Από την έντυπη έκδοση
Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Σφοδρή είναι η αντίδραση επιχειρηματικών φορέων και σωματείων στα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για τον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας του κορωνοϊού, θεωρώντας ότι ο κλάδος στοχοποιείται αν και έχει επενδύσει σε υγειονομικά πρωτόκολλα, τηρώντας υποδειγματικά τις δεσμεύσεις απέναντι στο καταναλωτικό κοινό.
Η απόφαση για αναστολή λειτουργίας των καταστημάτων εστίασης και ψυχαγωγίας, πλην υπηρεσιών delivery και take away, ως αποτέλεσμα της αναβάθμισης της κλίμακας κινδύνου μιας σειράς περιφερειακών ενοτήτων με επίκεντρο την Αττική και τη Βόρεια Ελλάδα, σχολιάζεται ως χαριστική βολή για τις επιχειρήσεις που έχουν καταφέρει να επιβιώσουν τους έξι τελευταίους μήνες, δηλαδή μετά το γενικό lockdown της περασμένης άνοιξης. Σε μια συγκυρία που μετρούσαν δυνάμεις και διεκδικούσαν στήριξη για να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις των επόμενων έξι μηνών, η παραπάνω εξέλιξη αποτελεί μια δυσμενή ανατροπή των προσδοκιών.
Η θέση της ΓΣΕΒΕΕ
«Το lockdown έχει καταστεί συνώνυμο με την εστίαση» υπογραμμίζει ο Γιώργος Καββαθάς, πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ), που μεταφέρει τη δυσφορία του κλάδου για τα ελλιπή μέτρα στήριξης από τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα. Κατά την άποψη του κ. Καββαθά, η εστίαση, παρά τη συνεισφορά της στο ΑΕΠ, τη σύνδεσή της με τον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα της οικονομίας και το γεγονός ότι είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης μετά το Δημόσιο, είναι ο μοναδικός κλάδος που υφίσταται τα μέτρα κατά του Covid-19, την ώρα που αυξάνονται τα όρια πληρότητας σε πλοία και αεροπλάνα, οι επιβάτες συνωστίζονται στα μέσα μαζικής μεταφοράς και οι καταναλωτές συρρέουν σε πλατείες και εμπορικά κέντρα. Στα θέματα αυτά αναφέρονται με δηλώσεις τους και πολιτικά στελέχη κομμάτων της αντιπολίτευσης, που πιέζουν την κυβέρνηση να λάβει περισσότερα μέτρα στήριξης των πληγέντων.
Οι επιχειρηματίες της εστίασης επισημαίνουν επίσης ότι δεν έχει καταγραφεί στα καταστήματα συρροή κρουσμάτων, η παραβατικότητα στη συγκεκριμένη αγορά δεν ξεπερνά το 1%, ενώ επιπλέον οι επιχειρήσεις έχουν δεχθεί ισχυρότατο πλήγμα από την κρίση. Ας σημειωθεί ότι πρόκειται για πάνω από 80.000 επιχειρήσεις, που απασχολούν 330.000 εργαζόμενους, με πάνω από 100.000 εξαρτώμενα μέλη. Το τελευταίο τρίμηνο, από τον Αύγουστο, ο κλάδος βρίσκεται υπό περιορισμό, λόγω των τοπικών lockdown, ενώ υπάρχουν υποαγορές που τείνουν σε πλήρη απαξίωση, όπως το catering, με απώλειες που σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνούν το 95%.
Οι επιχειρηματίες της εστίασης στην πλειονότητά τους θεωρούν ότι τα μέτρα δεν ήταν επαρκή μέχρι σήμερα, ενώ -όπως σημειώνουν φορείς- ευρύτερα οι παρεμβάσεις στήριξης της επιχειρηματικότητας στοχεύουν στις μεγάλες επιχειρήσεις εξαιρώντας από το πλέγμα προστασίας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η κακή συγκυρία σηματοδοτείται επίσης από τον νέο πτωχευτικό νόμο, που συνεισφέρει στη δημιουργία του επικίνδυνου κλοιού στον οποίο έχουν βρεθεί οι μικρές υπερχρεωμένες επιχειρήσεις. Ακόμη όμως και ο αποκλεισμός του franchise από τα προγράμματα ΕΣΠΑ -λόγω της έλλειψης συστημάτων ελέγχου για να αποκλείουν τις περιπτώσεις που ο franchisor έχει έλεγχο στο μετοχικό κεφάλαιο του franchisee (de minimis)- είναι πλήγμα, καθώς δεν μπορούν να επωφεληθούν μικρές επιχειρήσεις-μέλη αλυσίδων, τη στιγμή μάλιστα που η εστίαση έχει μερίδιο πάνω από 30% της αγοράς franchise.
Τα μέτρα
Υπό τις παρούσες συνθήκες, για την επιβίωση του κλάδου, του οποίου οι απώλειες μεσοσταθμικά κυμαίνονται σε 60%, σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις, η ΓΣΒΕΕ έχει ζητήσει χρηματοδότηση μέσω προγράμματος μη επιστρεπτέας προκαταβολής, «κούρεμα» οφειλών και δυνατότητα αποπληρωμής χρεών σε πολλές δόσεις, υποχρεωτική μείωση των ενοικίων 40% με παράλληλη στήριξη των ιδιοκτητών, αλλά και πλήρη κάλυψη του μη μισθολογικού κόστους.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται στην πλειονότητά τους οι προτάσεις των περισσότερων σωματείων στον κλάδο. Ενδεικτικά, το σωματείο BARECA, που κάνει λόγο για «ξαφνικό θάνατο» στην εστίαση, σχετικά με τα μέτρα του δεύτερου κύματος της πανδημίας, θεωρεί ότι ακολουθούν λογική δύο «μέτρων και δύο σταθμών»: από τη μια πλευρά επιβάλλει καθολικό lockdown στην εστίαση, στο όνομα μιας δήθεν προστασίας της υγείας του πολίτη και της ευθυγράμμισης με τις ευρωπαϊκές τακτικές, και από άλλη αφήνει πλήρως εκτεθειμένους και με ελλιπή μέτρα εργαζόμενους και επιχειρήσεις. «Βάζοντας και το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του ήδη πληττόμενου κλάδου της εστίασης, η κυβέρνηση συμπεριφέρεται ως "ώριμη" Ευρώπη ως προς το υγειονομικό σκέλος των μέτρων και ως επιπόλαια Ψωροκώσταινα στο "πακέτο" οικονομικής στήριξης, ανακοινώνοντας μέτρα-"ασπιρίνες"» αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση του BARECA, που δεσμεύεται ότι τα μέλη του -παρά την αντίθεσή τους στα μέτρα- θα τα τηρήσουν στο ακέραιο, σεβόμενα τους νόμους και τις επιταγές της πολιτείας.
Οι σωρευτικές απώλειες
Οι επιχειρηματίες, επίσης, κάνουν λόγο για στοχοποίηση του κλάδου και θεωρούν ανεπαρκή τα υφιστάμενα μέτρα, ήτοι: τους δύο νέους γύρους επιστρεπτέας προκαταβολής, την επέκταση του επιδόματος των 534 ευρώ για τους εργαζομένους σε αναστολή εργασίας και την υποχρεωτική μείωση ενοικίου για επιχειρήσεις σε περιοχές αυξημένου κινδύνου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το σύνολο των επιχειρήσεων του κλάδου υπηρεσιών εστίασης, ο κύκλος εργασιών στο πρώτο εξάμηνο υποχώρησε σωρευτικά 70%, 10,3% το α' τρίμηνο και 59% το δεύτερο, ενώ για τις επιχειρήσεις με υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών στοιχείων, για τις οποίες υπάρχουν στοιχεία σε μηνιαία βάση, οι απώλειες τον Απρίλιο ξεπέρασαν το 70%, τον Μάιο ανήλθαν σε 57,2%, τον Ιούνιο σε 42,2%, τον Ιούλιο σε 40,2% και τον Αύγουστο σε 33,6%.
