Τα 232 εκατ. ευρώ άγγιξε η συνεισφορά του τομέα της κατασκευής ναυτιλιακού εξοπλισμού στην εγχώρια οικονομία σε όρους ΑΕΠ τη στιγμή που η συνολική συνεισφορά στην απασχόληση διαμορφώθηκε στις 2,6 χιλ. θέσεις εργασίας.
Αυτά συμπεραίνει, ανάμεσα σε άλλα, η μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (IOBE) με θέμα «Κατασκευαστές ναυτιλιακού εξοπλισμού: Τάσεις, προοπτικές και συνεισφορά στην οικονομία της Ελλάδας».
Η μελέτη επικεντρώνεται στις επιχειρήσεις μέλη της HEMEXPO, οι οποίες δραστηριοποιούνται σε μεγάλο εύρος κλάδων της μεταποίησης, του εμπορίου και των υπηρεσιών, καλύπτοντας τη ζήτηση κυρίως των Υδάτινων Μεταφορών (ναυτιλία). Επίκεντρο της μελέτης του ΙΟΒΕ αποτελεί πέρα από την ανάδειξη της συνεισφοράς του τομέα της κατασκευής ναυτιλιακού εξοπλισμού στην εγχώρια οικονομία σε όρους ΑΕΠ και απασχόλησης, αλλά και η απόδειξη της σημασίας του στην προσπάθεια ανάδειξης ενός νέου αναπτυξιακού προτύπου της ελληνικής οικονομίας που θα βασίζεται στην εξωστρέφεια, τη γνώση και την τεχνολογία.
Πιο αναλυτικά, και σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, σε όρους ΑΕΠ και λαμβάνοντας υπόψη τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις, η δραστηριότητα όλων των επιχειρήσεων της HEMEXPO από πωλήσεις στις Υδάτινες Μεταφορές δημιούργησαν ΑΕΠ 140 εκατ. ευρώ (άμεση συνεισφορά), ενώ η εξυπηρέτηση της ζήτησής τους από προμηθευτές δημιούργησε επιπλέον 27 εκατ. ευρώ (έμμεση συνεισφορά). Προσθέτοντας την προκαλούμενη επίδραση που δημιουργείται εξαιτίας της δαπάνης των νοικοκυριών, και η οποία εκτιμήθηκε στα 64 εκατ. ευρώ, η δραστηριότητα στη ναυτιλία των επιχειρήσεων της HEMEXPO συνέβαλε περίπου 232 εκατ. ευρώ στο ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 0,13% του ΑΕΠ για το 2018.
Εφόσον επικεντρώσουμε την ανάλυση αποκλειστικά στις μικρομεσαίες, η συνολική επίδραση στο ΑΕΠ εκτιμάται σε 171 εκατ. ευρώ.
Σε όρους απασχόλησης, η δραστηριότητα των επιχειρήσεων εκτιμάται ότι δημιούργησε άμεσα 686 θέσεις εργασίας, ενώ η εξυπηρέτηση της ζήτησής τους δημιουργεί περίπου 602 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης στους προμηθευτές υπηρεσιών και αγαθών (έμμεση επίδραση). Επιπλέον, δημιουργούνται ως και 1,3 χιλ. θέσεις εργασίας από την εξυπηρέτηση της ζήτησης των νοικοκυριών. Αθροιστικά, η συνολική συνεισφορά στην απασχόληση από τη δραστηριότητα στη ναυτιλία διαμορφώνεται στις 2,6 χιλ. θέσεις εργασίας.
Η λειτουργία των επιχειρήσεων της HEMEXPO συνεισφέρει όμως και στα έσοδα του δημοσίου, μέσα από φόρους και εισφορές εργοδοτών. Η συνεισφορά τους εκτιμήθηκε στα 13 εκατ. ευρώ, ενώ οι προμηθευτές της HEMEXPO συνεισφέρουν ως και 6 εκατ. ευρώ ως αποτέλεσμα της κάλυψης της ζήτησης που δημιουργείται από τη HEMEXPO. Αντίστοιχα, η δαπάνη των νοικοκυριών συνεισφέρει στα δημόσια έσοδα περίπου 20 εκατ. ευρώ.
Κατ’ επέκταση, η συνολική συνεισφορά των επιχειρήσεων στα δημόσια έσοδα ανέρχεται στα 39 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών, το μεγαλύτερο τμήμα αφορά συνεισφορά στους φόρους (30,5 εκατ. ευρώ), ενώ η συνολική επίδραση από τις εργοδοτικές εισφορές ανέρχεται στα 8,8 εκατ. ευρώ .
Μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης
Ο τομέας της κατασκευής ναυτιλιακού εξοπλισμού, αναφέρεται στη μελέτη, ανήκει στους τομείς της Γαλάζιας Οικονομίας, της οποίας ο συνολικός κύκλος εργασιών παγκοσμίως ξεπέρασε το 1,3 τρισ. ευρώ το 2017, ενώ αναμένεται να διπλασιασθεί ως το 2030 (OECD, 2017).
Ο κύκλος εργασιών των ευρωπαϊκών παγιωμένων τομέων της Γαλάζιας Οικονομίας, δηλαδή εκείνων με παραδοσιακά σημαντική παρουσία τα τελευταία χρόνια στην ευρωπαϊκή οικονομία, εκτιμήθηκε στα 750 δισ. ευρώ το 2018 έχοντας αυξηθεί κατά 11% σε σχέση με το 2009. Η ναυπήγηση και επισκευή στην Ευρώπη αποτελεί ένα δυναμικό και στρατηγικό τομέα με υψηλή συμβολή στην ευρωπαϊκή οικονομία, καθώς δημιουργεί περίπου το 8% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (ΑΠΑ) του συνόλου των τομέων της Γαλάζιας Οικονομίας.
Τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία ικανοποιούν περίπου το 6% της παγκόσμιας ζήτησης σε νέα πλοία σε όρους χωρητικότητας και το 19% της ζήτησης σε όρους αξίας. Αντίστοιχα, ο τομέας κατασκευής ναυτιλιακού εξοπλισμού εξυπηρετεί περίπου τη μισή παγκόσμια ζήτηση σε όρους αξίας.
Παρά τα ιδιαίτερα ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά των ευρωπαϊκών και ελληνικών επιχειρήσεων του τομέα κατασκευής ναυτιλιακού εξοπλισμού, αυτές καλούνται να αντιμετωπίσουν σειρά προκλήσεων. Η προσαρμογή στις νέες συνθήκες που δημιουργεί η πανδημία του Covid-19 και ο ανταγωνισμός από ασιατικές χώρες αποτελούν, σήμερα, τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τις επιχειρήσεις του τομέα. Σε πολλές ασιατικές χώρες επικρατούν συνθήκες ισχυρού προστατευτισμού οι οποίες δημιουργούν σημαντικά εμπόδια στη διείσδυση ευρωπαϊκών και ελληνικών επιχειρήσεων σε αγορές με ισχυρή παρουσία της ναυτιλίας, ενώ αντίθετα η διείσδυση των παραπάνω χωρών στις αντίστοιχες ευρωπαϊκές είναι σημαντική.
Πρόσθετα εμπόδια για τις ελληνικές επιχειρήσεις αποτελούν η περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοδότηση, το μη ευνοϊκό φορολογικό πλαίσιο καθώς και σημαντικοί περιορισμοί από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες εξαγωγών. Σημαντική πρόκληση, τόσο για τις ελληνικές όσο και τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, αποτελεί η περιορισμένη διαθεσιμότητα εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού (μηχανικοί, εργατοτεχνίτες).
