Από την έντυπη έκδοση
Του Στέλιου Παπαπέτρου
[email protected]
Την ουσιαστική αντιμετώπιση των ασφαλιστικών προβλημάτων που υπάρχουν διαχρονικά σε δύο από τους πλέον «επιρρεπείς» προς την αδήλωτη και υποδηλωμένη εργασία τομείς της απασχόλησης, όπως είναι οι κατηγορίες εργαζομένων που εντάσσονται στην ασφάλιση με εργόσημο, καθώς και η απασχόληση που αμείβεται με τη χρήση αποδείξεων δαπάνης (ή τίτλων κτήσης) επιχειρεί το υπουργείο Εργασίας. Αξίζει να επισημανθεί ότι μόνο στην κατηγορία των ασφαλισμένων με εργόσημο υπάγονται από το 2010 έως σήμερα, μαζί με τους εργάτες γης, άλλες 23 διαφορετικές υπηρεσίες και ειδικότητες εργαζομένων, «προσωρινά ή εποχικά».
Εάν σε αυτές τις συνολικά 24 κατηγορίες ασφαλισμένων προστεθούν και οι περιπτώσεις όσων αμείβονται με απόδειξη δαπάνης (τίτλος κτήσης), ως περιστασιακά απασχολούμενοι ή και συνταξιούχοι, τότε διαμορφώνεται ένα ιδιαίτερα ελαστικό θεσμικό πλαίσιο το οποίο έχει πολλά «παράθυρα» είτε αποφυγής της ασφάλισης είτε «ανάπτυξης» της υποδηλωμένης εργασίας. Ήδη, ο αρμόδιος υφ. Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (ΥΕΚΥ), Νότης Μηταράκης, έχει προχωρήσει στη συγκρότηση της Ομάδας Εργασίας Εργοσήμου και Τίτλου Κτήσης, με στόχο την επεξεργασία προτάσεων για την αναδιοργάνωση του θεσμικού πλαισίου του Εργοσήμου και του Τίτλου Κτήσης.
Τι είναι το εργόσημο
Το «Εργόσημο» εκδίδεται υπό τύπο πολύπτυχης ή δίπτυχης επιταγής, αντιστοιχεί σε συγκεκριμένη χρηματική αξία (Ονομαστική Αξία «Εργοσήμου») στην οποία περιλαμβάνονται το ποσό της αμοιβής του εργαζόμενου και το ποσό της εισφοράς υπέρ του οικείου ασφαλιστικού φορέα, εν προκειμένω υπέρ του (ΕΦΚΑ - τέως ΙΚΑ-ΕΤΑΜ). Η έκδοση και εξαργύρωση του «Εργοσήμου» γίνεται από τους πιστοποιημένους φορείς (ΕΛΤΑ - ΤΡΑΠΕΖΕΣ). Υπόχρεος έκδοσης του «Εργοσήμου» είναι αποκλειστικά ο εργοδότης ή εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος αυτού. Δικαίωμα εξαργύρωσης έχει αποκλειστικά ο αποδέκτης του «Εργοσήμου», δηλαδή το πρόσωπο που παρέχει την εργασία και αμείβεται γι’ αυτή με το «Εργόσημο». Κατά την εξαργύρωση του «Εργοσήμου» από τον εργαζόμενο στις τράπεζες ή στα ΕΛΤΑ παρακρατούνται και οι ασφαλιστικές κρατήσεις.
Η ασφάλιση με εργόσημα άρχισε να ισχύει με τις ρυθμίσεις του νόμου 3863/2010. Στις ρυθμίσεις του μπορούν να υπαχθούν εκτός από τους εργάτες γης, όπου υπάρχει εκτεταμένη εισφοροαποφυγή εκ μέρους των εργοδοτών-αγροτών, οι ακόλουθες κατηγορίες εργαζομένων:
* η παράδοση ιδιαίτερων μαθημάτων,
* οι αισθητικές φροντίδες (κομμωτική, περιποίηση προσώπου και σώματος).
* οι υπηρεσίες οικογενειακής βοηθητικής φροντίδας (ενδεικτικά: οικιακοί βοηθοί για οικιακή καθαριότητα και γενικό νοικοκυριό, οδηγοί), οι κηπουρικές εργασίες,
* η φύλαξη και μεταφορά παιδιών, νηπίων και βρεφών,
* η υποστήριξη με την παροχή κάθε μορφής βοήθειας και φροντίδας σε ηλικιωμένα άτομα και σε άτομα με ειδικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένης και της διευκόλυνσης των ατόμων αυτών για συμμετοχή τους σε πολιτιστικές, θρησκευτικές, ψυχαγωγικές και κοινωνικές δραστηριότητες,
* οι υπηρεσίες που παρέχονται σε προγράμματα αποκατάστασης ατόμων σε ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή σε Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης Ατόμων με Αναπηρία, που χαρακτηρίζονται από νοητική στέρηση (ΣΥΔ),
* η περιποίηση ή νοσηλευτική φροντίδα αρρώστων ή κατάκοιτων ατόμων και η βοήθεια σε άτομα με προβλήματα κινητικότητας (φυσικοθεραπεία, κινησιοθεραπεία, συνοδεία εκτός οικίας),
* οι μεμονωμένες μικροεπισκευαστικές εργασίες που δεν συνιστούν οικοδομικές εργασίες.
Το πόρισμα
Η ομάδα εργασίας θα πρέπει να παραδώσει το πόρισμά της στο Γραφείο του υφ. Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και στο Γραφείο γ.γ. Κοινωνικών Ασφαλίσεων μέχρι τις 31/1/2020.
Έργο της συγκεκριμένης ομάδας είναι η αξιολόγηση και κωδικοποίηση των διατάξεων που αφορούν το Εργόσημο και τον Τίτλο Κτήσης (απόδειξη δαπάνης), καθώς επίσης και η κατάθεση προτάσεων για τη δημιουργία ενός ενιαίου θεσμικού πλαισίου για όλες τις επαγγελματικές κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένων και των αγροτών. Η ομάδα, στο πλαίσιο των εργασιών της, θα εξετάσει επίσης και τις συνέπειες του υφιστάμενου πλαισίου, αλλά και του προτεινόμενου, στα θέματα απασχόλησης συνταξιούχων.
Τι είναι ο «τίτλος κτήσης»
Ο «τίτλος κτήσης», ή η λεγόμενη απόδειξη δαπάνης που σε χιλιάδες περιπτώσεις αντικατέστησε τα «μπλοκάκια», ουσιαστικά είναι ένας τρόπος πληρωμής και έκδοσης νόμιμου παραστατικού, ανάμεσα σε δύο πλευρές συμβαλλομένων. Δηλαδή α) ανάμεσα σε αυτούς που έχουν ήδη κάνει έναρξη εργασιών ή επαγγέλματος στην εφορία, όπως είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι επιχειρήσεις ή μια εταιρεία και β) των προσώπων εκείνων που δεν έχουν υποχρέωση έκδοσης φορολογικών παραστατικών επειδή παρέχουν τις υπηρεσίες τους ευκαιριακά στους πρώτους, αλλά με την προϋπόθεση ότι το συνολικό εισόδημα που αποκτούν από αυτού του είδους τις συναλλαγές δεν υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ ετησίως.
Επισημαίνεται ότι με τις αλλαγές που επέφερε στο ασφαλιστικό σύστημα ο νόμος Κατρούγκαλου, για τους αμειβόμενους με μπλοκάκι οι ασφαλιστικές εισφορές άρχισαν να υπολογίζονται από την έναρξη λειτουργίας του ΕΦΚΑ, δηλαδή από την 1η/1/2017, ενώ για όσους αμείβονται με τους τίτλους κτήσης η υποχρέωση για ασφαλιστικές κρατήσεις ξεκίνησε μόλις φέτος τον Φεβρουάριο.
