Από την έντυπη έκδοση
Της Δανάης Αλεξάκη
[email protected]
Κατά μέσο όρο η μείωση φέτος στο κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων υπολογίζεται στο 21% από 2 στα 3 στελέχη, ενώ απώλειες εσόδων κατά 13% σε σχέση με το 2019 προβλέπονται και για το 2021. H εξασφάλιση ρευστότητας (68%) και η συγκράτηση δαπανών (56%) αποτελούν τις σημαντικότερες ενέργειες των επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας.
Προς τούτο σημαντικός αριθμός εταιρειών έχει προβεί σε μείωση του ορίου (26,1%) και του χρόνου (20,6%) πίστωσης που παρέχει, σε μια προσπάθεια περιορισμού των αυξημένων επισφαλειών, ενώ η μεγάλη πλειονότητα των εγχώριων επιχειρήσεων (65,1%) έχει αξιοποιήσει τα μέτρα στήριξης του ελληνικού κράτους. Οι περισσότερες εταιρείες (55,6%) ανέστειλαν πλήρως το επενδυτικό τους πλάνο, ενώ σε ό,τι αφορά την τηλεργασία, η πλειονότητα των εταιρειών (54,6%) θεωρεί ότι είναι λιγότερο αποτελεσματική σε σχέση με την εργασία στο γραφείο.
Τα παραπάνω συμπεράσματα προκύπτουν από την πρόσφατη έρευνα για τις «Επιπτώσεις της Πανδημίας Covid-19 στις Επιχειρήσεις και στους Κλάδους της Ελληνικής Οικονομίας» που πραγματοποίησε η ICAP Group, βασικά σημεία της οποίας παρουσιάζει σήμερα η «Ν». Από την ανάλυση των ευρημάτων της έρευνας -πέρα από τη σχεδόν καθολική παραδοχή ότι στην πλειονότητά τους οι φετινοί τζίροι της αγοράς θα καταγράψουν σημαντικές απώλειες, με 17 από τους 22 κλάδους να παρουσιάζουν διψήφια εκτίμηση πτώσης εσόδων- προκύπτει ότι οι μικροί παίκτες με τζίρο έως 2 εκατ. ευρώ δύσκολα θα καταφέρουν να «αναρρώσουν» από τις συνέπειες της νόσου του κορωνοϊού. Πιο συγκεκριμένα, διαχωρίζοντας τα βασικά ερωτήματα της έρευνας, προκύπτουν τα εξής:
Επιπτώσεις στα μεγέθη
Για φέτος, δύο στις τρεις εταιρείες (67%) δήλωσαν ότι ο κύκλος εργασιών τους θα μειωθεί, με τη μέση υποχώρηση να υπολογίζεται στο 21%. Αντίστοιχες μειώσεις αναμένουν οι εταιρείες τόσο για τα EBITDA τους (-21%) όσο και για τη ρευστότητά τους (-22%).
Σύμφωνα με τις απαντήσεις των εταιρειών, τη μεγαλύτερη μείωση στον κύκλο εργασιών εκτιμάται ότι θα την παρουσιάσει ο κλάδος του τουρισμού (-66%) και ακολουθεί ο κλάδος της εστίασης (-38%). Ενδιαφέρον έχει να επισημανθεί ότι επιχειρήσεις του κλάδου των σούπερ μάρκετ, μολονότι σε γενικές γραμμές «πριμοδοτήθηκε» από την αυξημένη κατανάλωση κυρίως κατά το δίμηνο Μαρτίου - Απριλίου, αναμένουν μείωση 14%. Σύμφωνα με την περαιτέρω ανάλυση των στοιχείων, οι αλυσίδες με τζίρο 2 έως 10 εκατ. ευρώ προβλέπουν τη μεγαλύτερη υποχώρηση εσόδων κατά 32%, ενώ οι αλυσίδες με πάνω από 10 εκατ. ευρώ αναμένουν πιο περιορισμένες απώλειες της τάξεως του 3%. Ακόμα και ο τομέας της πληροφορικής - τηλεπικοινωνιών, που «πρωταγωνιστεί» στην περίοδο της πανδημίας, προβλέπει πτώση εσόδων για τους μικρούς παίκτες της αγοράς με τζίρο κάτω των 2 εκατ. ευρώ της τάξεως του 3%.
Για το 2021, οι μισές εταιρείες (51%) εκτιμούν ότι ο κύκλος εργασιών τους θα είναι επίσης μειωμένος σε σχέση με το 2019, κατά μέσο όρο 13%. Ελαφρά μεγαλύτερες μειώσεις αναμένουν οι εταιρείες τόσο για τα EBITDA τους (-14%) όσο και για τη ρευστότητά τους (-15%). Και τη νέα χρονιά τη μεγαλύτερη μείωση στον κύκλο εργασιών εκτιμάται ότι θα την παρουσιάσει ο κλάδος του τουρισμού (-40%), ωστόσο οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στον κλάδο της εκπαίδευσης αναμένουν υψηλότερες απώλειες της τάξεως του 43%. Σε ό,τι αφορά την εστίαση, η πρόβλεψη για τη νέα χρονιά θέλει υποχώρηση τζίρου κατά 22%. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις με τζίρους πάνω από 10 εκατ. ευρώ στους κλάδους: ακίνητη περιουσία, φάρμακα - καλλυντικά, χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και ασφάλειες, πληροφορική - τηλεπικοινωνίες αναμένουν αύξηση εσόδων το 2021, με την υψηλότερη, που αγγίζει το 50%, να αφορά τον κλάδο της ακίνητης περιουσίας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής της έρευνας δεν είχε αποφασιστεί το δεύτερο γενικό lockdown της χώρας, το οποίο διανύουμε και δεν γνωρίζουμε τη διάρκεια που θα έχει, γεγονός που μπορεί να ανατρέψει τις προβλέψεις για την πορεία των μεγεθών το τρίτο τρίμηνο φέτος και κατ' επέκταση της νέας χρονιάς.
Ενέργειες αντιμετώπισης
H εξασφάλιση ρευστότητας (68%) και η συγκράτηση δαπανών (56%) αποτελούν τις σημαντικότερες ενέργειες για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας για την πλειονότητα των εταιρειών. Ακολουθεί η ανάπτυξη νέων προϊόντων (42,2%), ενώ και η ψηφιακή επιτάχυνση (πεδίο της τηλεργασίας) εντάσσεται υψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων. Σημαντικό ποσοστό 21,3% συγκεντρώνει και η εκπόνηση σχεδίων έκτακτης ανάγκης (emergency plan) (σ.σ.: τα ποσοστά στη συγκεκριμένη ερώτηση δεν αθροίζουν στο 100% διότι οι εταιρείες είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν έως 3 απαντήσεις). Σε όλους σχεδόν τους κλάδους τις δύο πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν η εξασφάλιση ρευστότητας και η συγκράτηση δαπανών. Εξαίρεση αποτελεί ο κλάδος πληροφορικής - τηλεπικοινωνιών, όπου τις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν η ψηφιακή επιτάχυνση (71%) και η ανάπτυξη νέων προϊόντων/υπηρεσιών (59,3%). Οι οικονομικοί διευθυντές / Credit Controllers επιλέγουν ως πρώτη επιλογή τη βελτίωση των εσωτερικών διαδικασιών με ποσοστό 33%. Αρκετά υψηλά ποσοστά καταλαμβάνουν τόσο οι επενδύσεις στην τεχνολογία για εφαρμογές διαχείρισης πιστωτικού κινδύνου (24%) όσο και ο εμπλουτισμός και η ενημέρωση της βάσης δεδομένων των πελατών τους (19%).
Ρευστότητα
Οι μισές σχεδόν εταιρείες (48,3%) θα προσπαθήσουν να μειώσουν τον χρόνο είσπραξης των απαιτήσεών τους στην προσπάθειά τους να βελτιώσουν τη ρευστότητά τους. Υψηλά ποσοστά έλαβαν η αύξηση τραπεζικού δανεισμού, η αναστολή επενδύσεων και η προσπάθεια αύξησης της πίστωσης από τους προμηθευτές. Ειδικά στο πεδίο των επενδύσεων το 30,2% των εταιρειών ανέστειλε πλήρως το επενδυτικό του πλάνο. Επίσης, 1 στις 4 εταιρείες (25,4%) απάντησε ότι θα το αναστείλει προσωρινά έως το τέλος του 2020. Το μεγαλύτερο ποσοστό αναστολής επενδύσεων εμφανίζει ο κλάδος του τουρισμού (55%) και ακολουθεί ο κλάδος του λιανικού εμπορίου (37%). Αντιθέτως το μικρότερο ποσοστό το παρουσίασε ο κλάδος πληροφορικής - τηλεπικοινωνιών (12%).
Πιστωτική πολιτική
Το 37,3% των εταιρειών δηλώνει ότι δεν διαφοροποίησε την πιστωτική πολιτική του. Ωστόσο από τις υπόλοιπες εταιρείες η πλειονότητα έχει προβεί σε μείωση του ορίου (26,1%) και του χρόνου (20,6%) πίστωσης. Η πλειονότητα (66%) των εταιρειών παρέχει πιστώσεις που δεν ξεπερνούν τις 60 ημέρες. Αντίστοιχα, το 56% εισπράττει τις απαιτήσεις εντός 60 ημερών, ενώ αντιθέτως μία στις τέσσερις εταιρείες (26%) εισπράττει έπειτα από 3 μήνες.
Επισφάλειες
Την ίδια ώρα, σημαντική αύξηση των επισφαλειών που ξεπερνούν το 5% επί των συνολικών πωλήσεων παρατηρείται το 2020 στις εταιρείες του δείγματος (2020: 33%, 2019: 26%). Αντιθέτως, επισφάλειες έως 1% αντιμετωπίζει το 38% των εταιρειών, ποσοστό μειωμένο σε σχέση με το 2019 (43%).
«Εργαλεία» στήριξης
Σχεδόν 2 στις 3 εταιρείες (65,1%) που συμμετείχαν στην έρευνα έχουν αξιοποιήσει τα μέτρα στήριξης του ελληνικού κράτους. Στους κλάδους του τουρισμού, των τροφίμων-ποτών και των κατασκευών το ποσοστό ξεπερνάει το 70%. Μία στις δύο εταιρείες (52,6%) δανείστηκε με την εγγύηση ή την ενίσχυση του ελληνικού Δημοσίου και το 48,7% ανέστειλε τις συμβάσεις των εργαζομένων του. Σχεδόν παρόμοιο ποσοστό (45,5%) προέβη σε αναστολή πληρωμής φόρων και ασφαλιστικών εισφορών.
Μείωση ενοικίων
Το 30,9% των εταιρειών συμμετέχει στο πρόγραμμα πληρωμής μειωμένου ενοικίου, ενώ αντίστοιχο ποσοστό (30,4%) διαπραγματεύτηκε τη μείωση του ενοικίου των ακινήτων που χρησιμοποιεί η εταιρεία.
Τηλεργασία
Η πλειονότητα των εταιρειών (54,6%) θεωρεί ότι η τηλεργασία είναι λιγότερο αποτελεσματική σε σχέση με την εργασία στο γραφείο, ενώ μόλις το 5,9% πιστεύει ότι είναι περισσότερο αποτελεσματική. Το υψηλότερο ποσοστό για την επιλογή «λιγότερο αποτελεσματική» καταγράφεται στον κλάδο των κατασκευών (67%) και το χαμηλότερο στον κλάδο της πληροφορικής (48%). Από τις εταιρείες που εφαρμόζουν την τηλεργασία, το 43,4% δήλωσε ότι δεν θα τη διατηρήσει μετά το πέρας της πανδημίας, ενώ το 1/3 (34,2%) ενδέχεται να τη συνεχίσει. Το 22,3% θεωρεί δεδομένο ότι θα τη διατηρήσει. Στον κλάδο πληροφορικής - τηλεπικοινωνιών η μία στις δύο εταιρείες θα συνεχίσει την τηλεργασία και στη μετά-Covid εποχή. Ακολουθεί ο κλάδος παροχής υπηρεσιών με 28,3%. Από τις εταιρείες που θα εφαρμόσουν την εξ αποστάσεως εργασία 6 στις 10 σκοπεύουν να τη διατηρήσουν 1 με 2 φορές την εβδομάδα.
Ανάκτηση επιδόσεων
Το 33% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι ο κύκλος εργασιών της εταιρείας τους θα επιστρέψει στα προ Covid-19 επίπεδα το 2022 και το 17,3% το 2023. Η συντριπτική πλειονότητα (8 στις 10 εταιρείες) στον κλάδο του τουρισμού θεωρεί ότι ο κύκλος εργασιών θα επιστρέψει στα προ Covid-19 επίπεδα το 2022 ή το 2023. Στον σύνολο των κλάδων οι κατασκευές παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ποσοστό (23%) απαντήσεων που θεωρούν ότι ο κύκλος εργασιών θα επανακάμψει το 2021. Ωστόσο, το 9,7% δήλωσε ότι ο κύκλος εργασιών παρουσίασε αύξηση το 2020. Ο τουρισμός παρουσιάζεται ως ο πιο απαισιόδοξος κλάδος, καθώς το 61% των εταιρειών εκτιμά ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον 18 μήνες για να επιστρέψει η χώρα στα προ πανδημίας επίπεδα.
Covid-19 Vs οικονομική κρίση
Η πλειονότητα των εταιρειών (55%) θεωρεί ότι οι συνέπειες της πανδημίας στην ελληνική οικονομία θα είναι μεγαλύτερες των συνεπειών της κρίσης της περιόδου 2009-2013, ενώ μόλις 1 στις 4 εταιρείες θεωρεί ότι θα είναι μικρότερες. Μόνο στον κλάδο πληροφορικής - τηλεπικοινωνιών οι απαντήσεις είναι μοιρασμένες (μικρότερες επιπτώσεις: 38%, μεγαλύτερες: 37%). Αντιθέτως, στον κλάδο του τουρισμού 8 στις 10 εταιρείες (78%) θεωρούν ότι οι επιπτώσεις θα είναι μεγαλύτερες.
Ταυτότητα έρευνας
Σημειώνεται ότι η έρευνα πραγματοποιήθηκε το διάστημα Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου 2020 (10/9 έως 3/11) σε δείγμα 1.513 επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια.
