Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Τετραπλή ένεση ρευστότητας στην οικονομία θέλει να κάνει το οικονομικό επιτελείο μέχρι το τέλος του χρόνου, στοχεύοντας στο να ενισχύσει τη ζήτηση και να επιτύχει τον πολυπόθητο ρυθμό ανάπτυξης του 2%. Με τα μέχρι τώρα δεδομένα η «ένεση» θα προσεγγίσει τα 5 δισ. ευρώ για το τελευταίο τρίμηνο του έτους.
Ένα ποσό τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ θα διατεθεί υπό τη μορφή άμεσων εισοδηματικών ενισχύσεων. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται τα 68 εκατ. ευρώ που θα δοθούν στους δικαιούχους του επιδόματος θέρμανσης μέσα στον Δεκέμβριο. Επιπλέον 143 εκατ. ευρώ θα επιστραφούν στις επιχειρήσεις, μετά τη «διόρθωση» της προκαταβολής φόρου των νομικών προσώπων, που θα ενισχύσει τη ρευστότητα των εταιρειών.
Επίσης, τα υπόλοιπα 300 εκατ. ευρώ θα αφορούν το έκτακτο κοινωνικό μέρισμα που θέλει να διανείμει η κυβέρνηση μέχρι το τέλος του χρόνου. Το ποιοι θα είναι οι τελικοί δικαιούχοι θα αποφασιστεί μέσα στον Νοέμβριο. Οι εισηγήσεις είναι πολλές, αλλά το μέτρο δεν θα οριστικοποιηθεί αν δεν κριθεί προηγουμένως ότι υπάρχει ο διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος.
Ταυτόχρονα, ισχυρή θα είναι η «ένεση» στην οικονομία, από την επιτάχυνση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Είθισται στο τέλος του χρόνου το ΠΔΕ να… πατάει γκάζι, και στο πλαίσιο αυτό, με δεδομένο ότι μέχρι πρότινος είχαν διατεθεί 2,35 δισ. ευρώ, με βάση τον ετήσιο στόχο, απομένει η έγκριση και η εκταμίευση ποσού ύψους 4,4 δισ. ευρώ, μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου.
Από τα 500 εκατ. ευρώ, τα 68 εκατ. ευρώ θα δοθούν στους δικαιούχους του επιδόματος θέρμανσης μέσα στον Δεκέμβριο υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει υποβληθεί η σχετική αίτηση στην πλατφόρμα που θα τεθεί σε λειτουργία μέσα στον Νοέμβριο.
Επιπλέον 143 εκατ. ευρώ αφορούν τη «διόρθωση» της προκαταβολής φόρου των νομικών προσώπων, κίνηση που επίσης συνιστά έμμεση ένεση ρευστότητας, καθώς τα κερδοφόρα νομικά πρόσωπα της χώρας δεν θα χρειαστεί να πληρώσουν τις τελευταίες υποχρεώσεις της χρονιάς όπως είχαν προγραμματίσει (αναμένεται να γίνει ο σχετικός συμψηφισμός).
Όσο για τα υπόλοιπα 300 εκατ. ευρώ, αν τελικώς βρεθούν, θα αφορούν το έκτακτο κοινωνικό μέρισμα που θέλει να διανείμει η κυβέρνηση μέχρι το τέλος του χρόνου. Το ποιοι θα είναι οι τελικοί δικαιούχοι θα αποφασιστεί μέσα στον Νοέμβριο. Οι εισηγήσεις είναι πολλές, αλλά το μέτρο δεν θα οριστικοποιηθεί αν δεν κριθεί προηγουμένως ότι υπάρχει ο διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος. Στο γενικό λογιστήριο έχουν καταλήξει στο ότι θα πρέπει να κρατηθεί ένα «μαξιλάρι ασφαλείας» στο πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 0,1-0,15%, ώστε η όποια στατιστική διόρθωση γίνει από την Ελληνική Στατιστική Αρχή μέσα στο 2020 (στην πραγματικότητα το τελικό ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2019 θα φανεί αρχικά τον Απρίλιο και μετά τον Οκτώβριο του 2020) να μη στείλει το πρωτογενές πλεόνασμα κάτω από 3,5%. Στην κυβέρνηση δεν θέλουν καμία «παραφωνία» όσον αφορά τις δημοσιονομικές επιδόσεις, καθώς το 2020 θα είναι εξαιρετικά κρίσιμη χρονιά από πλευράς διαπραγματεύσεων, η σημαντικότερη εκ των οποίων έχει να κάνει με την εκ νέου διαπραγμάτευση του δημοσιονομικού στόχου για τη διετία 2021-2022.
Με τις επίσημες ανακοινώσεις του υπουργείου Οικονομικών ξεκαθάρισε το τοπίο όσον αφορά το επίδομα πετρελαίου θέρμανσης τουλάχιστον σε δημοσιονομικό επίπεδο. Η ένεση ρευστότητας θα φτάσει στα 68 εκατ. ευρώ και το ποσό θα πιστωθεί στους τραπεζικούς λογαριασμούς των δικαιούχων το αργότερο έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του χρόνου.
Η διόρθωση της προκαταβολής φόρου για τις επιχειρήσεις θα γίνει μέσα στις επόμενες ημέρες από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Ο επανυπολογισμός αφορά τις κερδοφόρες εταιρείες (Ο.Ε., Ε.Ε., ΕΠΕ, ΙΚΕ και Α.Ε.) καθώς αυτές πλήρωσαν προκαταβολή φόρου για το 2020 η οποία υπολογίστηκε με συντελεστή 29% και τώρα αυτή η προκαταβολή θα πρέπει να υπολογιστεί εκ νέου με συντελεστή 24%. Το «πιστωτικό» που θα προκύψει αναμένεται να συμψηφιστεί με τις τελευταίες φορολογικές υποχρεώσεις της χρονιάς, οπότε οι εταιρείες θα χρειαστεί να βάλουν λιγότερο βαθιά το χέρι στο... ταμείο μέχρι το τέλος του χρόνου.
Η μεγάλη εκκρεμότητα αφορά το έκτακτο κοινωνικό μέρισμα. Κυβερνητικά στελέχη έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι δικαιούχοι δεν θα είναι μόνο οι συνταξιούχοι (οι οποίοι άλλωστε έχουν εισπράξει φέτος και το επίδομα του περασμένου Μαΐου), αλλά και όσοι ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Μια από τις κυρίαρχες ιδέες είναι να υπάρξει «χριστουγεννιάτικο δώρο» για τους δικαιούχους του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, αλλά οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν από τον πρωθυπουργό το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
Δύο κριτήρια
Οι τρεις αυτές ενέργειες προωθούνται και με δημοσιονομικά αλλά και με αναπτυξιακά κριτήρια. Σε δημοσιονομικό επίπεδο, το οικονομικό επιτελείο επιδιώκει τόσο με την πρόωρη καταβολή του επιδόματος θέρμανσης όσο και με τη διόρθωση της προκαταβολής του φόρου για τις επιχειρήσεις να «μεταφέρει» στον προϋπολογισμό του 2019 βάρη τα οποία κανονικά θα φορτώνονταν στον προϋπολογισμό του 2020. Αυτά τα περίπου 200 εκατ. ευρώ του επιδόματος θέρμανσης, αλλά και της επιστροφής φόρου στις επιχειρήσεις ήταν βασικά «όπλα» για το οικονομικό επιτελείο προκειμένου να κλείσει τον προϋπολογισμό του 2020 χωρίς να επιμείνουν οι εκπρόσωποι των θεσμών στην ύπαρξη δημοσιονομικού κενού.
Το αναπτυξιακό κριτήριο είναι πολύ συγκεκριμένο. Η ένεση ρευστότητας -η συγκεκριμένη αντιστοιχεί σε περίπου 0,25% του ΑΕΠ- μπορεί να έχει ακόμη μεγαλύτερο αντίκτυπο στο ΑΕΠ του τελευταίου τριμήνου, καθώς το «ζεστό χρήμα» στην αγορά δρα συνήθως πολλαπλασιαστικά για την οικονομία. Ύστερα από ένα σχετικά κακό πρώτο εξάμηνο, κατά τη διάρκεια του οποίου το ΑΕΠ αυξήθηκε μεν αλλά με ρυθμό της τάξεως του 1,5%, ο στόχος είναι να επικρατήσουν ισχυροί ρυθμοί ανάπτυξης άνω του 2%-2,5% όχι μόνο για το γ’ τρίμηνο που πλέον έχει τελειώσει, αλλά και για το τελευταίο τρίμηνο της χρονιάς.
Ο πήχης για τον φετινό ρυθμό ανάπτυξης έχει μπει στο 2% για το σύνολο της χρονιάς και το «εργαλείο» που εκτιμάται ότι μπορεί να οδηγήσει στην επίτευξη αυτού του στόχου είναι η εσωτερική κατανάλωση και η σημαντική αύξησή της. Από τον Ιούλιο έχει καταγραφεί σημαντική βελτίωση στην ψυχολογία της αγοράς, αλλά το ζητούμενο είναι αυτό να μετουσιωθεί και σε ενεργό ζήτηση.
