Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Κούρου
[email protected]
Δύο είναι πλέον τα επικρατέστερα σενάρια για τις αλλαγές στο μέτρο των αποδείξεων που θα πρέπει να εμφανίσουν φέτος στην Εφορία οι φορολογούμενοι, προκειμένου να «χτίσουν» το αφορολόγητο όριο.
Το νέο καθεστώς, που βρίσκεται στην τελική φάση επεξεργασίας και έως το τέλος του τρέχοντος μηνός αναμένεται να ανακοινωθεί από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, εντάσσεται στο γενικότερο «πακέτο» μέτρων που λαμβάνονται για τη στήριξη της αγοράς και των καταναλωτών.
«Πυξίδα» για την τελική απόφαση του υπουργείου Οικονομικών, που εξετάζεται μάλιστα να επεκταθεί και στην τρέχουσα χρονιά, θα αποτελέσουν τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, από τα οποία θα προκύπτει η πορεία των ηλεκτρονικών συναλλαγών κατά τη διάρκεια του τελευταίου δεκαμήνου, οπότε και η χώρα βρέθηκε αντιμέτωπη με την πανδημία, όσο φυσικά και τα πρόσφατα για το πώς λειτούργησε η αγορά με το σύστημα του click away.
Ειδικότερα, όπως ανέφεραν στη «Ν» κορυφαία στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, στο τραπέζι των συζητήσεων βρίσκονται δύο εισηγήσεις, που προβλέπουν τα εξής:
•συγκέντρωση ηλεκτρονικών αποδείξεων ίσες με το 10% ή 20% του δηλωθέντος εισοδήματος και όχι με το 30% που ισχύει μέχρι σήμερα, για όλους ανεξαιρέτως τους φορολογούμενους, ή
•μείωση στο 10% του ορίου των ηλεκτρονικών αποδείξεων, αλλά μόνο για τους φορολογούμενους που επλήγησαν από την πανδημία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αν και υπήρχαν εισηγήσεις για κατάργηση και του «πέναλτι» 22% στη διαφορά μεταξύ των αποδείξεων που συγκεντρώθηκαν και αυτών που υπολείπονται, αυτές για δημοσιονομικούς λόγους δεν έχουν γίνει αποδεκτές και έτσι το μέτρο, εκτός απροόπτου, θα διατηρηθεί.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις όσοι δεν καταφέρουν να συγκεντρώσουν τις απαιτούμενες αποδείξεις θα κληθούν να καταβάλουν φόρο γι’ αυτές που λείπουν με συντελεστή 22%. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι στην περίπτωση που κάποιος πρέπει να μαζέψει ηλεκτρονικά αποδείξεις ύψους 3.000 ευρώ και παρουσίασε 2.000 ευρώ, θα πληρώσει πέναλτι επί της διαφοράς, δηλαδή στο ποσό των 1.000 ευρώ και συνολικά 220 ευρώ.
Το σημερινό καθεστώς
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι το μέτρο της συγκέντρωσης αποδείξεων ίσες με το 30% του εισοδήματός τους αφορά μισθωτούς, συνταξιούχους, όσους έχουν εισοδήματα από ενοίκια (εισοδηματίες), ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες, για τους οποίους με βάση το σημερινό καθεστώς ισχύουν τα εξής:
1. Κάθε φορολογούμενος με ετήσιες απολαβές προερχόμενες εκ μιας ή περισσοτέρων από τις 5 βασικές πηγές εισοδήματος, δηλαδή από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα, αγροτικές εκμεταλλεύσεις και ενοίκια ακινήτων, θα πρέπει να πραγματοποιήσει εντός του 2020 δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με το 30% του ετήσιου ατομικού πραγματικού εισοδήματός του από τις πηγές αυτές. Για να αναγνωριστούν οι δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών θα πρέπει να εξοφληθούν με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (προπληρωμένες κάρτες, πληρωμές μέσω e-banking κ.λπ.). Στο εισόδημα που θα ληφθεί υπ’ όψιν για τον υπολογισμό του 30% δεν θα περιλαμβάνονται η ειδική εισφορά αλληλεγγύης και τυχόν δαπάνες του φορολογούμενου για διατροφή. Επιπλέον, στο εισόδημα από μισθωτή εργασία που θα ληφθεί υπόψη περιλαμβάνονται και αφορολόγητα ποσά επιδομάτων και άλλων παροχών, όπως π.χ. το επίδομα επικίνδυνης εργασίας, το οικογενειακό επίδομα που χορηγείται από τον ΟΠΕΚΑ και το επίδομα στέγασης. Τεκμαρτά εισοδήματα προσδιοριζόμενα με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων δεν θα ληφθούν υπ’ όψιν.
2. Από την κάλυψη του ποσοστού 30% εξαιρούνται οι έχοντες εισοδήματα άνω των 66.667 ευρώ. Για τους φορολογούμενους αυτούς προβλέπεται ανώτατο όριο 20.000 ευρώ στο ποσό των δαπανών που πρέπει να πραγματοποιήσουν με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Δηλαδή όσοι φορολογούμενοι έχουν ετήσιο πραγματικό εισόδημα άνω των 66.667 ευρώ αρκεί να καλύψουν ποσό δαπανών 20.000 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί σε ποσοστό χαμηλότερο του 30%.
3. Από την υποχρέωση να καλύψουν το πολύ υψηλό ποσοστό του 30% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος με δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής εξαιρούνται επίσης και όσοι φορολογούμενοι βαρύνονται με δαπάνες για πληρωμές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ, για τοκοχρεολυτικές δόσεις δανείων και για ενοίκια, οι οποίες υπερβαίνουν αθροιστικά το 60% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος. Οι φορολογούμενοι αυτοί οφείλουν να καλύψουν ποσοστό 20% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος με δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Προϋπόθεση όμως για να ισχύσει αυτό το μειωμένο ποσοστό είναι οι δαπάνες για φόρους, δάνεια και ενοίκια να εξοφληθούν με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.
4. Σε κάθε φορολογούμενο του οποίου έχει κατασχεθεί ο τραπεζικός λογαριασμός, το απαιτούμενο όριο δαπανών περιορίζεται στις 5.000 ευρώ.
5. Σε κάθε περίπτωση φορολογουμένου ο οποίος δεν θα καταφέρει να πραγματοποιήσει το απαιτούμενο συνολικό ποσό δαπανών, το «ακάλυπτο» ποσό θα φορολογηθεί με 22%. Π.χ. σε περίπτωση που το ετήσιο ατομικό εισόδημα ανέρχεται σε 10.000 ευρώ, το απαιτούμενο ποσό δαπανών έτους 2020 ανέρχεται σε 3.000 ευρώ (30% των 10.000 ευρώ). Αν ο φορολογούμενος που έχει αυτό το εισόδημα πραγματοποιήσει συνολικό ποσό δαπανών 1.000 ευρώ, τότε θα χρεωθεί με επιπλέον φόρο 22% επί της «ακάλυπτης» διαφοράς των 2.000 ευρώ, δηλαδή θα κληθεί να καταβάλει επιπλέον φόρο 440 ευρώ (2.000 ευρώ Χ 22%).
6. Στις δαπάνες που θα ληφθούν υπόψη για την κάλυψη του απαιτούμενου ποσοστού περιλαμβάνονται τα περισσότερα από τα καθημερινά, μηνιαία και ετήσια έξοδα κάθε νοικοκυριού, όπως οι δαπάνες για αγορές τροφίμων, ποτών, ρούχων, παπουτσιών, κλινοσκεπασμάτων, χαρτικών ειδών, τσιγάρων, ειδών υγιεινής και καθαριότητος, για αγορές ηλεκτρικών, ηλεκτρονικών συσκευών, επίπλων και άλλων διαρκών ειδών οικιακής χρήσης, οι δαπάνες για παντός είδους υπηρεσίες επισκευών, καθώς και τα έξοδα για πληρωμές λογαριασμών ΔΕΚΟ και κοινοχρήστων, για δίδακτρα, ιατρικές επισκέψεις, ιατρικές εξετάσεις, νοσήλια και ασφάλιστρα. Εξαιρούνται οι πληρωμές για ενοίκια, δάνεια, φόρους και τέλη υπέρ του Δημοσίου, καθώς και οι δαπάνες για αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων, δικύκλων (πλην ποδηλάτων), σκαφών, αεροπλάνων, αεροσκαφών, αποταμιευτικών και επενδυτικών προϊόντων (μετοχών, ομολόγων κ.λπ.).
Πιο αναλυτικά, θα αναγνωρίζονται δαπάνες που αφορούν αγαθά και υπηρεσίες των παρακάτω κατηγοριών:
•Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά: Ψωμί, δημητριακά, ρύζι, ζυμαρικά, κρέας, ψάρια, αλλαντικά, γαλακτοκομικά, έλαια, φρούτα, λαχανικά, σοκολάτες, γλυκά, παγωτά, χυμοί, νερό, αναψυκτικά κ.λπ.
• Αλκοολούχα ποτά και καπνός: Αλκοολούχα, οινοπνευματώδη ποτά, κρασιά, μπίρες, καπνός, τσιγάρα, πούρα, πουράκια.
• Ένδυση και υπόδηση: Υφάσματα, ενδύματα, καθαρισμός και μεταποίηση ενδυμάτων, παπούτσια, επιδιορθώσεις υποδημάτων.
• Στέγαση: Ηλεκτρικό ρεύμα, ύδρευση, φυσικό αέριο, υγραέριο, πετρέλαιο θέρμανσης, αποχέτευση, κοινόχρηστα, δημοτικά τέλη, επισκευή και συντήρηση κατοικίας, εργασίες υδραυλικού, ηλεκτρολόγου, ελαιοχρωματιστή κ.λπ., υπηρεσίες για τη συντήρηση πολυκατοικιών. Περιλαμβάνονται δηλαδή όλες οι δαπάνες για την πληρωμή λογαριασμών ΔΕΚΟ και κοινοχρήστων καθώς και όλα τα έξοδα επισκευής και συντήρησης κατοικιών.
• Διαρκή αγαθά, είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες: Έπιπλα, διακοσμητικά είδη, έπιπλα κήπου, φωτιστικά, χαλιά κλπ.
• Μεταφορές: Ποδήλατα, ανταλλακτικά και αξεσουάρ αυτοκινήτου, καύσιμα, λιπαντικά, μίσθωση γκαράζ και χώρων στάθμευσης, μαθήματα οδήγησης, εισιτήρια κλπ.
• Επικοινωνίες: Κινητή και σταθερή τηλεφωνία, σύνδεση Internet, ταχυδρομικές υπηρεσίες.
• Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες: Υπολογιστές, κάμερες, μουσικά όργανα, άνθη, κατοικίδια ζώα, αθλητικές δραστηριότητες, θέατρα, κινηματογράφοι, συναυλίες, μουσεία, βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, πακέτα διακοπών.
• Εκπαίδευση: Δίδακτρα για προσχολική, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση.
• Ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια, κυλικεία.
• Υγεία: Έξοδα ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης. Περιλαμβάνονται επίσης: φακοί επαφής και υγρά καθαρισμού, τεστ εγκυμοσύνης, προφυλακτικά, οινόπνευμα καθαρό, ιατρικά προϊόντα, γυαλιά μυωπίας, πατερίτσες, πιεσόμετρα, ζώνες παθήσεων, θεραπευτικές συσκευές και εξοπλισμός, οδοντιατρικές υπηρεσίες, μικροβιολογικές εξετάσεις, υπηρεσίες φυσιοθεραπείας κ.ά.
• Άλλα αγαθά και υπηρεσίες: Κουρεία, κομμωτήρια, κοσμήματα, ρολόγια, είδη για μωρά, οίκοι ευγηρίας και ιδρύματα για άτομα με ειδικές ανάγκες, υπηρεσίες για βοήθεια στο σπίτι, ασφάλιστρα κατοικίας, ασφάλιστρα ζωής και υγείας, ασφάλιστρα οχημάτων.
Ποιοι εξαιρούνται
Από την υποχρέωση να καλύψουν το 30% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος με δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής εξαιρούνται πλήρως:
• Φορολογούμενοι 70 ετών και άνω.
• Άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω.
• Φορολογούμενοι που βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
• Φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του ΕΟΧ που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα.
• Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή.
• Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
• Οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
• Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.
• Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
• Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών).
• Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα.
• Οι φυλακισμένοι.
Κάθε φορολογούμενος που υπάγεται σε μία ή περισσότερες από τις παραπάνω δώδεκα περιπτώσεις «εξαιρέσεων» δεν οφείλει καν να συγκεντρώσει και να διαφυλάξει χάρτινες αποδείξεις δαπανών αξίας 30% του συνολικού ετήσιου πραγματικού εισοδήματος.
