Από την έντυπη έκδοση
Του Γιάννου Μητσού*
Οσο και αν η χρονιά κλείνει με αυξανόμενη αισιοδοξία και αυξανόμενες προσδοκίες, άλλο τόσο αναδεικνύεται η ανάγκη διασφάλισης πως ξεκινάει όντως ένας ενάρετος κύκλος. Μια πορεία όπου φεύγουμε από την ανάγκη διαρκούς διαχείρισης κρίσεων και την πυροσβεστική αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η φορολογία και το μη μισθολογικό κόστος, ή οι υποδομές και το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, και πηγαίνουμε προς αναπτυξιακά σχέδια και πολιτικές με μακρόπνοη προοπτική. Ο κόσμος αλλάζει ταχύτατα σε όλα τα επίπεδα, και η χώρα πλέον πρέπει να κινηθεί πολύ πιο ενεργητικά στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Μπορεί ο στόχος του 2,8% να επιτευχθεί. Μπορεί και να ξεπεραστεί. Δύσκολα όμως θα μπορέσει να καταστεί μεσοπρόθεσμα βιώσιμος χωρίς ουσιαστικό παραγωγικό μετασχηματισμό, δηλαδή ψηφιακό και οργανωτικό μετασχηματισμό, νέα νοοτροπία, και νέες συνεργασίες σε όλα τα επίπεδα.
Στο Βιομηχανικό Συνέδριο του ΣΕΒ για την 4η βιομηχανική επανάσταση ως μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί, 1.500 άνθρωποι είδαν και άκουσαν πολύ υψηλού επιπέδου τοποθετήσεις από ειδικούς, επιχειρηματίες και υπουργούς για τις προκλήσεις της ψηφιοποίησης και της κλιματικής αλλαγής, αλλά και τον τρόπο που αλλάζει ο τρόπος διάδρασης και αλληλεπίδρασης ανθρώπων και μηχανών, και μηχανών μεταξύ τους.
Αναλύθηκε το Έξυπνο Εργοστάσιο, τα οφέλη από τη βελτιστοποίηση της παραγωγής, αλλά και οι τεχνολογίες που το υποστηρίζουν, από το Cloud και το Big Data, μέχρι τις φορετές συσκευές, τα ρομπότ, και το Internet of Things. Αναδείχθηκε η ανάγκη ανθρώπων με γνώσεις και δεξιότητες που εξελίσσονται διαρκώς και απαιτούν ευελιξία και προσαρμογή. Ακούσαμε για τις επενδύσεις σε υποδομές και νέες τεχνολογίες όπως το 5G, και για τη δυνατότητα που θα έχει η Ελλάδα να ξεπεταχτεί και να αλλάξει ταχύτητα. Υπογραμμίστηκε η απαράμιλλη δυνατότητα της βιομηχανίας να δημιουργεί αξία, δουλειές, δημόσια έσοδα, αλλά και η μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζει στο παγκοσμιοποιημένο και ψηφιοποιημένο περιβάλλον.
Εκεί, η Ελλάδα παραμένει αρκετά χαμηλά. Είναι ουραγός στην ψηφιακή ωριμότητα, επενδύει σε τεχνολογία μόλις το 13% του συνόλου των επενδύσεων όταν στην Ε.Ε. είναι 32%. Έχει, επίσης, αναντιστοιχία προσόντων και απαιτούμενων δεξιοτήτων, με αποτέλεσμα την υπερεκπαιδευμένη απασχόληση και παράλληλα πάρα πολλές επιχειρήσεις να μην μπορούν να καλύψουν τις θέσεις όπου έχουν ανάγκη. Από την άλλη, αυτοί που έχουν τις σύγχρονες ψηφιακές δεξιότητες είναι περιζήτητοι διεθνώς, με αποτέλεσμα το υψηλό μη μισθολογικό κόστος να καθιστά τις ελληνικές επιχειρήσεις μη ανταγωνιστικές ως προς την προσέλκυσή τους. Οι συνεργασίες μεταξύ της ερευνητικής κοινότητας και των επιχειρήσεων παραμένουν περιορισμένες, ενώ ούτε η πολιτική της Έξυπνης Εξειδίκευσης κατάφερε να προσδώσει στην καινοτομία τα περιφερειακά χαρακτηριστικά που επιζητούσε.
Εδώ και λίγο καιρό, ο ΣΕΒ ξεδιπλώνει μια πρωτοβουλία για την ανάγκη ενός Εθνικού Σχεδίου 4.0. στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης γιατί, όπως κάθε επανάσταση, θα είναι γρήγορη, ανατρεπτική και μονής κατεύθυνσης. Γυρισμός δεν θα υπάρξει. 19 χώρες της Ε.Ε., ήδη, εκπονούν ευρείες στρατηγικές για το ζήτημα. Το ίδιο κάνουν και πλήθος χωρών διεθνώς. Στον πυρήνα όλων των προσπαθειών είναι ευρείες συμπράξεις και της πολιτείας, των επιχειρήσεων και του χώρου της έρευνας και της γνώσης. Η Ελλάδα έχει μπροστά της μια ξεκάθαρη επιλογή: Είτε θα επιδιώξει να προσαρμοστεί και να πετύχει το άλμα προς τα εμπρός στη νέα εποχή, είτε θα μείνει πίσω.
Για τα καλά αυτή τη φορά. Ζητούμενο είναι μια νέα νοοτροπία με συντονισμένες περιφερειακές πολιτικές, καθετοποιημένη παραγωγή και μεγέθυνση των μμε, ενίσχυση των ψηφιακών, και οριζόντιων, δεξιοτήτων μέσα από ευρεία συνεργασία εκπαιδευτικής και ερευνητικής κοινότητας και επιχειρήσεων, και η αντιμετώπιση των χρόνιων αδυναμιών του ρυθμιστικού και επενδυτικού περιβάλλοντος. Είναι κρίσιμο, οι αναπτυξιακές πολιτικές να αντανακλούν τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Έτσι θα μπορέσουν οι πόροι των διαρθρωτικών ταμείων και του νέου ΕΣΠΑ να έχουν σημαντικά αποτελέσματα, έτσι θα αντιστραφεί το brain drain, και έτσι θα μπορέσει η Ελλάδα να αφήσει οριστικά πίσω της την κρίση και τις συνθήκες που οδήγησαν σε αυτή.
*Ο κ. Μητσός είναι Senior Advisor μμε, Θέσεων και Ενημέρωσης του ΣΕΒ
