Φαίνεται τόσο απλό, σχεδόν σαν παιχνίδι: με δυο-τρεις κινήσεις στα πλήκτρα του κινητού τηλεφώνου ή σκανάροντας έναν κωδικό QR μπαίνεις στην αμερικανική εφαρμογή Robinhood. Mπορείς να επενδύσεις χρήματα με την ίδια άνεση που φλερτάρεις στο Tinder, ανεβάζεις βίντεο στο TikTok ή αυτοπροβάλλεσαι στο Instagram. Θεωρητικά ορίζεις εσύ ο ίδιος πόσο συντηρητική ή κερδοσκοπική θέλεις να είναι η επένδυση που κάνεις. Αν πληρώνεις μηνιαία συνδρομή, εξασφαλίζεις πρόσβαση στα αποκαλούμενα margin trades, δηλαδή ουσιαστικά δανείζεσαι χρήματα- ακόμη και περισσότερα χρήματα από το ποσό που έχεις καταθέσει στον λογαριασμό σου- με στόχο να επενδύσεις περισσότερα, αλλά... και με τον κίνδυνο να χάσεις περισσότερα.
Πάνω από 13 εκατομμύρια Αμερικανοί χρησιμοποιούν ήδη την εφαρμογή Robinhood. Η πανδημία φαίνεται να εντείνει τη διάθεση για επενδύσεις από το σπίτι, καθώς από τις αρχές του 2020 οι χρήστες αυξήθηκαν κατά τρία εκατομμύρια και η Robinhood αποτελεί πλέον σοβαρό ανταγωνισμό για τις καθιερωμένες επενδυτικές εταιρίες. "Το παλαιό κεφάλαιο, που είχε συσσωρευθεί σε τρέχοντες λογαριασμούς, βιβλιάρια αποταμίευσης και καταθέσεις προθεσμίας πρέπει να αρχίσει να κινείται", λέει στην DW ο 30χρονος Κρίστιαν Χέκερ, που ίδρυσε πρόσφατα στη Γερμανία μαζί με δύο φίλους του την επενδυτική πλατφόρμα Trade Republic. Σε διαφημιστικά πλακάτ εγκωμιάζει «μία νέα εποχή για το κεφάλαιο» και υποστηρίζει ότι έχει ήδη προσελκύσει 150.000 μέλη. «Το μοντέλο Robinhood αρχίζει να διαδίδεται και στη Γερμανία», επισημαίνει ο Γιούλιαν Γκρίγκο, διευθυντής Digital Banking στην Bitkom, που εκπροσωπεί πάνω από 2.700 εταιρίες νέας τεχνολογίας. Και η Trade Republic δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα.
«Χώρος για καινοτομία»
Η εταιρία του Κρίστιαν Χέκερ χρεώνει ένα ευρώ προμήθεια για κάθε συναλλαγή μέσω της Trade Republic. Υπάρχουν όμως και πιο οικονομικές λύσεις. Για παράδειγμα, η Scalable Capital προσφέρει απεριόριστες συναλλαγές με τρία ευρώ μηνιαίως. Την ίδια στιγμή καθιερωμένες επενδυτικές εταιρίες χρεώνουν τον πελάτη έως 20 ευρώ για κάθε συναλλαγή. «Οι τιμές των νέων παικτών της αγοράς αποτελούν κήρυξη πολέμου για τους καθιερωμένους πρωταγωνιστές του κλάδου», τονίζει ο Γιούλιαν Γκρίγκο. Από την πλευρά του ο Χέκερ υποστηρίζει ότι δίνει τη δυνατότητα στους νέους ανθρώπους να φροντίσουν οι ίδιοι για τα γεράματά τους, κάνοντας τις κατάλληλες επενδυτικές επιλογές σε μία εποχή που «οι υψηλές προμήθειες (των ανταγωνιστών) τους αποτρέπουν να επενδύσουν».
Στις ΗΠΑ φαίνεται ότι οι νέοι online brokers προσελκύουν όλο και περισσότερους ενδιαφερόμενους, αν και τα παλαιότερα ονόματα του κλάδου μειώνουν συνεχώς τις τιμές τους, ώστε να εμποδίσουν την προέλαση της Robinhood. Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και στη Γερμανία. Άλλωστε, επισημαίνει ο Χέκερ, «σε έναν κλάδο που δεν έχει αλλάξει καθόλου τα τελευταία 20 χρόνια, σίγουρα υπάρχει χώρος για καινοτομία».
Σύμφωνα με τον Γιούλιαν Γκρίγκο, οι online brokers θεωρούνται ιδιαίτερα ελκυστικοί και για τον πρόσθετο λόγο ότι προσπαθούν να είναι φιλικοί στον χρήστη. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη πολλά μειονεκτήματα. Για παράδειγμα ελάχιστες από τις νέες πλατφόρμες προσφέρουν τη δυνατότητα επένδυσης σε χαρτοφυλάκια μετοχών ETF, ενώ η Trade Republic περιορίζει τις δυνατότητες για αγοραπωλησία μετοχών σε ένα μόνο χρηματιστήριο. Επίσης, σε αντίθεση με παραδοσιακά ονόματα του κλάδου, οι περισσότερες πλατφόρμες τύπου Robinhood ακολουθούν τη λογική του αποκαλούμενου payment for order-flow.
Πρόκειται για ένα σύστημα κινήτρων που υποτίθεται ότι συνταιριάζει τα συμφέροντα του πωλητή και του αγοραστή, μόνο που η προμήθεια για την παραγγελία πηγαίνει αποκλειστικά στον πωλητή, κάτι που "μπορεί να δημιουργήσει σύγκρουση συμφερόντων", σύμφωνα με τη Γερμανική Ομοσπονδιακή Αρχή Χρηματοπιστωτικής Εποπτείας (BAFIN). Στην Ολλανδία και στη Μ. Βρετανία η μέθοδος payment for order-flow απαγορεύεται.
Ο τζόγος και η προστασία των νέων
Υπάρχει ένας ακόμη σημαντικός κίνδυνος: η ευρύτατη διάδοση των νέων apps επιτρέπει και στις νεότερες ηλικίες να αρχίζουν τις "επενδύσεις", χωρίς πολλές φορές να συνειδητοποιούν τις επιπτώσεις και τους πιθανούς κινδύνους των επιλογών τους. Αίσθηση είχε προκαλέσει στις ΗΠΑ η περίπτωση του Άλεξ Κιρνς, ο οποίος στα 20 του χρόνια αυτοκτόνησε πέφτοντας στις γραμμές του τρένου, γιατί νόμιζε ότι είχε χάσει 750.000 τζογάροντας στην πλατφόρμα Robinhood. Αργότερα αποδείχθηκε ότι αυτό δεν ισχύει...
Πάντως ο Κρίστιαν Χέκερ, ιδρυτής της Trade Republic, απορρίπτει μετά βδελυγμίας κάθε υποψία ότι παρασύρει τον κόσμο στον τζόγο. "Δεν δινουμε κίνητρα για περισσότερες συναλλαγές και επιπλέον", λέει ο Χέκερ, "σε αντίθεση με ό,τι ισχύει στην Robinhood, ο πελάτης μας μπορεί να χάσει όλα τα χρήματα που έχει καταθέσει στον λογαριασμό του, αλλά όχι περισσότερα..." Όσο για την ίδια τη Robinhood, φαίνεται να διευκολύνει τους σχεδιασμούς του Χέκερ και άλλων ανταγωνιστών στην Ευρώπη: τον Ιούνιο η αμερικανική εταιρία ανακοίνωσε ότι αναβάλλει επ΄αόριστον την ίδρυση θυγατρικών στη Μ.Βρετανία και στη Γερμανία.
Νίκολας Μάρτιν
