Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Η παγκοσμιοποίηση «μετέφερε» τον Covid-19 από την Κίνα στον υπόλοιπο πλανήτη και ο νέος κορωνοϊός είναι αυτός που θα οδηγήσει στον θάνατο τον ήδη εξασθενημένο οργανισμό της. Είναι μία άποψη που ακούγεται έντονα το τελευταίο διάστημα και όχι άδικα. Ακόμη και πριν το ξέσπασμα της πανδημίας πολλοί ήταν εκείνοι που αμφισβητούσαν, πολεμούσαν ή προέβλεπαν το τέλος της παγκοσμιοποίησης, αφού μπορεί να έβγαλε εκατομμύρια από την φτώχεια στον αναπτυσσόμενο κόσμο, αλλά η χωρίς κανόνες εφαρμογής της είχε ως αποτέλεσμα εκατομμύρια χαμένους ή ξεχασμένους στον ανεπτυγμένο. Τώρα η νέα πραγματικότητα φαίνεται να ευνοεί την ατζέντα εθνικιστικών ή/και λαϊκιστών που την απορρίπτουν. Αλλά το πώς θα τελειώσει αυτή η ιστορία δεν είναι προδιαγεγραμμένο. Ο Covid-19 απειλεί την παγκοσμιοποίηση, αλλά και εκείνη έχει τα όπλα να τον «εξοντώσει».
Η παγκοσμιοποίηση δεν είναι μία επιλογή που κάνουμε, είναι η πραγματικότητα στην οποία ζούμε. Χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας, των μεταφορών και των χρηματοοικονομικών εργαλείων ο κόσμος μας είναι απολύτως διασυνδεδεμένος. Έτσι «μοιράζεται» τα προβλήματα, αλλά μπορεί να «μοιραστεί» και τα όπλα για την αντιμετώπισή τους, να ενώσει δυνάμεις για να βρει λύσει απέναντι σε κοινές προκλήσεις.
Η αντιμετώπιση μίας πανδημίας βέβαια είναι ιδιαίτερη πρόκληση. Απαίτησε κλείσιμο των συνόρων, «θωράκιση» κατά το δυνατόν της κάθε χώρας, αυστηρούς περιορισμούς ακόμη και εντός των συνόρων του κάθε κράτους. Πυροδότησε όμως και αχρείαστα μέτρα. Αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων και μεγάλες ευρωπαϊκές, έσπευσαν να απαγορεύσουν τις εξαγωγές αναγκαίου ιατρικού/ προστατευτικού εξοπλισμού, ακόμη και εάν οι ίδιες ταυτόχρονα γέμιζαν τις αποθήκες τους με εισαγωγές ειδών, που δεν παρήγαγαν. Και οι μεγάλοι του πλανήτη δεν απέφυγαν να μπουν στη σκληρή κούρσα για το ποιος θα βρει (και κυρίως ποιος θα πάρει στα χέρια του) πρώτος το εμβόλιο ή το φάρμακο για τον Covid-19. Και τούτο γιατί ξέρουν καλά ότι η πλήρης επανεκκίνηση των οικονομιών τους, που βιώνουν σήμερα την βαθύτερη ύφεση από τη δεκαετία του '30, εξαρτάται περισσότερο από ποτέ από την εύρεση ενός εμβολίου.
Η κόντρα που ξέσπασε ανάμεσα στη Γαλλία και τη Sanofi είναι ενδεικτική του τι συμβαίνει. Η γαλλική φαρμακοβιομηχανία είπε δια στόματος του επικεφαλής της ότι από τη στιγμή που οι ΗΠΑ κινούνται πολύ ταχύτερα και δυναμικά στο να διευκολύνουν τη χρηματοδότηση των ερευνών για το εμβόλιο, θα είναι πιθανόν και εκείνες που θα το πάρουν πρώτες στα χέρια τους. Η επισήμανση αυτή εξόργισε το Παρίσι και οδήγησε στη διαβεβαίωση ότι το εμβόλιο θα αντιμετωπιστεί ως δημόσιο αγαθό διαθέσιμο σε όλους. Αυτό δεν αλλάζει την πραγματικότητα της ανταγωνιστικής κούρσας που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Ωστόσο για να έχουμε σύντομα ένα αποτελεσματικό φάρμακο ή ένα εμβόλιο απαιτείται διεθνής συνεργασία από την ιατρική, επιστημονική κοινότητα. Κλινικικές δοκιμές βρίσκονται παράλληλα σε εξέλιξη σε πολλά διαφορετικά σημεία του πλανήτη και οι επιστήμονες ανταλλάσουν πολύτιμες πληροφορίες για τα αποτελέσματα, τις παρενέργειες κτλ. Αυτό είναι δυνατόν ακριβώς χάρη στην παγκοσμιοποίηση. Όσο περισσότερο αναπτυχθεί η διεθνής συνεργασία τόσο πιο γρήγορα θα αναπτυχθεί και το όπλο κατά του Covid-19. Όσο πιο γρήγορα πολεμήσουν τον ιό τόσο πιο γρήγορα θα πούμε ότι δεν έχουμε ανάγκη τα κλειστά σύνορα.
Η πανδημία πυροδότησε μία κρίση διαφορετική από κάθε άλλη, που όμως φέρνει στο νου πολλές συγκρίσεις. Από την Ισπανική Γρίτπη έως τη Μεγάλη Ύφεση του 1930 και την παγκόσμια χρηματοπστωτική κρίση του 2008. Στην πραγματικότητα μοιάζει ίσως περισσότερο από κάθε τι άλλο με την άλλη μεγάλη πρόκληση της εποχής: την κλιματική κρίση. Γιατί έχουμε να κάνουμε με έναν αόρατο εχθρό, που μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με παγκόσμια συνεργασία. Στο ερώτημα λοιπόν εάν o Covid-19 σκοτώσει την παγκοσμιοποίηση, όσοι μένουμε αισιόδοξοι μπορούμε να απαντήσουμε: Όχι, εάν τον σκοτώσει πρώτη εκείνη.
