Από την έντυπη έκδοση
Σοφία Εμμανουήλ
Πακέτο πράσινων χρηματοδοτικών εργαλείων ρίχνει στην αγορά τους επόμενους μήνες η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΕΑΤ), ενώ αύξηση τοποθετήσεων σε χαρτοφυλάκια μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) ελληνικών τραπεζών σχεδιάζει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), εισάγοντας μάλιστα κοινωνικά κριτήρια στις επενδυτικές της αποφάσεις και δίνοντας έτσι το στίγμα τού πώς θα γίνονται επενδύσεις στο εξής.
Το θέμα των βιώσιμων επενδύσεων αναδείχθηκε στο Sustainability Forum της Global Sustain που πραγματοποιήθηκε ψηφιακά (9.10.2020), με την υποστήριξη της «Ναυτεμπορικής» και του naftemporiki.gr ως χορηγών επικοινωνίας. Οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι είναι μεγάλη ευκαιρία αλλά και μια ιστορική πρόκληση για τη διεθνή αλλά και την ελληνική αγορά η ανάκαμψη με όρους βιωσιμότητας, το νέο νόμισμα της μετά Covid-19 εποχής για ρυθμιστικές αρχές, τραπεζίτες, επιχειρηματίες, επενδυτές ακόμη και servicers, που καλούνται να συμμορφωθούν με πιο αυστηρά πλαίσια λογοδοσίας αναφορικά με τον κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο των επενδυτικών συναλλαγών τους.
Οι αλλαγές για την αγορά
Ο Μιχάλης Σπανός, διευθύνων σύμβουλος της Global Sustain, μας μιλά γι’ αυτούς τους νέους κανόνες συμμόρφωσης με πιο αυστηρά πλαίσια λογοδοσίας στα θέματα βιωσιμότητας, δηλαδή σε κριτήρια περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG - Environmental, Social and Governance), που «ξεκλειδώνουν» μερίδιο σε μια πίτα 1 τρισ. ευρώ. Αυτό είναι το ύψος των κεφαλαίων που θα κινητοποιήσει την επόμενη δεκαετία η ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία σε συνάρτηση με τη Συμφωνία του Παρισιού και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Ο κ. Σπανός ανέλυσε τη δομή βιώσιμης χρηματοδότησης, όπως θεσπίζεται από την Ε.Ε. αναφερόμενος στις αλλαγές που σηματοδοτεί για την αγορά. Υπενθυμίζει ότι σε συνέχεια του Action Plan για τη βιώσιμη χρηματοδότηση το 2018, η Ε.Ε. νομοθέτησε προκειμένου να ενθαρρύνει επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα στην πράσινη και αειφόρο ανάπτυξη. Οι παρεμβάσεις που αλλάζουν το τοπίο στην αγορά αφορούν τρεις πυλώνες: τον κανονισμό για την ταξινόμηση (Taxonomy), που παρέχει καθοδήγηση για το ποιες οικονομικές δραστηριότητες είναι βιώσιμες και συνεισφέρουν στην κλιματική ουδετερότητα, τη βελτίωση των πλαισίων αναφοράς ώστε να γίνεται ξεκάθαρος ο αντίκτυπος των επενδυτικών αποφάσεων με βάση κριτήρια ESG (με ισχύ από τον Μάρτιο του 2021) και τη θέσπιση ειδικών προδιαγραφών στις επενδύσεις με γνώμονα το κλίμα.
Εποπτεία και λογοδοσία
Τα ζητήματα εποπτείας και λογοδοσίας των επιχειρήσεων αναφορικά με τα ESGs ανέδειξε η Βασιλική Λαζαράκου, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (Ε.Κ.). «Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε επίγνωση σχετικά με το τι είναι ESG. Οπότε ο ρόλος της Ε.Κ. και του Χ.Α. είναι να διασφαλίσουν ότι όλοι θα έχουν καλύτερη γνώση γύρω από αυτά τα θέματα», ανέφερε η κ. Λαζαράκου μιλώντας ειδικότερα για την ελκυστικότητα των εταιρειών που διαχειρίζονται αποτελεσματικά τις προκλήσεις ESGs. «Οι εταιρείες αυτές προτιμώνται από τους επενδυτές… Οπότε προτρέπω τις εταιρείες να αποκτήσουν μεγαλύτερη επίγνωση σχετικά με το τι είναι τα ESGs και μετά να αυξήσουν τις γνωστοποιήσεις τους σε αυτά τα θέματα…», πρόσθεσε μεταξύ άλλων.
«Ένεση» 9 δισ.
Η Αθηνά Χατζηπέτρου, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της ΕΑΤ, επισήμανε τον καταλυτικό ρόλο της πανδημίας στη δραστηριότητα της τράπεζας και τις προκλήσεις με τις οποίες ήρθε αντιμέτωπη στο lockdown, με θητεία μόλις λίγων εβδομάδων στη συγκεκριμένη θέση. Παρ’ όλα αυτά, με fast track διαδικασίες δανειοδοτήσεων κατά την περίοδο έξαρσης της κρίσης και με νέα προϊόντα στο επόμενο διάστημα στηρίζει την επιχειρηματικότητα. Τα κεφάλαια αναμένεται να φτάσουν (από τον Απρίλιο) μέχρι το τέλος του έτους στα 9 δισ. ευρώ. Η κ. Χατζηπέτρου προανήγγειλε για τους επόμενους μήνες νέο πακέτο πράσινων χρηματοδοτικών εργαλείων, ο σχεδιασμός των οποίων, συμπεριλαμβανομένων των πράσινων ομολόγων, ακολουθεί τις βέλτιστες πρακτικές οργανισμών όπως η Παγκόσμια Τράπεζα. Ανέφερε ως παράδειγμα ένα ειδικό ταμείο για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις στον τομέα των ΑΠΕ, ένα πράσινο κανάλι εγγυήσεων από τις ελληνικές τράπεζες που θα συνεισφέρει στην πράσινη μετάβαση μικρομεσαίων επιχειρήσεων και μίλησε για ένα ευρύ φάσμα έργων που μπορούν να χρηματοδοτηθούν με τέτοια δάνεια από την ενεργειακή απόδοση, τις πράσινες μεταφορές και τα τρόφιμα, μέχρι τη διαχείριση αποβλήτων και την εξοικονόμηση ενέργειας. Το μοντέλο win-win της ΕΑΤ καλλιεργεί προσδοκίες για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης εάν ληφθεί υπόψη ότι ο κίνδυνος μοιράζεται δίκαια, με τις τράπεζες να εγγυώνται συνολικά το 30% του χαρτοφυλακίου και τις εταιρείες να παρέχουν κάλυψη για άλλο 30%.
Επενδυτικές αποφάσεις
Εκεί όμως που αποτυπώνεται πιο έντονα η στροφή της ροής των κεφαλαίων προς τη βιώσιμη οικονομία είναι οι επενδυτικές αποφάσεις της EBRD, όπως φάνηκε από τις παρεμβάσεις της Maya Hennerkes, επικεφαλής ESG για χρηματοοικονομικούς διαμεσολαβητές και του Δημήτρη Ποντικάκου, αναλυτή στα θέματα χρηματοδότησης της πράσινης οικονομίας (GEFF).
Το πρόσφατο δάνειο 160 εκατ. ευρώ στη ΔΕΗ, η επένδυση στο μεγάλο έργο των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη και η τοποθέτηση περίπου 60 εκατ. ευρώ στην Τέρνα Ενεργειακή λίγο νωρίτερα, είναι ενδεικτικά έργα, όπως σημείωσε, μεταξύ άλλων η κ. Hennerkes, που αναφέρθηκε στο συνολικό πλαίσιο πρωτοβουλιών της EBRD στον τομέα ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των εταιρικών ομολόγων, μέσω των οποίων στηρίζεται και η κεφαλαιαγορά.
Το άλλο σημαντικό κεφάλαιο που ανέδειξαν τα στελέχη της EBRD ήταν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, μια αγορά που αναπτύσσεται ραγδαία σήμερα, λαμβάνοντας ώθηση και από τη πανδημία με τη δημιουργία νέας γενιάς κόκκινων δανείων. Η τράπεζα όμως δεν φαίνεται να βλέπει μόνο τις αποδόσεις στη συγκεκριμένη αγορά, που εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 100 δισ. ευρώ, αλλά και το κοινωνικό αποτύπωμα. «Είδαμε ότι είναι πολύ σημαντικό να επενδύσεις στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, γιατί αυτό σταθεροποιεί τον τραπεζικό τομέα σε μια χώρα σαν την Ελλάδα. Ξέρουμε επίσης ότι στο τέλος αυτής της αλυσίδας υπάρχει ένας άνθρωπος που δεν κατάφερε να αποπληρώσει το δάνειο», είπε χαρακτηριστικά η κ. Hennerkes αναφερόμενη στην πρωτοβουλία της EBRD να διερευνήσει «τι είδους κοινωνικοί κίνδυνοι κρύβονται σε αυτές τις επιχειρηματικές δραστηριότητες». Η μελέτη που διενεργήθηκε θα οδηγήσει σε εργαλεία τα οποία θα διέπουν τις επενδύσεις της τράπεζας σε NPLs, δηλαδή θα θέτουν (κοινωνικά) κριτήρια σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης του χαρτοφυλακίου σε όλη τη διαδρομή του, από την τράπεζα μέχρι τον servicer.
Ο λόγος στην αγορά
Τον ρόλο του χρηματοπιστωτικού συστήματος στη μετάβαση προς την οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα ανέδειξε στο Sustainability Forum ο Δημήτριος Δημόπουλος, διευθυντής Μονάδας Βιωσιμότητας της Τράπεζας Πειραιώς. Η Μαρία Δημοπούλου, διευθύντρια επικοινωνίας και βιωσιμότητας της Παπαστράτος, απάντησε στο ερώτημα πώς μια καπνοβιομηχανία μπορεί να οδηγηθεί σε ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης, ενώ ο Πασχάλης Καστανάς, διευθυντής Αειφόρου Συσκευασίας της Nestle Hellas, ανέλυσε πώς ένα προϊόν δημιουργεί επιπλέον αξία όταν φτάσει στο τέλος της ζωής του και χρησιμοποιείται ξανά.
Τη δέσμευση των ηγετών ως μοχλό αλλαγής ανέδειξε η Κατερίνα Ματιάτου από το BMW Foundation, με τον Άρη Βρεττό, διευθυντή του Κέντρου Μετασχηματισμού Επιχειρήσεων (Cambridge University Institute for Sustainability Leadership), να τονίζει ότι την επόμενη δεκαετία οι εταιρείες θα πρέπει να ευθυγραμμίσουν τον σκοπό, τη στρατηγική και τη δράση τους με τη μακροπρόθεσμη δημιουργία αξίας για την κοινωνία.
Την κυκλική και ολιστική προσέγγιση, ως δύναμη αλλαγής ανέδειξε ο Stephan Clambaneva, μέλος Δ.Σ. IDSA, ενώ ο Wayne Sharpe, CEO & ιδρυτής του Carbon Trade Exchange στο Ηνωμένο Βασίλειο, εξήγησε πώς η αντιστάθμιση των εκπομπών CO2 φέρνει μείωση κόστους, ευνοεί τα ESGs και συνεισφέρει στην ουδετερότητα άνθρακα.
Βελτιώσεις
Στη δέσμευση των ενδιαφερόμενων μερών αναφέρθηκε ο Θάνος Βελαλίδης, διευθυντής Εφαρμογής & Επικοινωνίας έργων Αειφορίας της Σύμπραξις, ενώ ο Άλεξ και η Κωνσταντίνα Παναγιώτου, CEO & ιδρυτής και συνιδρύτρια αντίστοιχα της Oramique, ανέδειξαν την πιο σημαντική αξία των επιχειρήσεων, την ανθρώπινη ενέργεια, τονίζοντας τις μη αναστρέψιμες συνέπειες της έλλειψης προσωπικής και επαγγελματικής βιωσιμότητας έως το σημείο της εξάντλησης. Από την πλευρά του ο Mario Giordano, διευθυντής Μάρκετινγκ Ελλάδας και Ισραήλ της Signify, είπε στους συνέδρους πώς μπορούν να βελτιώσουν τις ζωές τους, με θετικό αντίκτυπο στον πλανήτη, αλλάζοντας τον τρόπο που χρησιμοποιούν το φως.
Το συνέδριο άνοιξε ο Γιώργος Λαμπρινός, πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος GEP Group, μιλώντας για τις προκλήσεις με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωπες οι επιχειρήσεις εν μέσω πανδημίας, ενώ ακολούθως πήρε τον λόγο ο Ιωάννης Καλλίας, διευθύνων σύμβουλος της TUV Austria Hellas, που αναφέρθηκε στην πιστοποίηση «Covid Shield» που ανέπτυξε η εταιρεία του.
