Από τη στιγμή που έκανε η εμφάνισή του ο νέος κορωνοϊός και άρχισε την φονική του εξάπλωση ανά τον πλανήτη, καθιστώντας αναγκαίο το «πάγωμα» κάθε οικονομικής δραστηριότητας, οι κεντρικές τράπεζες κατέστησαν σαφές ότι δεν θα διστάσουν να κάνουν «ό,τι χρειαστεί», να βγάλουν όλα τα όπλα, συμβατικά και αντισυμβατικά, από τη φαρέτρα και να πολεμήσουν με κάθε τρόπο την ύφεση, ώστε να περιορίσουν την διάρκειά της. Κανείς δεν αμφισβητεί την πρόθεσή τους να συνεχίσουν τη μάχη αυτή. Πόσα «πυρομαχικά» έχουν όμως στη διάθεσή τους;
Οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες σε ΗΠΑ, Ευρωζώνη, Βρετανία, Κίνα και Ιαπωνία έχουν ήδη «ρίξει» 5 τρισ. δολάρια για την ενίσχυση της ρευστότητας, έχουν θέσει σε εφαρμογή έκτακτα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης (όπως το PEPP της ΕΚΤ) και έχουν οδηγήσει τα επιτόκια κοντά ή και υπό το μηδέν. Ποια θα είναι λοιπόν τα επόμενα βήματά τους;
Το Reuters συγκεντρώνει τα εργαλεία που παραμένουν στη διάθεσή τους:
1. Ποσοτική χαλάρωση χωρίς όρια
Το όπλο της ποσοτικής χαλάρωσης (QE) αξιοποιήθηκε για πρώτη φορά εκταταμένα στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-09. Η Fed θα μπορούσε μέσω αυτού να επεκτείνει τον ισολογισμό της στα 10 τρισ. δολάρια έως τα τέλη του 2021 από τα 7 τρισ. δολάρια σήμερα, σύμφωνα με poll του Reuters. Περαιτέρω επέκταση του QE αναμένεται επίσης να επιλέξουν η ΕΚΤ, η Τράπεζα της Αγγλίας και η Τράπεζα της Ιαπωνίας, ενώ δεν αποκλείεται να καταφύγουν τελικά σε αυτό το όπλο και οι νομισματικές αρχές των αναδυόμενων οικονομιών. Σε αυτά τα προγράμματα εντάσσονται ολοένα και περισσότερα στοιχεία ενεργητικού. Αρχικά αφορούσαν μόνο αγορές κρατικών ομολόγων, μετά προστέθηκαν τα εταιρικά και τα εξασφαλισμένα με υποθήκες ομόλογα και τώρα υπάρχουν σκέψεις ακόμη και για junk bond. Η κεντρική τράπεζα της Νέας Ζηλανδίας σκέφτεται ακόμη και να προσθέσει ξένο ενεργητικό στη λίστα των αγορών της.
2. Έλεγχος των αποδόσεων των ομολόγων
Το 2016 η Τράπεζα της Ιαπωνίας δεσμεύθηκε να κρατήσει την απόδοση του 10ετους κρατικού ομολόγου κοντά στο 0%. Τον Μάρτιο όταν ο πανικός του Covid19 προκαλούσε αναταράξεις στις αγορές, η Αυστραλία έθεσε ανάλογο στόχο για την απόδοση του τριετους κρατικού ομολόγου στο 0,25%.
Ο έλεγχος των αποδόσεων των ομολόγων ήταν ένα όπλο που είχε χρησιμοποιήσει η FED κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
3. Αρνητικά επιτόκια
Με τα επιτόκια σε αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας και των ΗΠΑ, κοντά στο 0% τα αρνητικά επιτόκια μοιάζουν να είναι το επόμενο λογικό βήμα. Η Σουηδία πρόσφατα έδωσε τέλος στην πολιτική των αρνητικών επιτοκίων, τονίζοντας όμως ότι δεν είναι αδύνατο να επιστρέψει σε αυτήν.
4. Άφθονα, φθηνά δάνεια
Η ΕΚΤ μέσω των στοχευμένων δημοπρασιών ρευστότητας (TLTROs) προσφέρει στις τράπεζες της Ευρωζώνης δάνει με επιτόκιο -1%, δηλαδή τις πληρώνει για να εξασφαλίσουν από αυτήν ρευστότητα και στη συνέχεια να ρίξουν αυτή τη ρευστότητα στην πραγματική οικονομία εκδίδοντας δάνεια σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ανάλογη στρατηγική προβλέπεται να ακολουθήσουν αρκετές ακόμη κεντρικές τράπεζες.
5. Χρήματα από το ελικόπτερο
Είναι ουσιαστικά ένα βήμα παραπάνω από το QE. Πρόκειται για την απευθείας χρηματοδότηση των κρατών ή και απευθείας «ενέσεις» στα νοικοκυριά ώστε να αντεπεξέλθουν στις μεγάλες προκλήσεις. Κάποτε ήταν μεγάλο ταμπού. Σήμερα τα ταμπού σπάνε ένα- ένα.
