Ζωρζέτ Ζολώτα
[email protected]
H υποχώρηση της τουρκικής λίρας από το ένα ιστορικό στο άλλο δεν ανακόπτεται όσο η Άγκυρα ανεβάζει τους τόνους στις σχέσεις της με τη Δύση και η οικονομία επισκιάζεται επί σειρά ετών από τον υψηλό πληθωρισμό, με την κεντρική τράπεζα να διστάζει να αυξήσει το κόστος δανεισμού για να τον αναχαιτίσει. Σήμερα το τουρκικό νόμισμα ξεπέρασε το φράγμα των 8 λιρών ως προς το δολάριο. Είχε προηγηθεί μέσα στο Σαββατοκύριακο η απόφαση της κυβέρνησης του Μανουέλ Μακρόν να ανακαλέσει τον Γάλλο πρέσβη στην Άγκυρα, ύστερα από τις «απαράδεκτες δηλώσεις» του Τούρκου προέδρου. Εκτός των επιπτώσεων που έχει η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας στο νόμισμά της, αρνητικό αντίκτυπο είχε επίσης η απόφαση της κεντρικής τράπεζας να μη λάβει μέτρα για την αναχαίτιση του πληθωρισμού, αφήνοντας αμετάβλητο, αντί να αυξήσει, το κόστος δανεισμού στη χώρα.
Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, ο Ρετζέπ Ταγίπ Έρντογαν είπε πως ο πρόεδρος της Γαλλίας χρειάζεται «ψυχιατρική αγωγή», λόγω της εχθρότητάς του απέναντι στο Ισλάμ. Αιχμηρές ήταν, επίσης, οι τοποθετήσεις Τούρκων αξιωματούχων, συγκρίνοντας τη μεταχείριση των Μουσουλμάνων με τη δαιμονοποίηση των Εβραίων τη δεκαετία του '20. Ο κ. Μακρόν είχε δηλώσει πως «θα εντατικοποιηθούν οι ενέργειες» ενάντια στο ριζοσπαστικό Ισλάμ μετά τον αποκεφαλισμό του καθηγητή Σαμουέλ Πατί. Οι υψηλοί τόνοι της Άγκυρας προκάλεσαν και την αντίδραση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σάρλ Μισέλ, ο οποίος κατηγόρησε μέσω Twitter την Τουρκία πως καταφεύγει σε «προκλήσεις, μονομερείς ενέργειες στη Μεσόγειο και σήμερα προσβολές».
Παράλληλα, ο κ. Ερντογάν προκάλεσε τις ΗΠΑ να επιβάλουν τις κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας, όπως έχουν αναγγείλει πως θα κάνουν. «Δεν συνειδητοποιείτε με ποιους έχετε να κάνετε» δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος την Κυριακή, αφού το υπουργείο Αμύνης των ΗΠΑ καταδίκασε τις δοκιμές του ρωσικού οπλικού συστήματος S-400 στη Σινώπη της Βόρειας Τουρκίας, πόλη στις ακτές του Εύξεινου Πόντου. «Ένα λειτουργικό σύστημα S-400 δεν είναι συμβατό με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Τουρκία ως σύμμαχος των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ» είχε προειδοποιήσει ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, Τζόναθαν Ραθ Χόφμαν.
Η γεωπολιτική στρατηγική που ακολουθεί η Τουρκία τα τελευταία χρόνια έχει ξενίσει τις διεθνείς αγορές λόγω των πολλαπλών παρεμβάσεών της στην ευρύτερη περιοχή, από το βόρειο τμήμα της Συρίας, την ανατολική Μεσόγειο, τη Λιβύη και τελευταία τη σύγκρουση Αζερμπαϊτζάν και Αρμενία για τη διαφιλονικούμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Παράλληλα, έχουν οξυνθεί οι σχέσεις Τουρκίας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ιδιαίτερα μετά την απόφαση της Άγκυρας να ενισχύσει τον ρόλο της στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης, όπου ο αραβικός κόσμος κρατά τις δικές του ισορροπίες, αλλά και εξαιτίας της συμφωνίας του Άμπου Ντάμπι με το Ισραήλ.
Αναλυτές της αγοράς παρακολουθούν, ταυτόχρονα, με προβληματισμό τη διαχείριση των οικονομικών προβλημάτων της χώρας από την Άγκυρα. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 18 μηνών έχουν διοχετευθεί περίπου 134 δισ. δολάρια για τη στήριξη της τουρκικής λίρας, σύμφωνα με στοιχεία της Goldman Sachs που αναφέρουν οι Financial Times, αλλά δίχως αποτέλεσμα. Η τουρκική λίρα έχει χάσει πάνω από το 25% της αξίας της από τις αρχές του έτους, γεγονός που εντείνει τις πιέσεις των εγχώριων εταιρειών που έχουν εκδώσει ομόλογα σε ξένο νόμισμα, διότι αυξάνει το χρέος τους. Ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s προειδοποίησε πρόσφατα πως η Άγκυρα έχει απωλέσει σχεδόν όλα τα συναλλαγματικά της αποθέματα και δεν θα μπορεί να διαχειριστεί μια κρίση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Επί σειρά μηνών, οικονομολόγοι και επενδυτές παροτρύνουν την κεντρική τράπεζα της Τουρκίας να περιορίσει τη ροή πίστωσης στην οικονομία για να αποφύγει μια νομισματική κρίση σαν αυτή που ξέσπασε στη χώρα προ διετίας. Όμως, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας διέψευσε την περασμένη εβδομάδα προσδοκίες για μια νέα αύξηση του βασικού επιτοκίου, διατηρώντας το αμετάβλητο και ανοίγοντας έτσι δρόμο για να υποχωρήσει το νόμισμα της χώρας σε ένα ακόμη ιστορικό χαμηλό. Απευθυνόμενος στο πρακτορείο Bloomberg, ο Ονούρ Ίλγκεν, υψηλό στέλεχος της MUFG Bank στην Κωνσταντινούπολη, είπε πως είναι πιθανό να σημειωθούν νέα ρεκόρ στην πτώση της λίρας μέσα στις επόμενες ημέρες. Σήμερα επιβεβαιώθηκε με το νέο ιστορικό χαμηλό της τουρκικής λίρας.
Μολονότι ο πληθωρισμός παραμένει σε διψήφιο ποσοστό, φθάνοντας το 11,75% τον Σεπτέμβριο, ο κ. Ερντογάν έχει επικρίνει προ πολλού μια πολιτική υψηλών επιτοκίων. Πέρσι ο Τούρκος πρόεδρος αντικατέστησε τον επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Μουράτ Τσετίνκαγια, διότι «δεν ακολουθούσε τις οδηγίες του». Η νέα αποδυνάμωση της τουρκικής λίρας «έχει μια ψυχολογική επίδραση» σχολίασε ο Ένβερ Έρκαν, οικονομολόγος της Terra Investments, στους Financial Times. Ο Ζέρεν Χέτλερ, αναλυτής της τράπεζας DZ (Deutsche Zentral-Genossenschaftsbank) θεωρεί πως η ισοτιμία της τουρκικής λίρας επιβαρύνεται κυρίως από την εξωτερική πολιτική του Ταγίπ Ερντογάν.
