Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Αγορά, κυβέρνηση και τράπεζες βρίσκονται όλοι σε ετοιμότητα να υποδεχθούν την ετυμηγορία του οίκου Fitch την ερχόμενη Παρασκευή. Κανείς δεν μπορεί να την προεξοφλήσει, αφού οι εκπλήξεις του παρελθόντος έχουν μάθει τους πάντες να κρατούν μικρό καλάθι. Ωστόσο οι προσδοκίες, έστω και συγκρατημένες, για έναν «ενάρετο κύκλο» υπάρχουν καθώς η χώρα είναι δεδομένο ότι βρίσκεται στο «κυνήγι» της επενδυτικής βαθμίδας και στη μάχη για χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα.
Στην αγορά κρατικού χρέους, το τελευταίο διάστημα η απόδοση του ελληνικού δεκαετούς είναι σταθερά κοντά στο 1,4%. Aπέχει μεν από το ιστορικό ναδίρ κάτω από το 1,2% στο οποίο είχε υποχωρήσει τον Οκτώβριο του 2019, αλλά και πάλι είναι μειωμένο κατά περίπου 275 μονάδες βάσης σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα. Μία αναβάθμιση θα μπορούσε να πυροδοτήσει νέο ράλι των ελληνικών ομολόγων και να επαναφέρει την απόδοση κοντά σε ιστορικά χαμηλά.
Στην πρόσφατη έκθεσή της η Citi σημείωνε πως η θεσμική πρωτοβουλία για την μείωση του βάρους των κόκκινων δανείων, δηλαδή το Σχέδιο Ηρακλής, σε συνδυασμό με τις κινήσεις των ίδιων των τραπεζών, την μεταρρυθμιστική ατζέντα της κυβέρνησης και τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης μπορούν να πυροδοτήσουν νέες αναβαθμίσεις, οι οποίες με τη σειρά τους θα οδηγήσουν ακόμη χαμηλότερα το κόστος δανεισμού της χώρας στις αγορές.
Οι περαιτέρω ανάσες στο κόστος δανεισμού σημαίνουν βελτίωση της βιωσιμότητας του χρέους και θα είναι το ισχυρό χαρτί στη διαπραγμάτευση της Αθήνας με τους πιστωτές για τη μείωση του στόχου των πρωτογενών πλεονασμάτων που σήμερα είναι στο 3,5% του ΑΕΠ- επίπεδα άκρως επιβαρυντικά για την ανάπτυξη, όπως είχε επανειλημμένα υπογραμμίσει η σημερινή επικεφαλής της ΕΚΤ και πρώην Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ.
Το καλό σενάριο λοιπόν είναι ένας «ενάρετος κύκλος», βάσει του οποίου οι αλλαγές στη φορολογία, οι ιδιωτικοποιήσεις και η αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων (που σήμερα δεν αφήνουν τις τράπεζες να ανοίξουν τις στρόφιγγες) θα φέρουν περισσότερη ρευστότητα, ταχύτερη ανάπτυξη, χαμηλότερες αποδόσεις στα ελληνικά ομόλογα και αναβαθμίσεις στο αξιόχρεο της χώρας. Οι τελευταίες με τη σειρά τους θα βελτίωναν ακόμη περισσότερο την εικόνα στις αγορές, όπως και εκείνη της εξυπηρέτησης του χρέους και θα βοηθήσουν στη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς για τα πλεονάσματα. Η Citi προέβλεπε συμφωνία σε αυτό μέτωπο, η οποία θα μπορούσε να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη. Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, Στέλιου Πέτσα, επιδιώκει το 2021 ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα να έχει μειωθεί στο 2%.
Στις 24 Ιανουαρίου ο Fitch είναι εκείνος που ανοίγει το χορό των αξιολογήσεων, στέλνοντας ένα πρώτο μήνυμα στις αγορές. Εάν το μήνυμά του είναι θετικό, ΟΔΔΗΧ και τράπεζες δεν θα αργήσουν να εκμεταλλευθούν την ευκαιρία για νέες εξόδους στις αγορές. Οι επόμενες αξιολογήσεις από S&P, Moody's και DBRS θα έρθουν την άνοιξη.
Τον περασμένο Νοέμβριο σε σημείωμά του για την Ελλάδα ο ο Fitch εξηγούσε πως υπάρχουν τέσσερις παράγοντες, που καθορίζουν την πορεία της χώρας προς την επενδυτική βαθμίδα.
α) Πολιτική: Το περιβάλλον είναι πια πολύ πιο σταθερό από το 2015 και υποστηρικτικό.
β) Ανάπτυξη: Έχει βάσεις, αλλά εξακολουθεί να λείπει ένα βασικό συστατικό, αυτό των επενδύσεων.
γ) Δημοσιονομικά: Έχουν βελτιωθεί αισθητά, αλλά η μετάβαση σε ένα νέο μείγμα, που θα εγκαταλείπει την υψηλή φορολογία, αλ΄λα θα διατηρεί τα πρωτογενή πλεονάσματα θα είναι δύσκολη υπόθεση για την νέα κυβέρνηση.
δ) Τράπεζες: Η ποιότητα ενεργητικού είναι πολύ αδύναμη, αλλά το σχέδιο «Ηρακλής» για την μείωση των κόκκινων δανείων είναι ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση και ο οίκος σχεδιάζει να το αποτιμήσει με προσοχή.
Σημειώνεται ότι με βάση την βαθμολογία των Fitch, S&P και DBRS απέχουμε τρία σκαλοπάτια από την επενδυτική βαθμίδα. Ο Moody's μας κρατάει ακόμη ένα σκαλοπάτι χαμηλότερα.
Aκόμη και οι πο αυστηροί οίκοι αναγνωρίζουν πως η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο ευνοϊκά προφίλ χρέους όσον αφορά στη λήξη και το μέσο επιτόκιο, παρά την εξαιρετικά υψηλή αναλογία του προς το ΑΕΠ. Το εάν τελικά θα μας οδηγήσουν γρήγορα στο επενδυτικό σκαλοπάτι είναι καθοριστικής σημασίας και για την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο δεύτερο γύρο ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Η Citi πάντως πιστεύει ότι η επενδυτική βαθμίδα θα έρθει το 2022.
Οι κινήσεις των τραπεζών
Οι τράπεζες έχουν ήδη στα σκαριά σχέδια για εκδόσεις τίτλων μειωμένης εξασφάλισης, αφού έχουν ήδη δει το κόστος δανεισμού τους να μειώνεται δραστικά. Η Alpha Bank αναμένεται πριν από τα τέλη του μήνα να προβεί σε έκδοση ομολόγου Tier II με στόχο την άντληση 500 εκατ. ευρώ.
Η ΕτΕ εν τω μεταξύ σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg προχώρησε σε swap ομολόγων. Συγκεκριμένα αποφασίστηκε να ανταλλάξει με καινούρια ομόλογα 30 ετών τα 3,3 δισ ευρώ σε κυβερνητικά ομόλογα που είχε στην κατοχή της η τράπεζα και τα οποία ωρίμαζαν το 2026. Το κουπόνι στα νέα ομόλογα είναι περίπου 3,25% και η απόδοση κοντά στο 2,5%. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι ο ΟΔΔΗΧ σχεδιάζει να προχωρήσει και σε νέες εκδόσεις ομολόγων τις επόμενες δύο εβδομάδες.
