Από την έντυπη έκδοση
Της Ειρήνης Σακελλάρη
[email protected]
Τον κίνδυνο του κλίματος θα αρχίσουν να υπολογίζουν άμεσα οι τράπεζες στο χαρτοφυλάκιό τους. Η Τράπεζα της Ελλάδος προχώρησε στην παρουσίαση μελέτης για τον κλιματικό κίνδυνο και τους risk officers των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Μια προσεκτική ανάγνωση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και για το Κλίμα (ΕΣΕΚ) οδηγεί στο συμπέρασμα ότι συγκεκριμένοι κλάδοι της βιομηχανίας και δραστηριότητες θα καταργηθούν και θα αντικατασταθούν με νέες, ότι κάποιες από τις γεωγραφικές περιφέρειες θα πληγούν και ότι νέες και καινοτόμες τεχνολογίες θα αναπτυχθούν.
Όπως αναφέρει σε μελέτη της η ΤτΕ, οι οικονομικές ζημιές κατά τη διάρκεια της ενεργειακής μετάβασης είναι αναπόφευκτες. Ο χρόνος και η ταχύτητα με την οποία θα συμβούν οι αλλαγές αυτές θα παίξουν καθοριστικό ρόλο για τον υπολογισμό των ζημιών. Μια απότομη μετάβαση μπορεί να δημιουργήσει διαταραχή στην αγορά, ακόμη και ύφεση.
Εξάλλου τα ανεπαρκή μέτρα πολιτικής μπορεί να οξύνουν την επίπτωση των κλιματικών κινδύνων που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν στο μέλλον.
Οι αβεβαιότητες ενδέχεται να δημιουργήσουν απότομες διακυμάνσεις στην αποτίμηση των τομέων και των ανοιγμάτων που επηρεάζονται από αυτές.
Λίγες είναι οι τράπεζες που ενσωματώνουν με ακρίβεια τον κλιματικό κίνδυνο στο μοντέλο ρίσκου που εφαρμόζουν για τις αναλύσεις τους και για τα κεφαλαιακά τους σχέδια.
Τα εργαλεία και οι μεθοδολογίες βρίσκονται ακόμη σε ένα πρώιμο στάδιο (συμπεριλαμβανομένων των σεναρίων ανάλυσης και των stress tests), ωστόσο έμμεσα και ποσοτικά περιλαμβάνονται σε ό,τι αφορά τις μεγάλες τράπεζες ως κριτήρια στη διαδικασία αξιολόγησης των οίκων.
Κάποια πιστωτικά ιδρύματα χρησιμοποιούν όρια και πολιτικές αποκλεισμού τομέων, δηλαδή δεν χρηματοδοτούν κάποιους τομείς, και το κάνουν αυτό ακόμη και μόνο για τη φήμη τους.
Μέσα στα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια θα πρέπει οι τράπεζες να είναι σε θέση να παρέχουν εκτίμηση των ανοιγμάτων που υπόκεινται σε κλιματικούς κινδύνους. Οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο όσον αφορά τις δηλώσεις συμμόρφωσης με τα διεθνή πρότυπα και κατευθυντήριες αρχές για τα ESG (Environmental, Social and Governance), τη συμμετοχή τους σε διεθνείς οργανισμούς για τη διατηρήσιμη χρηματοδότηση, την ενσωμάτωση της στρατηγικής βιωσιμότητας στο business strategy με εξειδικευμένους ESG στόχους, την ενσωμάτωση των ESG στις εταιρικές πιστωτικές πολιτικές και στη διαχείριση κινδύνου όταν χορηγούν δάνεια, την παροχή πράσινης χρηματοδότησης σε επιχειρήσεις και πελάτες λιανικής μέσω project finance, με ενυπόθηκα ενέχυρα ή κάρτες.
Οι κίνδυνοι για τις τράπεζες έχουν ως εξής:
* Όσον αφορά την κερδοφορία, αυτή επηρεάζεται από τον τρόπο που οι παραπάνω κίνδυνοι επιδρούν σε υπάρχοντες πελάτες και βιομηχανίες, αλλά και σε νέες αγορές που δημιουργούνται.
* Σε ό,τι αφορά τους πιστωτικούς κινδύνους, αυτοί συνοψίζονται στη χαμηλότερη κερδοφορία, στον υψηλότερο κίνδυνο χρεοκοπίας και στη χαμηλότερη αποτίμηση των ενεχύρων.
* Στους κινδύνους αγοράς, αυτοί εστιάζουν στη μεγάλη μεταβλητότητα, στην απαξίωση των περιουσιακών στοιχείων και στον επαναπροσανατολισμό της χρηματοδότησης σε βιώσιμα περιουσιακά στοιχεία.
* Σε ό,τι αφορά τον κίνδυνο ρευστότητας, αυτός αναλύεται σε ξεπούλημα των περιουσιακών στοιχείων που επηρεάζονται σε απόσυρση καταθέσεων και σε μείωση της αξίας των στοιχείων του ενεργητικού υψηλής ποιότητας που είναι εύκολα ρευστοποιήσιμα.
* Υπάρχουν και οι λειτουργικοί κίνδυνοι που συνδέονται με νομικά ζητήματα, καθώς και με τη φήμη λόγω χρηματοδότησης αμφιλεγόμενων σε σχέση με το περιβάλλον επενδύσεων.
Το πρώτο report της ΕΒΑ για τη συμπερίληψη των κινδύνων ESG θα διενεργηθεί μέχρι τις 28 Ιουνίου του 2021 με βάση τη διαβούλευση που ήδη ξεκίνησε - το τελευταίο τρίμηνο του 2020.
Τα επόμενα βήματα
Σε ό,τι αφορά την ΤτΕ, όπως και οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης, στο πλαίσιο της διαβούλευσης που ξεκίνησε, απηύθυνε στα ιδρύματα που εποπτεύει ένα ερωτηματολόγιο αυτοαξιολόγησης σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα.
Οι απαντήσεις θα πρέπει κατ’ αρχήν να σχετίζονται με τους κινδύνους από τους αντισυμβαλλομένους, δηλαδή στους τομείς που είναι ευαίσθητοι στην κλιματική αλλαγή, στα ενέχυρα του real estate σε περιοχές που επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή και τις επενδύσεις σε «μαύρα» περιουσιακά στοιχεία και να μην προκύπτουν οι απαντήσεις από την ίδια τη λειτουργία της τράπεζας.
Οι απαντήσεις θα πρέπει να υποβληθούν στην ΤτΕ μέχρι τις 30.10.2020.
