπου δόθηκαν και τα εύσημα τότε στην Ελληνική Κυβέρνηση, λόγω της σημαντικής μείωσης, της δραστικής μείωσης, των κόκκινων δανείων. Αποσκοπούμε με την παράταση του «Ηρακλή 2» σε ένα πλαίσιο τιτλοποιήσεων της τάξης των 32 δισεκατομμυρίων. Τι θα σημάνει αυτό, στο τέλος της μέρας, δηλαδή τι θα σημάνει στους 18 επόμενους μήνες; Έχοντας μειώσει κατά 32 δισεκατομμύρια ευρώ, αυτή τη στιγμή, τα κόκκινα δάνεια και με 32 δισεκατομμύρια ευρώ στη δεύτερη φάση, κατεβάζουμε το επίπεδο των κόκκινων δανείων σε μονοψήφια νούμερα και προσεγγίζουμε σημαντικά το επίπεδο του μέσου ευρωπαϊκού όρου.
Και τελικό σημείο. Ο «ΗΡΑΚΛΗΣ 2» θα λειτουργήσει ευεργετικά και για την κεφαλαιαγορά, αλλά και για την αγορά ακινήτων. Δίνει προοπτικές και στις δύο αυτές αγορές.
Κατανοούμε, λοιπόν, ότι δεν έχουμε καθόλου χρόνο για χάσιμο. Ειδικότερα, με τις τράπεζες θα έλεγα, δεν υπάρχει ούτε καν ένας μήνας.
Το μέλλον του ελληνικού τραπεζικού συστήματος
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι μέρος του συστήματος του ευρωπαϊκού, της ευρωζώνης και κυρίως της ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης. Μια τραπεζική ένωση η οποία πρέπει να επιταχυνθεί, πρέπει να ολοκληρωθεί, πρέπει να σταματήσει αυτός ο κατακερματισμός των αγορών ο όποιος παρουσιάστηκε από την κρίση του 2008 και του 2009, και ο οποίος στερεί κυρίως τον ευρωπαίο πολίτη από τη φθηνή χρηματοδότηση την οποία είναι ο κύριος στόχος της τραπεζικής ένωσης.
Θα ήθελα να πω, ότι πιο συγκεκριμένα για μας, την κυβέρνησή μας και νομίζω ότι και για τα περισσότερα κόμματα που υποστηρίζουμε ενεργά την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, είναι σημαντικό να υπάρξει ευρωπαϊκό σύστημα εγγύησης των καταθέσεων.
Έπειτα από αρκετό καιρό τοξικής εσωστρέφειας, μετά από αρκετές παλινωδίες, που πληρώσαμε πανάκριβα, με τις μεταρρυθμίσεις που η κυβέρνηση έχει προωθήσει, μπορεί και πάλι να ισχυριστεί η χώρα ότι αποκτά πλέον ένα τραπεζικό σύστημα που πατάει γερά στα πόδια του και δημιουργεί νέες προοπτικές.
Με την έγκαιρη και συνετή χρήση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης όπως είπαμε, και στο πλαίσιο εμπροσθοβαρών μεταρρυθμίσεων που εφαρμόζει η κυβέρνηση, ο τραπεζικός τομέας μπορεί και πρέπει να αποτελέσει καταλύτη για το μετασχηματισμό της παραγωγικής βάσης, που έχει επείγουσα ανάγκη η οικονομία μας.
Στο καινούργιο αυτό μοντέλο υπάρχουν, σίγουρα, δύο βασικές συνισταμένες.
Η πρώτη, είναι η περίπτωση του ψηφιακού μετασχηματισμού ο οποίος επηρεάζει πολύ θετικά αυτή τη στιγμή το τραπεζικό σύστημα και γίνονται τεράστιες πρόοδοι.
Κυρίως όμως - θα έλεγα - ότι η κρίση του κορωνοϊού, λειτουργεί ως καταλύτης κυριολεκτικά, ως επιταχυντής του μετασχηματισμού και της οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος με το ψηφιακό μετασχηματισμό και κυρίως με το θέμα της πράσινης χρηματοδότησης. Γι’ αυτό εργαζόμαστε και πολύ συστηματικά πάνω στα θέματα των πράσινων ομολόγων.
Για την Bad bank
Θα ήθελα να πω, ότι είμαστε πάντα πολύ ανοιχτοί σε οποιεσδήποτε προτάσεις και ιδιαίτερα όταν έρχονται από ένα τέτοιο σημαντικό ίδρυμα, όπως είναι η ΤτΕ ώστε να μπορέσουμε να συζητήσουμε και να βελτιώσουμε πάντα την κατάσταση. Όπως πολύ σωστά αναφέρθηκε ο Υπουργός Οικονομικών, βλέπουμε οποιαδήποτε πρόταση κάτω από το πρίσμα ορισμένων κριτηρίων, τα οποία έχουν προκύψει από την πρακτική με την οποία αντιμετωπίσαμε μέχρι σήμερα τα θέματα των κόκκινων δανείων. Άρα, κάθε πρόταση πρέπει να εξετάζεται ως προς πρώτον σε ποιο βαθμό είναι αναγκαία, που σημαίνει το αν υπάρχει, αυτό που λένε οι οικονομολόγοι market failure. Δηλαδή, δουλεύουν οι αγορές ή δεν δουλεύουν; Στα κόκκινα δάνεια ξέρουμε πολύ καλά, ότι αυτή τη στιγμή οι αγορές όχι μόνο δουλεύουν, αλλά είναι στο φουλ των μηχανών και ψάχνουν ακριβώς για επενδύσεις. Παράδειγμα απλό, η Ιταλία, μόνο ένα χρόνο έπειτα από την έναρξη του προγράμματος τιτλοποιήσεών της, την περίοδο 2017 – 2018, μπόρεσε να αντλήσει 200 δισεκατομμύρια ευρώ από τις αγορές, για να καθαρίσει μεγάλο κομμάτι των κόκκινων δανείων τους.
Το δεύτερο θέμα, που αξίζει και βλέπουμε πάντα, είναι σε ποιο βαθμό οποιαδήποτε πρόταση έχει μια δημοσιονομική επίπτωση. Δηλαδή, αν χτυπάει τον φορολογούμενο και επίσης, σε ποιο βαθμό υπάρχει κάποια εποπτική επίπτωση. Δηλαδή, αν χτυπάει και σε ποιο βαθμό, στα κεφάλαια των τραπεζών. Το τρίτο θέμα είναι, αν οποιαδήποτε πρόταση - και αυτό είναι το πιο κρίσιμο, πιθανόν - είναι συμβατή με τους υπάρχοντες κανόνες και ισχύοντες κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δηλαδή, τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων. Το τέταρτο είναι, αν η οποιαδήποτε πρόταση είναι συμβατή πλήρως, με το υπάρχον σχήμα - σχέδιο του Ηρακλή.
Θα ήθελα μόνο να μπω στην αναφορά που έκανε ο Διοικητής στην πρόσφατη ανακοίνωση της Επιτροπής και για την πληροφόρηση όλων των βουλευτών, μιλάμε για την ανακοίνωση στις 16/12/2020. Μιλάμε, για ένα θέμα τεχνικά πολύ δύσκολο και δεν θα αδικήσουμε κανέναν, αν πουν αυτή τη στιγμή ότι σε όλο το θέμα των σκέψεων αυτών, των προτάσεων γενικά, όπως του Ηρακλή και της πρότασης της Τράπεζας της Ελλάδος, πρέπει να αναλυθούν διεξοδικά όλες οι διάφοροι παράμετροι.
Απλά θέλω να συνοψίσω τις τρεις βασικές επιλογές, τις οποίες προσφέρει η Κομισιόν με την Ανακοίνωση της για τα ΜΕΔ της 16.12.202 και σας οδηγώ κατευθείαν στη σελίδα 14, έπειτα θα έχετε καιρό να το δείτε. Τι λέει η Κομισιόν; Πρώτον, λέει, ότι υπάρχουν σημαντικές συστημικές λύσεις οι οποίες δουλεύουν στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή και αναφέρεται στην Ιταλία και «στο καθεστώς μηδενικής ενίσχυσης Ηρακλής στην Ελλάδα, όπου αμφότερες οι λύσεις στέφθηκαν με επιτυχία και προγραμματίζονται νέες συναλλαγές».
Δεύτερον, λέει ότι αν θέλουν τα κράτη μέλη, προφανώς μπορούν να κάνουν, αυτές που λέμε εταιρίες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, αλλά λέει εκεί, στην ίδια σελίδα 14, ότι θα πρέπει να διαθέτουν «επαρκή χρηματοδοτική ισχύ, όσον αφορά την ικανότητα απορρόφησης ζημιών, το μετοχικό κεφάλαιο, προκειμένου να συμβάλουν ουσιαστικά στην αντιμετώπιση του ζητήματος». Και πάλι, εκεί λέει ότι «ακόμα και αν μπορούσαν να αντληθούν ιδιωτικά κεφάλαια και χρηματοδότηση, πιθανότατα θα χρειαζόταν σημαντική δημόσια χρηματοδότηση στις περισσότερες περιπτώσεις, πράγμα που θα απαιτούσε αξιολόγηση ως προς την ύπαρξη κρατικών ενισχύσεων».
Παράλληλα, αναφέρεται - είναι ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο - και σε ένα άλλο σημείο, ότι θα πρέπει να υπάρχει για όποιον θέλει να κάνει ένα τέτοιο σχήμα, μεγάλος βαθμός ομοιογένειας των δανείων που θα μεταφερθούν. Είδατε, ότι στον Ηρακλή μπαίνουν όλες οι μορφές δανείων, στεγαστικά, retail, εταιρικά και τα λοιπά. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό σημείο, ο βαθμός ομοιογένειας, για να δουλέψει οποιαδήποτε άλλη μορφή.
Η τρίτη εναλλακτική λύση που δίνει η Κομισιόν για πρώτη φορά - εδώ αναφέρομαι στη σελίδα 20 – λέει συνοπτικά, ότι αν ένα κράτος μέλος θέλει και μπορεί να δικαιολογήσει, ότι υπάρχει απώλεια, μείωση τραπεζικών κεφαλαίων, η οποία μπορεί να αποδοθεί στον κορωνοϊό, τότε το κράτος μέλος μπορεί άμεσα να χρηματοδοτήσει, να ενισχύσει την τράπεζα αυτή, παίρνοντας συμμετοχές και στην περίπτωση αυτή, αίρονται εξαιρετικά οι κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων.
Συνεχίζουμε την πολιτική μας, αλλά με προσοχή, με μία αποτελεσματική στρατηγική που ανοίγει προοπτικές χωρίς αναταράξεις, χωρίς περιπλοκές και βγάζουμε το βραχνά των κόκκινων δανείων και φέρνουμε τα κόκκινα δάνεια σύντομα στους μέσους ευρωπαϊκούς όρους. Όπως καταλαβαίνετε, κινούμαστε με σχέδιο και μεγάλη προσοχή, προκειμένου να μη διαταράξουμε αυτό που έχουμε πετύχει μέχρι τώρα, να μην αστοχήσουμε σε αυτή την κρίσιμη περίοδο που βγαίνουμε στο ξέφωτο της οικονομίας.
