Ο νέος κορωνοϊός αιφνιδίασε απλούς πολίτες, νοικοκυριά και κυβερνήσεις, ακόμη και θεσμούς που έχουν αναλάβει να συντονίζουν τη δράση σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Βρήκε όχι μόνο την Κίνα, αλλά και δυτικές χώρες απροετοίμαστες, να τρέχουν να περιορίσουν κατόπιν εορτής την εξάπλωση και να βυθίζονται σε μία δίνη μέτρων «καραντίνας». Ήταν όμως κάτι που πραγματικά δεν περιμέναμε; Οι ειδικοί του χώρου της υγείας, όπως και οι οικονομολόγοι που μελετούν τις πανδημίες τονίζουν πως η εμφάνιση ενος ιού σαν τον Covid-19 δεν θα έπρεπε καθόλου να εκπλήσσει.
Όπως εξηγούν ειδικοί σε ρεπορτάζ της Wall Street Journal οι επιδημίες ιών με εύκολη, ταχεία μετάδοση έχουν εξελιχθεί ένα τακτικό στοιχείο του παγκόσμιου σκηνικού τα τελευταία 25 χρόνια. Γιατί; Οι λόγοι είναι η αστικοποίηση, η παγκοσμιοποίηση και η αυξημένη κατανάλωση ζωικών πρωτεϊνών- παράγοντες που ενισχύονται όσο ενισχύεται και η ευημερία.
Στην Κίνα όπου ξέσπασε η επιδημία του Covid-19 το 2018 το 59% του πληθυσμού ζούσε σε αστικές περιοχές, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Το ποσοστό ήταν 36% το 2000 και μόλις 19% το 1980. Στη Βουχάν ο πληθυσμός αυξήθηκε από 8 στα 11 εκατομμύρια από το 2000 έως το 2018.
Η Κίνα είναι επίσης μία από τις χώρες στις οποίες η κατανάλωση κοτόπουλου και κρέατος έχει αυξηθεί αισθητά τις τελευταίες δεκαετίες. Παγκοσμίως παρατηρείται δε ότι όσο αναπτύσσεται η κτηνοτροφία και η κατανάλωση τόσο πιο κοντά έρχονται και οι άνθρωποι σε άμεση επαφή με είδη άγριας ζωής, όπως οι νυχτερίδες που συχνά είναι ξενιστές ιών. Η εξάπλωση σε παγκόσμιο επίπεδο γίνεται πιο εύκολη όσο ενισχύονται ο τουρισμός και οι αερομεταφορές. Από το 2003 έως και το 2018 η αεροπορική κίνηση ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα αυξήθηκε από λιγότερους από 700.000 επιβάτες σε... 8,5 εκατ. επιβάτες!
Σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Φίνοφ, οικονομολόγο του Πανεπιστημίου του Γουαϊόμινγκ, η έρευνα δείχνει ότι πανδημίες ή μεγάλες επιδημίες έχουμε περίπου τρεις ανά αιώνα. Σε αυτόν τον αιώνα έχουμε ήδη πολύ περισσότερες. Ποιοι ιοί μας έχουν χτυπήσει την πόρτα και έχουν σημάνει συναγερμό; Ο SARS το 2002 και το 2003, η γρίπη των χοίρων (ΗΙ1ΝΙ) το 2009, ο MERS to 2012, ο Έμπολα το 2014 και το 2016, ο Zika το 2015 και ο Δάγκειος πυρετός το 2016. Στοιχεία της EcoHealth Alliance που δημοσιεύονται στη WSJ αποκαλύπτουν ότι οι εξάρσεις μεταδοτικών συμφωνιών διπλασιάστηκε από το 1940 έως τη δεκαετία του 1960 και στη συνέχεια ο ρυθμός εκτινάχθηκε τη δεκαετία του 1980.
Πόσο λοιπόν μας στοιχίζουν; Το μεγάλο κόστος είναι βεβαίως σε ανθρώπινες ζωές. Περισσότεροι από 300.000 θάνατοι παγκοσμίως αυτόν τον αιώνα αποδίδονται σε τέτοιες επιδημίες (χωρίς να υπολογίζεται η κοινή γρίπη και ο Covid19) σύμφωνα με τους ερευνητές του Χάρβαρντ, Ντέιβιντ Μπλουμ και Ντάνειλ Κάνταρετ. Από την πλευρά του ο Πίτερ Ντάζακ επικεφαλής της EcoHealth Alliance υπολογίζει ότι μέσα στα επομενα 30 χρόνια οι επιδημίες θα στοιχίσουν στον πλανήτη έως και 23,5 τρισ. δολάρια.
Ποιο θα είναι το οικονομικό κόστος του Covid-19; Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η επιδημία ξέσπασε στην δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη και την κορυφαία παραγωγό μεταποιητικών αγαθών. Αυτό από μόνο του ήταν αρκετό να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα από την πρώτη στιγμή. Βιομηχανίες ακόμη και σε χώρες που δεν εμφάνιζαν αρχικά μεγάλο αριθμό κρουσμάτων αναγκάστηκαν άμεσα να ρίξουν τους στόχους της παραγωγής, καθώς τα κινεζικά εργοστάσια υπολειτουργούσαν. Και μετά ήρθαν τα lockdown και πάγωσε η οικονομική δραστηριότητα παντού. Τώρα βιώνουμε την χειρότερη ύφεση από τη δεκαετία του 1930 και το μεγάλο ερώτημα είναι πόσο γρήγορα και πόσο δυναμικά θα έρθει η ανάκαμψη.
