Τη διαμόρφωση της συμπεριφοράς του καταναλωτικού κοινού από την επαναλειτουργία των καταστημάτων μετά την άρση των μέτρων για την ανάσχεση της διασποράς του κορωνοϊού αποτυπώνει η έρευνα του τμήματος Μελετών του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς (ΕΒΕΠ), σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Εμπορικών Συλλόγων Αττικής Ομόρων Νομών και Νήσων Αιγαίου (ΟΕΣΑΟΝΝΑ), που διεξήχθη για λογαριασμό του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Ατικής (ΠΕΣΑ) σε 22 περιοχές της Αττικής τις πρώτες 10 ημέρες επαναλειτουργίας της αγοράς.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας για την επόμενη ημέρα της αγοράς, αναδείχθηκαν τα εξής:
- Δημιουργία επιχειρήσεων «τριών ταχυτήτων»
- Ανάδειξη τεσσάρων νέων τάσεων καταναλωτικής συμπεριφοράς
- Προτιμήσεις των καταναλωτών στις προσφορές
- Εμπορική κίνηση με μέτριες πωλήσεις τις πρώτες ημέρες
- Συμμόρφωση στις οδηγίες υγιεινής και ασφάλειας
Στο διάστημα της επανεκκίνησης διαμορφώθηκαν επιχειρήσεις τριών ταχυτήτων κι αναμένεται να διατηρηθούν στην αγορά τουλάχιστον κατά τη μεταβατική περίοδο Μαΐου-Ιουνίου. Οι «ταχύτητες» που οριοθετούνται δεν διακρίνονται μόνο από την εργασιακή κατάσταση των επιχειρήσεων, αλλά και από την οικονομική κατάσταση κάθε επιχείρησης στον ίδιο κλάδο.
Αναλυτικά, οι τρεις ταχύτητες είναι:
- Οι επιχειρήσεις με μισθωτούς που ήταν σε αναστολή εργασίας και τίθενται εκ νέου σε αναστολή με τη παράταση του Μαΐου.
- Οι επιχειρήσεις που επιλέγουν το σύστημα του «προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας» λόγω περιορισμού των τ.μ. ή περνούν από την πλήρη απασχόληση σε μερική ή εκ περιτροπής εργασία και
- Οι επιχειρήσεις που επέστρεψαν από την αναστολή εργασίας στην πλήρη λειτουργία και απασχόληση και ενσωματώθηκαν στη κατηγορία των πληττόμενων επιχειρήσεων που συνέχισαν να λειτουργούν κατά τη διάρκεια της καραντίνας.
Σύμφωνα με την έρευνα, η πανδημία του κορωνοϊού ανέδειξε τέσσερις νέες τάσεις στην καταναλωτική συμπεριφορά και διάθεση των κατοίκων στην περιφέρεια Αττικής. Οι κατηγορίες αυτές περιγράφουν τις καταναλωτικές τάσεις για συνέχιση περικοπών και λιτότητας, καθώς και επιστροφή στην κανονικότητα και την πρότερη δυναμικότητα:
- Η πρώτη κατηγορία καταναλωτών είναι αυτή που συνεχίζουν τις περικοπές (34%). Περισσότεροι από 3 στους 10 έχουν περιορίσει τις δαπάνες τους εξ ανάγκης σε όλες τις κατηγορίες αγορών, υπό το βάρος των επιπτώσεων της πανδημίας στην απασχόληση τους.
- Η επόμενη κατηγορία καταναλωτών ξοδεύει για αγορές λιγότερα, επειδή διακατέχεται από απαισιοδοξία για το μέλλον (17%). Οι 2 στους 10 επιλέγουν να συνεχίσουν τη λιτότητα περισσότερο από φόβο και ανασφάλεια.
- Τη μεγαλύτερη κατηγορία αποτελούν οι 4 στους 10 που παραμένουν ψύχραιμοι και επιστρέφουν στη κανονικότητα, αλλά ξοδεύοντας προσεκτικά (38%).
- Στη μικρότερη και τελευταία κατηγορία είναι μόλις 1 στους 10 που καταναλώνει πιο ελεύθερα, αλλά χωρίς να ξοδεύει περισσότερα από πριν (11%).
Οι επιχειρήσεις που ξεκίνησαν με προσφορές προσέλκυσαν περισσότερο τους καταναλωτές. Το 86% των εμπορικών καταστημάτων στην Αττική έκαναν προσφορές με ποσοστό έκπτωσης από 20 έως 40% και μόνο το 14% των εμπόρων δήλωσε πως δεν επανεκκίνησε με τη διενέργεια προσφορών. Οι 5 στους 10 καταναλωτές έδειξαν προτίμηση στα οικονομικότερα αγαθά (48%) χωρίς διάκριση προέλευσης και μάρκας. Σχεδόν οι 3 στους 10 διατηρούν τη προτίμησή τους στα επώνυμα προϊόντα (28%), ενώ περισσότεροι από 2 στους 10 προτιμούν πλέον αποκλειστικά τα ελληνικά, τοπικά προϊόντα (24%).
Η εμπορική κίνηση στις αγορές της Αττικής χαρακτηρίζεται από σχεδόν το 50% των επιχειρήσεων «μέτρια» και από το 40% «σχετικά καλή», ενώ το 10% τη χαρακτηρίζει «υποτονική». Οι πωλήσεις σύμφωνα με τα «Ζ» των ταμειακών μηχανών, συγκριτικά με αντίστοιχες καθημερινές του περσινού Μαΐου που δεν ήταν ιδιαίτερα καλός μήνας σε πωλήσεις για το λιανικό εμπόριο, κυμαίνονται τις πρώτες μέρες στο 1/3 με 1/2 και στην καλύτερη περίπτωση στα 2/3 του περυσινού ημερήσιου τζίρου. Στην κατηγορία των υπηρεσιών της κινητής τηλεφωνίας η κίνηση ήταν σχετικά αυξημένη, ενώ οι πωλήσεις των ηλεκτρονικών και καλλυντικών ήταν ικανοποιητικές.
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι θετικά σχόλια κι εντυπώσεις απέσπασαν οι καταστηματάρχες και οι εργαζόμενοι από τους πελάτες τους για την τήρηση των κανόνων υγιεινής και ασφάλειας. Αντίστοιχα, απόλυτα συνεργάσιμοι ήταν οι καταναλωτές, που έδειξαν υπομονή στην αργή ροή της αγοραστικής συναλλαγής. Παράπονα διατυπώθηκαν για την υποχρέωση των πολιτών να φορούν μάσκα στα ΜΜΜ, κάτι που περιόρισε τις μετακινήσεις από την κατοικία τους σε κεντρικές αγορές. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι 7 στους 10 καταστηματάρχες προχωρούν στη δημιουργία ή εξέλιξη του e-shop και κατά τη διάρκεια του lockdown σχεδίασαν ένα «υβριδικό μοντέλο», συνδυάζοντας τη φυσική και τη ψηφιακή λειτουργία της επιχείρησής τους.
Με αφορμή και τα ευρήματα της εν λόγω έρευνας, ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ και του ΠΕΣΑ, Βασίλης Κορκίδης, δηλώνει πως «εν κατακλείδι, η επανεκκίνηση της αγοράς στην Αττική δείχνει πως οι καταναλωτές ξεκίνησαν διστακτικά, συνέχισαν διερευνητικά και κινούνται προσεκτικά. Η πλειοψηφία των καταστηματαρχών και των καταναλωτών δείχνουν ωριμότητα και ψυχραιμία. Το ζητούμενο είναι σταδιακά οι πωλήσεις από τα σημερινά μέτρια επίπεδα να εξελιχθούν καλύτερα. Σε κάθε περίπτωση, είναι κατανοητό πως μετά το σοκ της πανδημίας, τόσο η αγορά, όσο και οι καταναλωτές θέλουν τον χρόνο τους».
