Από την έντυπη έκδοση
Του Αντώνη Τσιμπλάκη
[email protected]
Με νέο διαγωνισμό, που προβλέπει επταπλάσιο τίμημα από τον αμέσως προηγούμενο, επανέρχεται η Δημόσια Αρχή Λιμένων για την ανέλκυση του ναυαγισμένου κρουαζιερόπλοιου Sea Diamond στην Καλντέρα της Σαντορίνης. Αυτή τη φορά το ύψος του τιμήματος ανέρχεται στα 350 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), ενώ ο αμέσως προηγούμενος προέβλεπε 50 εκατ. ευρώ.
Το πλοίο ναυάγησε πριν από 12 χρόνια και από τότε έχουν «χυθεί τόνοι μελάνι» για το κατά πόσο επηρεάζει το θαλάσσιο περιβάλλον και για το κατά πόσο είναι εφικτή η ανέλκυσή του. Και αν για το ζήτημα της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος οι γνώμες διίστανται (αναφορικά με το μέγεθος του προβλήματος και τη διαχείρισή του), για την ανέλκυσή του είναι γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν έχει δημοσιευτεί κάποια μελέτη εξιδεικευμένου φορέα η οποία να αποφαίνεται με σαφήνεια για τις τεχνικές λύσεις που προσφέρονται για ένα τέτοιο εγχείρημα.
Στο παρελθόν κατατέθηκε μια μελέτη που εκπονήθηκε από διεθνή εξειδικευμένο οίκο, για τον ασφαλιστικό οργανισμό του πλοίου, ο οποίος επεσήμανε το υψηλό ρίσκο μιας τέτοιας επιχείρησης, τόσο σε ό,τι αφορά την προστασία του περιβάλλοντος όσο και για θέματα ασφάλειας.
Ακόμα όμως και σήμερα υπάρχει διχογνωμία για την αναγκαιότητα μιας τέτοιας επιχείρησης ή και για τις δυνατότητες υλοποίησης ενός τέτοιου εγχειρήματος.
Η διακήρυξη
Η «Ν» καταγράφει τις απόψεις που καταθέτει η ΔΑΛ μέσω της προκήρυξης, αλλά και τα ερωτηματικά που θέτουν νομικοί κύκλοι που παρακολουθούν την υπόθεση από την πρώτη στιγμή.
Πιο συγκεκριμένα στη διακήρυξη η Δημόσια Αρχή Λιμένος υποστηρίζει και επισημαίνει:
* Την με ημερομηνία 7-6-2016 έκθεση του Πολυτεχνείου Κρήτης «Το ναυάγιο του “Sea Diamond” αποτελεί μία σημαντική περιβαλλοντική απειλή για το θαλάσσιο περιβάλλον της Καλντέρας της Σαντορίνης. Η απειλή αυτή, υπό συνθήκες, δύναται να οδηγήσει σε οικολογική καταστροφή. Τα αποτελέσματα των δειγματοληπτικών ελέγχων που πραγματοποιήθηκαν στη θαλάσσια στήλη, στα ιζήματα της περιοχής, αλλά και στους βενθικούς βρώσιμους ιστούς που αλιεύθηκαν από τη γειτνιάζουσα περιοχή του ναυαγίου, σε συνδυασμό με όλες τις παρατηρήσεις από το πεδίο όλο αυτό το διάστημα της μελέτης, καταδεικνύουν την άμεση ανάγκη λήψης μέτρων με σκοπό τη συνεχή παρακολούθηση, τον ακριβή έλεγχο του επιπέδου ρύπανσης της περιοχής και τελικά την όσο το δυνατό πιο σύντομα απομάκρυνση του κουφαριού του πλοίου από την Καλντέρα».
* Την πραγματογνωμοσύνη για το Τριμελές Εφετείο, η οποία αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «η επιβάρυνση που έχει επιφέρει το ναυάγιο στην περιοχή είναι σαφής και ο μοναδικός τρόπος αποτροπής της είναι η οριστική απομάκρυνσή του. Κάθε άλλη καθυστέρηση ή ενέργεια θα έχει ως αποτέλεσμα την οικολογική και όχι μόνο καταστροφή της Καλντέρας. Από την πολιτεία θα πρέπει να απαιτηθεί η εφαρμογή του άρθρου 24 του Συντάγματος για την αποκατάσταση της βλάβης του θαλασσίου περιβάλλοντος και την προστασία της υγείας των πολιτών...».
* Την υποχρέωση του κυρίου του ναυαγίου να προβεί στην ανέλκυση και απομάκρυνσή του εντός της καθορισθείσης προθεσμίας και, σε περίπτωση μη συμμόρφωσής του να καταβάλει τις σχετικές δαπάνες στις οποίες υπεβλήθη ο αρμόδιος δημόσιος φορέας, είναι αντικειμενική και δεν εξαρτάται από τις συνθήκες ή την τυχόν υπαιτιότητα του κυρίου του πλοίου.
* Το γεγονός ότι συνιστά ανεπίτρεπτη επιβάρυνση του κοινωνικού συνόλου η de facto μετακύλιση στο κράτος του υπέρογκου κόστους των δαπανών που σχετίζονται με την ανέλκυση ενός ναυαγίου, λόγω της άρνησης του υπόχρεου να τις αναλάβει, έστω και αν μετά την πάροδο μακρού χρόνου και τη λήψη δικαστικών και διοικητικών μέτρων καταναγκασμού ικανοποιηθούν τελικώς οι σχετικές απαιτήσεις του Δημοσίου.
Εκθέσεις του ΕΛΚΕΘΕ
Νομικοί κύκλοι που παρακολουθούν στενά την υπόθεση επισημαίνουν στη «Ν» ότι στη διακήρυξη δεν λαμβάνονται υπόψη οι εκθέσεις του ΕΛΚΕΘΕ, που είναι υπεύθυνο, σύμφωνα με Προεδρικό Διάταγμα, για να ενημερώνει την πολιτεία για ζητήματα του θαλάσσιου περιβάλλοντος, όπως συνέβη και στην περίπτωση του Αγία Ζώνη ΙΙ που έγιναν αποδεκτά τα συμπεράσματα των μετρήσεων του ΕΛΚΕΘΕ.
Στις εκθέσεις του το ΕΛΚΕΘΕ μεταξύ άλλων έχει επισημάνει: Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από τις μετρήσεις που καλύπτουν τη χρονική περίοδο των έξι ετών από το ατύχημα είναι ότι δεν υπάρχουν εμφανείς επιπτώσεις από το ναυάγιο στο θαλάσσιο οικοσύστημα της περιοχής. Παρόλο που το βυθισμένο κρουαζιερόπλοιο περιέχει ρυπογόνα φορτία που καταλήγουν στη θαλάσσια περιοχή της Καλντέρας, τα αποτελέσματα των μετρήσεων δείχνουν ότι ο ρυθμός απελευθέρωσής τους στο θαλάσσιο περιβάλλον είναι τέτοιος ώστε μέχρι στιγμής δεν έχει επηρεαστεί η ποιότητά του. Οι συγκεντρώσεις όλων των ρυπογόνων στοιχείων στο θαλασσινό νερό και στα ιζήματα παραμένουν μικρές και φυσιολογικές, ενώ και οι βιοκοινωνίες των θαλάσσιων οργανισμών παραμένουν υγιέστατες. Παρόλα αυτά και δεδομένου ότι σε προηγούμενες μετρήσεις για κάποια βαρέα μέταλλα (Fe, Mn, Zn) είχαν προκύψει κάποιες ενδείξεις βιοσσυσώρευσης σε θαλάσσιους οργανισμούς (μύδια), θεωρείται ότι είναι χρήσιμη η συνέχιση των μετρήσεων με έμφαση στη λεπτομερέστερη μελέτη τυχόν φαινομένων βιοσυσσώρευσης».
Πόσο εφικτή είναι
Οι ίδιοι κύκλοι επισημαίνουν επίσης ότι υπάρχει τελεσίδικη δικαστική απόφαση η οποία αθωώνει όσους κατηγορήθηκαν για αμέλεια, όσον αφορά την ανέλκυση του ναυαγίου, με το σκεπτικό ότι η ανέλκυση είναι ανέφικτη.
Υπογραμμίζουν επίσης την κατάθεση σε ελληνικό δικαστήριο, ειδικού της εταιρείας LOC, ο οποίος υπογράμμιζε μεταξύ άλλων: «Το συγκεκριμένο ναυάγιο είναι πολύ σταθερό στη θέση που βρίσκεται και ότι η ανέλκυσή του είναι ανέφικτη».
Αναφερόμενος στην απομάκρυνση του κρουαζιερόπλοιου Costa Concordia, είπε ότι ήταν διαφορετική καθώς χρησιμοποιήθηκαν εξωτερικά στοιχεία και το ναυάγιο ήταν σε βάθος 30 μέτρων και δεν ήταν βυθισμένο.
Σημειώνεται ότι η πλώρη του Sea Diamond είναι σε βάθος 90 μέτρων και η πρύμνη σε βάθος 140 μέτρων.
«Στην περίπτωση του Sea Diamond θα υπάρχουν κίνδυνοι για την ανθρώπινη ασφάλεια αν επιχειρηθεί η ανέλκυση. Η εργασία των δυτών σε τέτοιο βάθος είναι πολύ επικίνδυνη και εξαιρετικά δύσκολη» ανέφερε ο ειδικός στην κατάθεσή του πριν από τέσσερα χρόνια.
Τέλος, οι νομικοί κύκλοι του Πειραιά υπογραμμίζουν ότι ο διαγωνισμός βρίσκεται σε εξέλιξη μεν, αλλά δεν υπάρχει διαθέσιμη τεχνική έκθεση που θα έχει εκπονηθεί για λογαριασμό της ΔΑΛ και η οποία θα περιγράφει τις τεχνικές δυνατότητες για την ανέλκυση του πλοίου, αλλά και το κόστος που μπορεί να φτάσει μια τέτοια επιχείρηση.
