Της Αγγελικής Κοτσοβού
[email protected]
Οι αερομεταφορείς ανά τον κόσμο αναστέλλουν δρομολόγια από και προς Κίνα και οι τουρίστες ακυρώνουν τα ταξίδια τους στην Ασία, τρομοκρατημένοι εξαιτίας του νέου κοροναϊού, που «καθηλώνει» την παγκόσμια αεροπορική βιομηχανία. Το χτύπημα παρόμοιο και ενδεχομένως πιο ισχυρό από το πλήγμα που είχε προκαλέσει η επιδημία του SARS το 2003. Τότε, εξαιτίας του SARS είχαν κάνει φτερά έσοδα δέκα δισ. δολαρίων από τον αεροπορικό κλάδο. Έκτοτε, έχει αυξηθεί κατά πολύ η σημασία της Κίνας, όπως και η συχνότητα των αεροπορικών δρομολογίων. Παρότι είναι ακόμη νωρίς για ασφαλείς εκτιμήσεις, δεδομένου ότι την εποχή του SARS οι αεροπορικές είχαν καταφέρει να ξεπεράσουν το αρχικό σοκ στα έσοδα, ο κλοιός σφίγγει για τους αερομεταφορείς Ασίας-Ειρηνικού, που θεωρούνται και οι πιο «αδύναμοι κρίκοι». Στον αντίποδα, οι αεροπορικές της Ευρώπης ίσως να αποδειχθούν οι μεγάλοι κερδισμένοι, επωφελούμενες από τη στροφή των τουριστών προς ευρωπαϊκούς προορισμούς και μακριά από την Ασία.
Η διεθνής αεροπορική κίνηση από και προς την Κίνα είναι πλέον δέκα φορές μεγαλύτερη από ό,τι το 2003, με 450 εκατ. περισσότερους επιβάτες ετησίως, σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορών(ΙΑΤΑ). Παράλληλα, για ορισμένες αεροπορικές, όπως η United Airlines των ΗΠΑ, η Κίνα αντιπροσωπεύει περίπου το 7% των επιβατικών εσόδων.
Από τις 23 Ιανουαρίου, τότε που άρχισε να εξαπλώνεται ραγδαία η επιδημία του κοροναϊού και να περνάει τα σύνορα της Κίνας, έχουν ανασταλεί περισσότερες από 6.500 πτήσεις (εσωτερικού και εξωτερικού) από και προς την Κίνα, όπως δείχνουν τα συγκεντρωτικά στοιχεία της Cirium. Η China Southern Airlines –στην οποία μικρό μερίδιο κατέχει η American Airlines- και η China Eastern Airlines –στην οποία μέτοχος με μικρό μερίδιο είναι η Delta Airlines- έχουν χτυπηθεί περισσότερο από τον ιό, με τη ματαίωση περισσότερων από 1.000 δρομολογίων.
Σε ελεύθερη πτώση και οι μετοχές των αεροπορικών. Οι μετοχές της Cathay Pacific έχουν χάσει περισσότερο από το 14% της αξίας τους από τις αρχές του έτους, όπως και των United Airlines και Deutsche Lufthansa.
Μπορεί ο αεροπορικός κλάδος στο σύνολό του να «αιμορραγεί», θα μπορούσαν όμως να υπάρξουν και αεροπορικές με «ανοσία» στον κοροναϊό. Το 2003, οι αερομεταφορείς της Ευρώπης ήταν οι μεγάλοι κερδισμένοι από τις ακυρώσεις ταξιδιωτικών πακέτων προς ασιατικούς προορισμούς και τη στροφή των τουριστών προς την Ευρώπη ως εναλλακτικό προορισμό. Η Ryanair, ο μεγαλύτερος αερομεταφορέας χαμηλού κόστους στην Ευρώπη, «βλέπει» αύξηση της ζήτησης για αεροπορικά ταξίδια για ευρωπαϊκούς προορισμούς, ειδικά στην περίπτωση που συνεχισθεί η εξάπλωση της επιδημίας του κοροναϊού, στρέφοντας τους επισκέπτες προς κοντινότερους προορισμούς.
«Οι τάσεις του 2003, τότε που οι ταξιδιώτες απέφευγαν την Ασία εξαιτίας της άτυπης πνευμονίας(SARS), καταδεικνύουν ότι οι καταναλωτές ενδεχομένως να αλλάξουν τις ταξιδιωτικές τους συνήθειες», δήλωσε ο οικονομικός διευθυντής της Ryanair, Νιλ Σόραχαν, σε συνέντευξή του στο Bloomberg. Για τη Ryanair, ενδεχόμενη αύξηση των ταξιδίων στην Ευρώπη θα συμβάλει στην ενίσχυση των περιθωρίων κέρδους.
H Moody’s προειδοποιεί
«Καμπανάκι» για τις προοπτικές του αεροπορικού κλάδου και από τον οίκο Moody’s, προειδοποιώντας ότι η επιδημία του κοροναϊού και οι αναστολές δρομολογίων έχουν ήδη μειώσει τις κρατήσεις για τις αεροπορικές ανά τον κόσμο, ειδικά εκείνες με πτήσεις στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Αερομεταφορείς όπως οι United Airlines και British Airways έχουν ανακοινώσει ματαιώσεις δρομολογίων είτε προς την ενδοχώρα της Κίνας είτε προς το Χογκ-Κογκ ή και τα δύο. «Θεωρούμε ότι η επιδημία του κοροναϊού θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην πιστοληπτική ικανότητα για τις αεροπορικές εταιρείες», επισημαίνει η Moody’s σε έκθεσή της. Σύμφωνα με τον οίκο, οι πιέσεις στην αεροπορική κίνηση και περιθώρια κέρδους θα αυξηθούν όσο περισσότερο χρονικό διάστημα συνεχίζεται η εξάπλωση του κοροναϊού, ενώ όσο περισσότερο εξαπλώνεται γεωγραφικά, τόσο μεγαλύτερες θα είναι και οι πιέσεις στα οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών του κλάδου αερομεταφορών το 2020.
«Αερομεταφορείς με πιο αδύναμα επιχειρηματικά μοντέλα ή προφίλ ρευστότητας θα υποστούν μεγαλύτερο πλήγμα και θα χρειασθούν περισσότερο καιρό για να συνέλθουν. Από την άλλη πλευρά, η υποχώρηση των τιμών του πετρελαίου συμβάλλει στη μείωση του κόστους καυσίμων για τις αεροπορικές μετριάζοντας εν μέρει τον αρνητικό αντίκτυπο στην επιβατική κίνηση», αναφέρει η Moody’s στην έκθεσή της.
Ποιες αεροπορικές θεωρούνται «αδύναμοι κρίκοι»
Αερομεταφορείς με τη μεγαλύτερη έκθεση στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού πιθανότατα θα υποστούν το πιο ισχυρό πλήγμα, επειδή η διασπορά του κοροναϊού άρχισε από την Κίνα και εξαπλώθηκε με μεγάλη ταχύτητα σε άλλες ασιατικές χώρες, όπως η Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη και Μαλαισία. Κατά την επιδημία του SARS το 2003, η Cathay Pacific είχε μειώσει το πρόγραμμα δρομολογίων της κατά 45% καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ είχε αναγκασθεί να «καθηλώσει» στο έδαφος μέρος του στόλου της. Για την Deutsche Lufthansa, η επιβατική κίνηση προς την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού είχε σχεδόν παραλύσει. Η Moody’s εκτιμά ότι αεροπορικές εταιρείες της Ευρώπης όπως η Lufthansa και Air France-KLM έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Στον αντίποδα, ο οίκος εκτιμά ότι οι αεροπορικές των ΗΠΑ έχουν περιορισμένη έκθεση, με τη United περισσότερο ευάλωτη έναντι των τριών κορυφαίων αερομεταφορέων της Αμερικής.
Οι αερομεταφορείς χαμηλού κόστους της Ευρώπης, η Tap Air Portugal και οι αεροπορικές της Λατινικής Αμερικής έχουν ελάχιστη ή και καθόλου έκθεση και θα επηρεασθούν μόνο εάν ο κοροναϊός εξαπλωθεί σε περισσότερες περιοχές.
Τι προβλέπει η ΙΑΤΑ
Για «σημαντική αναστάτωση» της αεροπορικής κίνησης, ειδικά για τους αερομεταφορείς Ασίας-Ειρηνικού, προειδοποιεί και η ΙΑΤΑ, αν και η ανάλυση των προηγούμενων περιπτώσεων πανδημίας –όπως το SARS, η γρίπη των πουλερικών και το MERS- καταδεικνύει ότι «ενδεχόμενος αντίκτυπος στις αερομεταφορές θα είναι προσωρινός», επισημαίνει η ΙΑΤΑ.
Κατά την περίοδο έξαρσης της άτυπης πνευμονίας, τον Μάιο του 2013, τα έσοδα ανά χιλιόμετρο και ανά επιβάτη(revenue passenger kilometers- RPKs) για τις αεροπορικές Ασίας-Ειρηνικού είχαν κάνει βουτιά 35%. Μέσα όμως σε εννέα μήνες ανέκαμψαν σε επίπεδα προ-κρίσης, όπως δείχνουν τα ιστορικά στοιχεία της ΙΑΤΑ. Σε ετήσια βάση, οι αεροπορικές της περιοχής είδαν τότε την επιβατική τους κίνηση να υποχωρεί 8%, χάνοντας συνολικά έσοδα έξι δισ. δολαρίων. Ο αντίκτυπος από τη γρίπη MERS(Aναπνευστικό σύνδρομο Μέσης Ανατολής), το 2015, είχε αρχικά ως αποτέλεσμα τη βουτιά 12% των εσόδων ανά επιβάτη και ανά χιλιόμετρο από και προς τη Νότιο Κορέα κατά τον πρώτο μήνα μετάδοσης. Μέσα σε έξι μήνες, η ταξιδιωτική κίνηση είχε ανακάμψει σε κανονικά επίπεδα. Τα επεισόδια της γρίπης των πτηνών το 2005 και 2013 ήταν πιο ήπιο αντίκτυπο και η αεροπορική κίνηση είχε επανακάμψει γρήγορα, καθώς απομακρύνθηκαν οι ανησυχίες για παγκόσμια εξάπλωση, παρατηρεί η ΙΑΤΑ.
«Στο παρελθόν, η αεροπορική βιομηχανία αποδείχθηκε ανθεκτική απέναντι σε σοκ, συμπεριλαμβανομένων και πανδημιών», καταλήγει σε έκθεσή της, αν και παραδέχεται τη σοβαρότητα του κοροναϊού, συν το γεγονός ότι συνέπεσε με τους εορτασμούς του Νέου Σεληνιακού Έτους στην Κίνα, εποχή με την μεγαλύτερη αεροπορική κίνηση στη χώρα.
«Ο πρόσφατος συναγερμός υγείας μας θυμίζει τον SARS», παραδέχθηκε σε πρόσφατες δηλώσεις του ο γενικός διευθυντής της ΙΑΤΑ, Άντριου Χέρντμαν. Από την άλλη, «μάθαμε πολλά από τον SARS», σημείωσε.
