Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Άλλο ένα βήμα «αποδέσμευσης» της χώρας από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, με έντονο συμβολικό χαρακτήρα, αλλά και επιστροφής στην κανονικότητα, συνιστά το κλείσιμο του γραφείου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Αθήνα. Πρακτικά, για να αδειάσουν οι χώροι στο κέντρο της Αθήνας θα περάσουν αρκετοί μήνες ακόμη, ενώ μέχρι και το τέλος του 2022, οπότε και ολοκληρώνεται η διαδικασία της μεταμνημονιακής αξιολόγησης της χώρας με τις τριμηνιαίες μεταμνημονιακές αξιολογήσεις, τα στελέχη του ΔΝΤ θα εξακολουθήσουν να λαμβάνουν μέρος στις διαβουλεύσεις που θα γίνονται με τα κλιμάκια των υπόλοιπων τριών θεσμών (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας).
Ωστόσο, θα περιοριστούν ακόμη περισσότερο οι επισκέψεις στελεχών του ΔΝΤ στα υπουργεία, ενώ αυτός καθαυτός ο ρόλος του Ταμείου θα αποκτήσει αποκλειστικά συμβουλευτικό χαρακτήρα. Εκτός από το κλείσιμο του γραφείου του ΔΝΤ στην Αθήνα, θα δρομολογηθεί άμεσα και η δεύτερη πρόωρη αποπληρωμή του χρέους προς το Ταμείο. Αυτή η κίνηση δεν έχει μόνο συμβολικό, αλλά και ουσιαστικό χαρακτήρα. Με την καταβολή ποσού της τάξεως των 2 δισ. ευρώ θα αποπληρωθούν πρόωρα οι τέσσερις καταβολές που θα πρέπει να γίνουν από την Αθήνα μέσα στο 2021, ενώ θα εξοικονομηθούν αρκετά εκατομμύρια ευρώ από τόκους. Και αυτό διότι το ΔΝΤ εξακολουθεί να τοκίζει την Ελλάδα με επιτόκιο της τάξεως του 1,9%, το οποίο είναι αρκετά υψηλότερο σε σχέση με το επιτόκιο που μπορεί να εξασφαλίσει η χώρα μέσα από την έκδοση ενός 3ετούς, 5ετούς ή ακόμη και 10ετούς ομολόγου. Σε κάθε περίπτωση, η Αθήνα προσβλέπει στο ότι το ΔΝΤ θα συμβάλει θετικά στο βασικό αίτημα της χώρας για τη μείωση του στόχου των πρωτογενών πλεονασμάτων.
Πλεονάσματα
Σε όλες τις εκθέσεις που έχουν συνταχθεί τα τελευταία χρόνια, το ΔΝΤ είχε ταχθεί υπέρ της μείωσης του στόχου των πρωτογενών πλεονασμάτων κάτω από το όριο του 3,5%. Τώρα, λοιπόν, που το θέμα θα μπει επίσημα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η στάση του Ταμείου δεν αναμένεται να αλλάξει. Βέβαια, θα φανεί στην πράξη αν αυτή η θέση του Ταμείου θα έχει ουσιαστικό αντίκρισμα για την Ελλάδα. Και αυτό διότι το ΔΝΤ, ενώ από τη μία τάσσεται υπέρ της αναγκαιότητας να μειωθούν τα πρωτογενή πλεονάσματα ώστε να τονωθεί η ανάπτυξη, από την άλλη εμφανίζεται επιφυλακτικό όσον αφορά τη βιωσιμότητα του χρέους σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, επιχείρημα που δεν θα βοηθήσει στο να πειστούν οι Ευρωπαίοι να αλλάξουν το περιεχόμενο της συμφωνίας του Eurogroup του Ιουνίου 2018.
Υπόλοιπο χρέους
Με την έξοδο της Ελλάδας από το τρίτο μνημόνιο είχε απομείνει ένα υπόλοιπο της τάξεως των 10-11 δισ. ευρώ με στόχο να αποπληρωθεί έως τις αρχές του 2024. Στο τέλος του 2019 καταβλήθηκαν πρόωρα τα 2,7 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα και να μειωθεί το υπόλοιπο του χρέους (έχει ήδη εκτιμηθεί από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας ότι αυτή η κίνηση συμβάλλει θετικά στην καμπύλη βιωσιμότητας του χρέους) αλλά και να μειωθεί το επιτόκιο δανεισμού. Τα 2,7 δισ. ευρώ που πλήρωσε πρόωρα η Ελλάδα τοκίζονταν με επιτόκιο κοντά στο 5%, οπότε με το που έγινε η πρόωρη αποπληρωμή προέκυψε άμεση μείωση της ετήσιας δαπάνης για τους τόκους κατά περίπου 40 εκατ. ευρώ. Και αυτό διότι τα 2,7 δισ. ευρώ που έδωσε η Ελλάδα στο ΔΝΤ τα εξασφάλισε μέσω των αγορών με τις εκδόσεις νέων ομολόγων όπου το επιτόκιο ήταν πολύ χαμηλότερο.
Από τα 5,5 δισ. ευρώ που εξακολουθεί να χρωστάει η Ελλάδα στο ΔΝΤ, τα 2 δισ. ευρώ πρέπει να καταβληθούν μέσα στο 2021, άλλο 1,3 δισ. ευρώ είναι οι δόσεις του 2022, περίπου 900 εκατ. ευρώ θα καταβληθούν το 2023 και η οριστική αποπληρωμή γίνεται στις αρχές του 2024 με την καταβολή των τελευταίων 300 εκατ. ευρώ. Πρόθεση της Ελλάδας είναι να αποπληρωθούν πρόωρα και οι τέσσερις δόσεις του 2021, οι οποίες τοκίζονται με επιτόκιο 1,9%. Το ελληνικό αίτημα αναμένεται να λάβει το πράσινο φως από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, το οποίο σε συνεδρίαση του διοικητικού του συμβουλίου θα κληθεί να εγκρίνει την καταβολή χωρίς να ενεργοποιηθεί η ρήτρα που προβλέπει ότι θα πρέπει να υπάρξει πληρωμή και των οφειλών προς τον ESM. Η απόφαση αναμένεται να εγκριθεί καθώς και αυτή η πρόωρη αποπληρωμή συμβάλλει στην ενίσχυση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Οι σχετικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν μέσα στους επόμενους μήνες, ενώ ευκαιρία για λεπτομερείς διαβουλεύσεις θα υπάρξει και τον Απρίλιο, οπότε ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών αναμένεται να μεταβεί στην Ουάσιγκτον για την εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ.
Η πρόωρη αποπληρωμή των δόσεων του 2021 και όχι κάποιου άλλου έτους έχει και πολιτικά κριτήρια. Το ΔΝΤ θα παραμείνει δανειστής της Ελλάδας και για ολόκληρο το 2022. Αυτό θα γίνει ώστε το ΔΝΤ να εξακολουθήσει να μετέχει στην ομάδα των θεσμών μέχρι να ολοκληρωθεί η μεταμνημονιακή εποπτεία. Αυτό θα συμβεί στο τέλος του 2022. Το ΔΝΤ θα εξακολουθήσει να εκδίδει εκθέσεις για την Ελλάδα, ενώ το κλείσιμο του γραφείου της Αθήνας προγραμματίζεται να γίνει μέσα στους επόμενους μήνες. Συμπτωματικά, φέτος, ολοκληρώνεται και ο εργασιακός βίος του επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ Πολ Τόμσεν, ο οποίος συνέδεσε άρρηκτα το όνομά του με την ελληνική οικονομική κρίση.
