ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ που διευρύνουν και ενισχύουν την προστασία των καταναλωτών εισάγονται με το νέο νόμο 3587/τεύχος Α΄ ΦΕΚ.152-10-7-2007, ο οποίος ψηφίστηκε στη Βουλή και με τον οποίο τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε ο νόμος 2251/1994 για την προστασία των καταναλωτών, όπως δήλωσαν ο υπουργός Ανάπτυξης Δημήτρης Σιούφας, ο υφυπουργός Ανάπτυξης Γιάννης Παπαθανασίου και ο γενικός γραμματέας Καταναλωτή Γιάννης Οικονόμου.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Ανάπτυξης, με τις κυριότερες από τις ρυθμίσεις αυτές:
• Αναβαθμίζεται, σε επίπεδο οργάνωσης και αρμοδιοτήτων, το Εθνικό Συμβούλιο Καταναλωτών, το οποίο μετονομάζεται σε Εθνικό Συμβούλιο Καταναλωτή και Αγοράς στο οποίο συμμετέχουν, πλέον, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς της αγοράς, τόσο και από την πλευρά των καταναλωτών, όσο και από την πλευρά των προμηθευτών.
• Παρέχεται πρόσθετη δυνατότητα στις ενώσεις των καταναλωτών να ασκούν συλλογικές αγωγές με βάση τις οποίες μπορούν να ζητούν την αναγνώριση του δικαιώματος αποκατάστασης της ζημίας που υφίστανται οι καταναλωτές από την εκδήλωση μίας παράνομης συμπεριφοράς από κάποιον προμηθευτή.
• Παρέχεται η δυνατότητα στον μεμονωμένο καταναλωτή να επιδιώξει, σε ατομικό επίπεδο, με σύντομες δικαστικές διαδικασίες την ικανοποίηση δεδομένης απαίτησής του για ζημιογόνα αποτελέσματα που υφίσταται από αθέμιτη εμπορική πρακτική, με βάση σχετική αμετάκλητη δικαστική απόφαση που έχει εκδοθεί επί συλλογικής αγωγής.
• Εισάγεται, ως μέτρο κοινωνικής προστασίας, ρύθμιση σύμφωνα με την οποία απαγορεύεται η κατάσχεση της πρώτης κατοικίας δανειολήπτη για χρέος μέχρι δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει αποδεδειγμένη αδυναμία πληρωμής. Με τη ρύθμιση αυτή παρέχεται ασπίδα προστασίας του καταναλωτή και δίδεται η προσήκουσα λύση σε ένα οξύτατο κοινωνικό πρόβλημα στο οποίο η πολιτεία εκφράζει το σεβασμό στην αξία του ανθρώπου και προσδίδει την πρέπουσα κοινωνική διάσταση στο περιουσιακό δικαίωμα.
• Ενισχύεται η ευθύνη των προμηθευτών από τον κατασκευαστή μέχρι το διανομέα. Ακολουθούνται οι αρχές και τα πρότυπα που έχουν θεσπισθεί για την υγεία και την ασφάλεια των προσώπων και διασφαλίζεται η τήρηση της γενικής επιταγής ασφάλειας των προϊόντων και, για το σκοπό αυτό, προβλέπεται πλήρες σύστημα διοικητικού και εργαστηριακού ελέγχου, σε εναρμόνιση με την αναθεωρημένη Οδηγία για τη Γενική Ασφάλεια των Προϊόντων (οδηγία 2001/95/ΕΚ). Με βάση τα παραπάνω:
ι) Διασαφηνίζεται πλήρως η έννοια του προμηθευτή, έτσι ώστε να περιλαμβάνει όλους τους κρίκους της αλυσίδας εφοδιασμού της αγοράς με προϊόντα που διατίθενται από το παραγωγό μέχρι τον τελικό διανομέα.
ιι) Διασαφηνίζεται ο ορισμός του «προϊόντος», ο οποίος δεν περιλαμβάνεται στον τροποποιούμενο νόμο.
• Προστίθεται άρθρο για την ψυχική υγεία των ανηλίκων, σύμφωνα με το οποίο, μεταξύ άλλων, δίνεται η δυνατότητα στον υπουργό Ανάπτυξης να επιβάλει με σχετική απόφασή του, κατόπιν γνωμοδότησης ειδικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, περιοριστικά και διορθωτικά μέτρα σε προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά και παρουσιάζουν κινδύνους για την ψυχική, διανοητική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων. Επίσης, καθορίζονται οι προϋποθέσεις σύμφωνα με τις οποίες οι προμηθευτές υποχρεούνται να κατατάσσουν τα προϊόντα που απευθύνονται στα παιδιά με βάση την ηλικία τους.
• Ενισχύεται η προστασία του καταναλωτή με την ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας που αφορά στις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, τις οποίες αναπτύσσουν οι προμηθευτές σε βάρος των καταναλωτών στις συναλλαγές. Με αυτόν τον τρόπο επέρχεται εναρμόνιση της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας με το νέο ευρωπαϊκό περιβάλλον και αξιοποιείται επαρκώς όλη η εμπειρία που έχει συσωρρευθεί μέχρι σήμερα στα θέματα αυτά.
Ειδικότερα:
- Καθορίζεται η έννοια και το περιεχόμενο των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.
- Διασαφηνίζεται η έννοια των παραπλανητικών πράξεων και παρατίθεται σχετική περιπτωσιολογία.
- Αποσαφηνίζεται η έννοια των παραπλανητικών παραλείψεων και παρατίθεται σχετική περιπτωσιολογία.
- Οριοθετείται το περιεχόμενο των επιθετικών αυτών πρακτικών και δίνεται σειρά αντίστοιχων περιπτώσεων.
- Καθορίζονται οι κυρώσεις που θα επιβάλλονται σε κάθε περίπτωση που παρατηρούνται ανάλογα φαινόμενα στην αγορά.
• Καθιερώνεται υποχρέωση των προμηθευτών να απαντούν, εντός συγκεκριμένης προθεσμίας, στις καταγγελίες των καταναλωτών που τους διαβιβάζει η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, με την απειλή υψηλού χρηματικού προστίμου σε περίπτωση μη συμμόρφωσης ή και υποτροπής .
• Αναπροσαρμόζονται και επικαιροποιούνται τα επιβαλλόμενα χρηματικά πρόστιμα, τα οποία έχουν αποτρεπτικό και, όπου απαιτείται, κατασταλτικό χαρακτήρα.
• Παρέχεται, με εξουσιοδότηση του νόμου, η δυνατότητα άμεσης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης, με κανονιστικές υπουργικές αποφάσεις, επιμέρους προβληματικών πεδίων συναλλαγών με μεγάλο κοινωνικό ενδιαφέρον, όπως είναι οι περιπτώσεις των ινστιτούτων αδυνατίσματος και γυμναστηρίων σχετικά με το δικαίωμα υπαναχώρησης των καταναλωτών, τόσο από τις κύριες συμβάσεις, όσο και από τις συνδεδεμένες με αυτές συμβάσεις πιστώσεων που χορηγούνται στους καταναλωτές από τρίτους (τράπεζες).
• Ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις και ο τρόπος άσκησης του δικαιώματος υπαναχώρησης σε συμβάσεις εκτός εμπορικού καταστήματος, διευρύνεται η σχετική προθεσμία στις δεκατέσσερις (14) ημερολογιακές ημέρες, σε κάθε περίπτωση, και απλουστεύονται οι σχετικές διαδικασίες.
• Θεσμοθετείται, ως βασική υποχρέωση της πολιτείας, η μέριμνά της για την πληροφόρηση και την επιμόρφωση των καταναλωτών και ιδίως των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων για βιώσιμη κατανάλωση, που σημαίνει υπεύθυνη κατανάλωση με σεβασμό στο περιβάλλον, στους φυσικούς πόρους και στην αειφορία. Έτσι, ο πολίτης, σωστά ενημερωμένος, αποκτά καταναλωτική συνείδηση, η οποία θα συμβάλει στην ανάπτυξη μίας υγιούς, ασφαλούς και ανταγωνιστικής αγοράς.
• Παρέχεται αυξημένη προστασία με τον διευρυμένο όρο του «καταναλωτή», ο οποίος, συμπεριλαμβάνει, όχι μόνο τα φυσικά, αλλά, και τα νομικά πρόσωπα, καθώς, επίσης, και τις ενώσεις προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα, για τα οποία προορίζονται τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που προσφέρονται στην αγορά, εφόσον οι ίδιοι κάνουν χρήση αυτών, ως τελικοί αποδέκτες.
• Διασφαλίζονται τα συμφέροντα των καταναλωτών στις συμβάσεις από απόσταση, που αφορούν αγαθά ή υπηρεσίες.
• Διασφαλίζεται η ενημέρωση των καταναλωτών για την πιθανή διάρκεια ζωής των προϊόντων που αγοράζουν, με την πρόβλεψη εγγύησης ευθύνης του προμηθευτή, καθώς και υποχρέωσής του να εξασφαλίζει την προμήθεια ανταλλακτικών και εκτός του χρόνου εγγύησης, στα όρια της πιθανής διάρκειας ζωής του προϊόντος.
• Προβλέπεται το δικαίωμα του καταναλωτή να ζητεί την αντικατάσταση ελαττωματικού προϊόντος με νέο ισοδύναμης ποιότητας, εάν ο προμηθευτής αρνείται ή βραδύνει στην επισκευή του.
• Ενισχύεται η εποπτεία και αυστηροποιούνται οι όροι και οι προϋποθέσεις λειτουργίας και πιστοποίησης των ενώσεων καταναλωτών, ώστε να υπάρχει διαφάνεια στην εκπροσώπηση των καταναλωτών από τις ενώσεις αυτές και να διασφαλίζεται η υπεύθυνη λειτουργία τους χάριν των συμφερόντων και των δικαιωμάτων των καταναλωτών.
• Παρέχεται η δυνατότητα στον υπουργό Ανάπτυξης να ρυθμίζει με αποφάσεις του τους όρους και τις προϋποθέσεις προσαρμογής της συμπεριφοράς των προμηθευτών στο δεδικασμένο αμετάκλητων δικαστικών αποφάσεων επί αγωγών καταναλωτών ή ενώσεων καταναλωτών, εφόσον από το δεδικασμένο προκύπτουν συνέπειες ευρύτερου δημόσιου ενδιαφέροντος που επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς.
