Από την έντυπη έκδοση
Στη Σοφία Εμμανουήλ
[email protected]
Αβεβαιότητες για την πιθανότητα μείωσης αποδοχών, για απολύσεις, καθώς και για μείωση των ευκαιριών εξέλιξης καριέρας αναδύει η καθιέρωση του νέου μοντέλου της εργασίας εξ αποστάσεως, σύμφωνα με έρευνα της KPMG που «έτρεξε» σε δύο φάσεις, κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπισης της εξάπλωσης του Covid-19 και μετά την άρση τους.
Διαπιστώνεται ότι η ανησυχία των εργαζομένων για την υγεία, τόσο τη δική τους όσο και των ανθρώπων στο περιβάλλον τους, βαίνει μειούμενη, αλλά πλέον βρίσκονται αντιμέτωποι με νέες αβεβαιότητες.
Η ανησυχία τους τώρα μετατοπίζεται σε πιο πρακτικά θέματα, που αφορούν την πιθανότητα μείωσης των αποδοχών τους ή μείωσης των θέσεων εργασίας στην εταιρεία που εργάζονται.
Ας σημειωθεί ότι ήδη μεγάλοι διεθνείς όμιλοι, σε πολλές χώρες του κόσμου και στην Ελλάδα, έχουν προχωρήσει σε περικοπές μισθών κυρίως σε υψηλά κλιμάκια, σε μια προσπάθεια να διαχειριστούν την κρίση περισώζοντας θέσεις εργασίας. Ταυτόχρονα συνδυάζουν εργαλεία που προσφέρονται από τις τοπικές κυβερνήσεις για να στηρίζουν θέσεις εργασίας και να «συμπληρώσουν» τους μισθούς των εργαζομένων τους.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας, που διεξήχθη από τις 4 έως τις 10 Μαΐου, από το συμβουλευτικό τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού της KPMG, οι αλλαγές στις συνθήκες εργασίας είναι σαρωτικές. Είναι ενδεικτικό ότι το 92% των εργαζομένων σε πολυεθνικές εταιρείες συνεχίζει να εργάζεται εξ αποστάσεως ή εκ περιτροπής (93% εργαζόταν έτσι στον πρώτο κύκλο της έρευνας, που διενεργήθηκε 30 Μαρτίου με 5 Απριλίου), ενώ στις ελληνικές εταιρείες το 75% αυτών συνεχίζει στο νέο μοντέλο (έναντι 82% στον πρώτο κύκλο της μελέτης).
Πλέον οι εταιρείες έχουν υιοθετήσει το νέο μοντέλο εργασίας σε ποσοστό 93% από 88% στον πρώτο κύκλο, ενώ εξίσου ενδιαφέρον είναι ότι έχει αυξηθεί σημαντικά και η εφαρμογή του μέτρου της εκ περιτροπής εργασίας, που έφτασε το 32% από 21% αντίστοιχα.
Σε σχέση με την περίοδο των περιοριστικών μέτρων, διαπιστώνεται ότι έχει ατονήσει αισθητά η θετική επίδραση του νέου μοντέλου στη γνώμη των εργαζομένων για την εταιρεία τους, όταν καλούνται να πουν την άποψή τους για τα μέτρα που πήραν για την αντιμετώπιση της πανδημία. Το ποσοστό αυτό περιορίστηκε από το 74% την περίοδο των περιοριστικών μέτρων σε 57% μετά τα μέτρα.
Η μείωση αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι οι περισσότερες εταιρείες έλαβαν έγκαιρα μέτρα και δεν προκαλούν πλέον έκπληξη στους εργαζόμενους οι σχετικές πρωτοβουλίες. Ωστόσο παίζει σημαντικό ρόλο και η εφαρμογή του μέτρου αναστολής των συμβάσεων (22%).
Πλέον ένα σημαντικό ποσοστό εργαζομένων, που φθάνει το 40%, θεωρεί ότι το μοντέλο της εξ αποστάσεως εργασίας θα ενσωματωθεί στην πολιτική των εταιρειών ως μόνιμη μορφή εργασίας, έναντι 11% που ήταν το συγκεκριμένο ποσοστό στην κορύφωση της πανδημίας.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι το 72% των εργαζομένων σε πολυεθνικές εταιρείες έχει θετική στάση, έναντι 62% των εργαζομένων σε ελληνικές εταιρείες.
Επίσης, ο κλάδος της πληροφορικής και της τεχνολογίας εμφανίζει τα υψηλότερα ποσοστά θετικής στάσης των εργαζομένων, άνω του 80%, με τον κλάδο της βαριάς βιομηχανίας να βρίσκεται στο 56%. Επίσης, το 70% των μη διοικητικών στελεχών εμφανίζει θετική στάση, έναντι 53% των ιδιοκτητών επιχειρήσεων και των γενικών διευθυντών.
Αυξομειώσεις παραγωγικότητας κατά περίπτωση
Πολλοί εργαζόμενοι αναφέρουν ότι με το νέο μοντέλο εργάζονται περισσότερο και τα ευρήματα της μελέτης της KPMG έρχονται να επιβεβαιώσουν σ’ έναν βαθμό αυτή την τάση. Η εξοικείωση με τα πληροφοριακά συστήματα έχει άμεση επιρροή στην παραγωγικότητα, η οποία μεταβάλλεται θετικά από 36% σε 42% για όσους δηλώνουν εξοικειωμένοι, ανεξαρτήτως αν εργάζονται σε ελληνικές ή πολυεθνικές εταιρείες.
Επίσης, υπάρχει θετική συσχέτιση με την παραγωγικότητα για όσους δηλώνουν ότι έχουν προσαρμοστεί πλήρως στην εξ αποστάσεως εργασία (78% έχει επηρεαστεί θετικά). Ενδεικτικό είναι ότι το 40% των γυναικών εκτιμά ότι η εξ αποστάσεως εργασία έχει επιδράσει θετικά στην παραγωγικότητά του, με το αντίστοιχο ποσοστό των αντρών να βρίσκεται στο 33%, ενώ παρατηρείται μια προοδευτική αύξηση της θετικής επίδρασης όσο μικραίνουν οι ηλικιακές ομάδες, από 26% για τους άνω των 60 ετών, έως 58% για τους κάτω των 30 ετών. Η μεγαλύτερη πρόκληση στην εξ αποστάσεως εργασία είναι η απουσία σαφών ορίων μεταξύ εργασίας και ελεύθερου χρόνου. Ως σημαντικότερη αιτία αναδείχτηκε η αύξηση του φόρτου εργασίας (58%), η οποία είναι πιο αισθητή για τους εργαζόμενους σε πολυεθνικές εταιρείες (60%) και για τα διοικητικά στελέχη (67%). Αντιθέτως, φαίνεται ότι στις ελληνικές εταιρείες η αύξηση του φόρτου εργασίας αποτελεί μεγαλύτερη δυσκολία για τους υπαλλήλους γραφείου.
Όσοι δηλώνουν ότι η εξ αποστάσεως εργασία έχει επηρεάσει αρνητικά την παραγωγικότητά τους αναδεικνύουν ως σημαντικότερη αιτία την έλλειψη συγκέντρωσης λόγω ύπαρξης παιδιών στο σπίτι (59%) και το ποσοστό ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες διαφοροποιείται, με τους άνδρες να βρίσκονται στο 63% και τις γυναίκες στο 54%. Όπως και στον προηγούμενο κύκλο της έρευνας, κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων, έτσι και στον τελευταίο κύκλο, μετά την άρση των μέτρων, η δεύτερη σημαντικότερη αιτία στην αρνητική παραγωγικότητα είναι οι σύνθετες εταιρικές διαδικασίες που επιλύονται πιο αργά μέσω διαδικτυακών συναντήσεων (48%), όπου οι άνδρες (53%) υπερισχύουν των γυναικών (41%).
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η ανησυχία των εργαζομένων για την εγχώρια οικονομία παρουσιάζει αύξηση, φτάνοντας το 83%, σε σχέση με τον πρώτο κύκλο της έρευνας (76%), ενώ η ανησυχία σε σχέση με τη σωματική και ψυχολογική υγεία έχει μειωθεί στο 54% έναντι του 63% αντίστοιχα. Κι εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ανησυχία για μείωση των αποδοχών παραμένει σταθερά η μεγαλύτερη ανησυχία των εργαζομένων σε σχέση με την εργασία τους. Πάνω από τους μισούς εκφράζουν αυτή την άποψη (54%), με το ποσοστό να κυμαίνεται από 58% στις ελληνικές επιχειρήσεις μέχρι 46% στις πολυεθνικές. Η στασιμότητα στην επαγγελματική εξέλιξη είναι ένας παράγοντας που σημειώνει μεγάλη μεταβολή, ήτοι από 30% σε 40% από τον πρώτο στον δεύτερο κύκλο της έρευνας.
Δύο «κλειδιά» για καθιέρωση εξ αποστάσεως εργασίας
Η γενική διευθύντρια της KPMG στην Ελλάδα, Βερώνη Παπατζήμου, επισημαίνει σε σχέση με την εφαρμογή του εργασιακού μοντέλου της εξ αποστάσεως εργασίας -με εσπευσμένο τρόπο και υπό αντίξοες συνθήκες- ότι στην πλειονότητά τους εργαζόμενοι και managers θεωρούν ότι η παραγωγικότητα παρέμεινε στα ίδια επίπεδα ή και βελτιώθηκε.
Όπως τονίζει, οι εργαζόμενοι βίωσαν όλη αυτή την αλλαγή στην εργασιακή καθημερινότητά τους έχοντας επιπροσθέτως να διαχειριστούν και μια σειρά από άλλες αγωνίες, για τα οικονομικά, την προσωπική τους υγεία και των αγαπημένων τους, την παραμονή στον ίδιο χώρο για πολλές ημέρες, τους αντιπερισπασμούς από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Στην πλειοψηφία τους πάντως κατάφεραν να προσαρμοστούν και δηλώνουν ότι θα ήθελαν να καθιερωθεί η εξ αποστάσεως εργασία ως το νέο εργασιακό μοντέλο. Σύμφωνα με την κ. Παπατζήμου, για να υιοθετηθεί σε μεγάλη κλίμακα το νέο μοντέλο εργασίας, θα πρέπει οι εταιρείες να εκσυγχρονίσουν και να απλοποιήσουν τις διαδικασίες τους, να αναγνωρίσουν σε ποιες περιπτώσεις απαιτείται η διά ζώσης εργασία και επιπλέον να επενδύσουν στο ανθρώπινο δυναμικό τους, διοικητικό και μη, ώστε να μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά την εργασία εξ αποστάσεως, προκειμένου να διασφαλίσουν την απαραίτητη εμπλοκή και δέσμευση των εργαζομένων.
