Καθιερώθηκαν για πρώτη φορά το 2017 από την Παγκόσμια Τράπεζα, μετά την επιδημία του ιού Έμπολα στη Δυτική Αφρική. Τα χαρακτηριστικά του κοροναϊού πληρούν τις προϋποθέσεις για πυροδότηση των πανδημικών ομολόγων, με κίνδυνο έως και ολική απώλεια κεφαλαίου για τους επενδυτές.
Η Διεθνής Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (που υπάγεται στην Παγκόσμια Τράπεζα) καθιέρωσε για πρώτη φορά το 2017 την έκδοση των λεγόμενων πανδημικών ομολόγων, με στόχο τη χορήγηση συμπληρωματικής χρηματοδότησης στις αναπτυσσόμενες χώρες, ώστε να είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν στην αντιμετώπιση πανδημιών. Η IBRD είχε εκδώσει πανδημικά ομόλογα συνολικής αξίας 320 εκατ. δολαρίων, ποσό που αναλογεί σε πολύ μικρό μέρος της συνολικής αγοράς «ομολόγων καταστροφής», αξίας 37 δισ. δολαρίων.
Δεδομένου ότι ο COVID-19 έχει ήδη χαρακτηρισθεί επιδημία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είναι αυξημένες οι πιθανότητες ενεργοποίησης των πανδημικών ομολόγων, δεδομένων των τελευταίων στοιχείων θνησιμότητας, εκτιμά ο οίκος DBRS σε έκθεσή του. Σύμφωνα με την DBRS, η μεγάλη συνάφεια των συγκεκριμένων τίτλων με τις επιδόσεις των αγορών αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τις μελλοντικές προοπτικές των πανδημικών ομολόγων.
Το 2017 η ΙΒRD καθιέρωσε τα πανδημικά ομόλογα μετά την επιδημία του ιού Έμπλα στη Δυτική Αφρική, προκαλώντας περισσότερους από 11.000 θανάτους. Η συγκεκριμένη επιδημία απέδειξε την ανάγκη για έναν χρηματοδοτικό μηχανισμό που θα μετριάζει τον αντίκτυπο πανδημιών στις αναπτυσσόμενες χώρες. Τα πανδημικά ομόλογα σχεδιάσθηκαν από την IBRD , τη Διεθνή Αναπτυξιακή Ένωση και σε συνεργασία με τον ΠΟΥ και άλλους φορείς του ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, με γνώμονα την παροχή χρηματοδότησης για τις προσπάθειες αντιμετώπισης σπανίων ασθενειών, ώστε να μην εξελιχθούν σε πανδημίες. Σε γενικές γραμμές.
Κατά παρόμοιο τρόπο με άλλου είδους «ομόλογα καταστροφών» ελλοχεύει ο κίνδυνος για τους επενδυτές να χάσουν το κεφάλαιό τους υπό μια σειρά παραμέτρων, όπως το μέγεθος της επιδημίας, ο ρυθμός εξάπλωσής της και η διασπορά της εκτός συνόρων.
Αναφορικά με την επιδημία του COVID-19, οι επενδυτές και στις δύο κατηγορίες πανδημικών ομολόγων(Class A και Class B) θα μπορούσαν να χάσουν μέρος ή το σύνολο του κεφαλαίου τους, με βάση τους όρους που συνοδεύουν τα πανδημικά ομόλογα και τις πιο πρόσφατες στατιστικές πληροφορίες του ΠΟΥ. Παρ’ όλα αυτά, οι αναλυτές του DBRS εκτιμούν ότι θα επηρεασθούν περισσότερο οι επενδυτές της κατηγορίας Class B και η αναλογική απώλεια κεφαλαίου θα είναι μεγαλύτερη. Για τα πανδημικά ομόλογα Class A οι προϋποθέσεις αφορούν μεταξύ άλλων ο αριθμός των θανάτων να υπερβεί τους 2.500 σε συγκεκριμένες χώρες και περιοχές, η διάρκεια της επιδημίας να είναι τουλάχιστον 12 εβδομάδες και να προκαλεί τουλάχιστον 20 θανάτους σε δεύτερη χώρα.
Η IBRD είχε εκδώσει πανδημικά ομόλογα συνολικής αξίας 320 εκατ. δολαρίων.
«Εφόσον πληρούνται οι συγκεκριμένες προϋποθέσεις, τα πανδημικά ομόλογα Class A θα χάσουν 16,67% του κεφαλαίου τους –ή 37,5 εκατ. δολάρια. Βάσει των πιο πρόσφατων στοιχείων του ΠΟΥ, η “συμπεριφορά” του COVID-19 πληροί τα κριτήρια για την πυροδότηση των πανδημικών ομολόγων, βάσει τους αριθμού θανατηφόρων περιστατικών και γεωγραφικής εξάπλωσης. Παρ’ όλα αυτά, ο ΠΟΥ χρονολογεί την έναρξη του κοροναϊού στις 31 Δεκεμβρίου 2019, πράγμα που σημαίνει ότι τα ομόλογα θα αποπληρωθούν στις 24 Μαϊου 2020(η περίοδος 12 εβδομάδων)», εξηγεί ο DBRS.
Tα ομόλογα Class B προϋποθέτουν λιγότερους θανάτους για την πυροδότησή τους(250) ενώ οι υπόλοιπες προϋποθέσεις είναι παρόμοιες με τα ομόλογα τύπου Class A. Η βασική διαφορά είναι ότι εάν πληρούνται όλα τα κριτήρια, οι επενδυτές Class B θα χάσουν ολόκληρο το κεφάλαιο στις 24 Μαρτίου 2020.
Οι προοπτικές της αγοράς πανδημικών ομολόγων
Τα πανδημικά ομόλογα που έχει εκδώσει η Διεθνής Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης αποτελεί ένα πολύ μικρό τμήμα της συνολικής αγοράς ομολόγων καταστροφής, που ανέρχεται στα 37 δισ. δολάρια. Παρότι η έκδοση πανδημικών ομολόγων είχε υπερκαλυφθεί το 2017 –πάνω από 200%- έκτοτε δεν υπήρξαν άλλες εκδόσεις. Όπως ισχύει και για τα υπόλοιπα ομόλογα καταστροφών, ο προσδιορισμός των συγκεκριμένων παραμέτρων πυροδότησής τους δεν είναι εύκολη υπόθεση και το συνοδευτικό φυλλάδιο στα πανδημικά ομόλογα είναι 400 σελίδες.
Ο τυπικός επενδυτής που επιθυμεί να τοποθετήσει σε ομόλογα καταστροφών προσελκύεται, διότι συνήθως η συγκεκριμένη κατηγορία ενεργητικού δεν επηρεάζεται από τις επιδόσεις των αγορών. Δεν ισχύει όμως το ίδιο όταν πρόκειται για την επιδημία του κοροναϊού, δείχνοντας ότι η αποτίμηση των πανδημικών ομολόγων είναι σε άμεση συνάφεια με την πορεία των διεθνών αγορών. Μία ακόμη ένσταση από τους ειδικούς δημόσιας υγείας είναι ότι τα πανδημικά ομόλογα δεν είναι σχεδιασμένα στο να βοηθούν φτωχές χώρες να αποτρέψουν μια πανδημία, καθώς η χρηματοδότηση μπορεί να φθάσει με πολύ μεγάλη καθυστέρηση.
Παράλληλα, οι ειδικοί δημόσιας υγείας σημειώνουν ότι τα πανδημικά ομόλογα είναι πολύ ακριβά, δεδομένου ότι έχουν κουπόνια με υψηλό τόκο και ότι αυτοί οι πόροι μπορούν να επενδυθούν σε υποδομές του τομέα υγείας στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ποτέ όμως ο στόχος των πανδημικών ομολόγων δεν ήταν να υποκαταστήσουν άλλα προγράμματα αναπτυξιακής βοήθειας, αλλά περισσότερο στο να λειτουργήσουν ως χρηματοδοτικό εργαλείο μεταβίβασης μέρους του ρίσκου στις αγορές.
«Παρά τα διάφορα παράπονα κατά τα πρώτα στάδια της επιδημίας του κοροναϊού ότι θα υπάρξουν “παραθυράκια” που θα επιτρέψουν τη-μη αποπληρωμή τους, πιστεύουμε ότι θα ενεργοποιηθούν σύντομα και ότι οι πόροι από τις απομειώσεις κεφαλαίου θα είναι διαθέσιμοι για τη βοήθεια των φτωχότερων χωρών του κόσμου στην αντιμετώπιση αυτού του ακραίου φαινομένου», αναφέρει η DBRS στην έκθεσή της.
naftemporiki.gr
