Στη Σοφία Εμμανουήλ
[email protected]
Tην ανάγκη για καθετοποιημένη αλλά και διατμηματική εισαγωγή θεμάτων υπευθυνότητας και βιωσιμότητας στην εκπαίδευση, καθώς και τη δημιουργία κουλτούρας ηθικής συμπεριφοράς με στόχο την ανάπτυξη υπεύθυνων επιχειρηματικών συμπεριφορών αναδεικνύει ο Δρ Κωνσταντίνος Μανασάκης, οικονομολόγος, Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, που παραχωρεί συνέντευξη στο naftemporiki.gr εν όψει της εισήγησής του στο Θερινό Σχολείο Εταιρικής Υπευθυνότητας και Βιωσιμότητας (sustainabilityschool.eu) που διοργανώνει το CSR Hellas μεταξύ 23 - 28 Σεπτεμβρίου 2019 στην Αθήνα.
ΕΡ: Ο Στόχος 4 περί ποιοτικής εκπαίδευσης προβλέπει ότι η εκπαιδευτική κοινότητα αναλαμβάνει δράση ώστε οι νέοι απόφοιτοι να διαθέτουν δεξιότητες που προάγουν τη βιώσιμη ανάπτυξη - μέσω της εκπαίδευσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τον βιώσιμο τρόπο ζωής, τα ανθρώπινα δικαιώματα κ.ο.κ.. Πόσο αισιόδοξος είστε για τις επιδόσεις της χώρας μας σε αυτό το πεδίο;
ΑΠ: Η βιώσιμη ανάπτυξη δομείται από την οικονομική, την περιβαλλοντική και την κοινωνική βιωσιμότητα. Τα παραπάνω τρία συστατικά δεν αποτελούν διακριτούς άξονες αλλά συγκοινωνούντα δοχεία. Επομένως, η βιώσιμη ανάπτυξη είναι διεπιστημονική.
Η διεπιστημονικότητα της βιώσιμης ανάπτυξης αναδεικνύει την πρόκληση και την ευθύνη της εκπαιδευτικής κοινότητας για υπεύθυνους πολίτες. Ο υπεύθυνος πολίτης, ως καταναλωτής και ως παραγωγός αγαθών και υπηρεσιών είναι αυτός που θα κινητοποιηθεί και θα κινητοποιήσει στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης.
Με βάση αυτή τη συλλογιστική και το πόσο επείγουσα είναι πλέον η ανάληψη δράσης από τις επιχειρήσεις και την κοινωνία των πολιτών, η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί πεδίο το οποίο θα έπρεπε να είχε ενσωματωθεί σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης από το 2000 οπότε ο ΟΗΕ ανέδειξε τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας (Millennium Development Goals).
Ειδική αναφορά απαιτείται στη σημασία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την εκπαίδευση επιστημόνων, εργαζομένων και στελεχών επιχειρήσεων, σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης και υπεύθυνης επιχειρηματικότητας: υπάρχει μια διεθνής τάση, στην έρευνα, στη διδασκαλία και στην πρακτική εφαρμογή της διοίκησης επιχειρήσεων, για εμπλουτισμό της με στοιχεία βιώσιμης ανάπτυξης και υπεύθυνης επιχειρηματικότητας. Αυτή η τάση έχει προέλθει από το ότι δράσεις κοινωνικής και περιβαλλοντικής υπευθυνότητας αποτελούν πλέον κυρίαρχη επιχειρηματική πρακτική.
Στην Ελλάδα υπάρχει πεδίο δόξης λαμπρό και για τις επιχειρήσεις και για την εκπαίδευση, με έμφαση στην τριτοβάθμια. Επειδή η βιώσιμη ανάπτυξη και η υπεύθυνη επιχειρηματικότητα είναι σχετικά νέες έννοιες και πρακτικές στην Ελλάδα, και με δεδομένο ότι η Ελληνική οικονομία και η επιχειρηματικότητα, προσπαθούν να ξεπεράσουν τις επιπτώσεις της δεκαετούς οικονομικής ύφεσης, αυτό που απαιτείται είναι κατ αρχήν η ευαισθητοποίηση ως προς την αξία της υπευθυνότητας και της βιωσιμότητας για την οικονομία, το περιβάλλον και την κοινωνία.
Η διάγνωση της εν λόγω διαμοιραζόμενης αξίας και οι δράσεις για την εκμετάλλευσή της είναι ακριβώς οι προϋποθέσεις που πρόκειται να κινητοποιήσουν την επιχειρηματική και την εκπαιδευτική κοινότητα.
ΕΡ: Η κουλτούρα συνεργασίας είναι εξίσου σημαντική για την επιτυχία όλων αυτών των προσπαθειών που συζητάμε;
ΑΠ: Όπως προανέφερα, η βιώσιμη ανάπτυξη είναι διεπιστημονική και επομένως όσοι εργάζονται στο πεδίο της θα πρέπει κα διαθέτουν ικανότητες επικοινωνίας και συνεργασίας με ανθρώπους από ένα ιδιαίτερα ευρύ πεδίο.
Κατά τη γνώμη μου, η πρώτη πρόκληση είναι η αναγνώριση της διαμοιραζόμενης αξίας που μπορεί να παραχθεί μέσω της συνεργασίας. Η διαμοιραζόμενη αξία περιλαμβάνει τη δημιουργία οικονομικής αξίας με τρόπο ώστε να δημιουργεί παράλληλα αξία για την κοινωνία ή/και το περιβάλλον, αντιμετωπίζοντας σχετικές ανάγκες και προκλήσεις. Επομένως, οι επιχειρήσεις πρέπει να διαγνώσουν θέματα/προβλήματα, η δραστηριοποίηση στα οποία θα είναι αμοιβαία επωφελής για τις ίδιες και για αυτούς που αντιμετωπίζουν τα εν λόγω προβλήματα.
Μετά την αναγνώριση της διαμοιραζόμενης αξίας που μπορεί να παραχθεί μέσω της συνεργασίας, η δεύτερη πρόκληση είναι ακριβώς η επίτευξη της ίδιας της συνεργασίας. Η κουλτούρα συνεργασίας εδράζεται στα σχετικά οφέλη:
- Ενίσχυση της σχέσης της επιχείρησης με την κοινωνία και το περιβάλλον.
- Μείωση κινδύνων, μιας και η συνεργασία μπορεί να είναι ένα «ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης» για υφιστάμενα ή αναδυόμενα προβλήματα.
- Ανάδειξη επιχειρηματικών ευκαιριών και για νέα προϊόντα και αγορές.
ΕΡ: Η διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης τι θέση έχει στη δουλειά σας;
Όπως προανέφερα, η βιώσιμη ανάπτυξη δομείται από τρία συγκοινωνούντα δοχεία: την οικονομική, την περιβαλλοντική και την κοινωνική βιωσιμότητα. Επομένως, η βιώσιμη ανάπτυξη είναι διεπιστημονική. Γι αυτό ακριβώς το ζήτημα της βιώσιμης ανάπτυξης και της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας προσελκύει το ενδιαφέρον από τη σκοπιά όσων σχετίζονται με το περιβάλλον και την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με αυτό καθώς και όσων σχετίζονται με την κοινωνία των πολιτών.
Κάποιος λοιπόν που προέρχεται από τον χώρο της οικονομίας και της διοίκησης επιχειρήσεων θα πρέπει να αποκτήσει ικανότητες επικοινωνίας και συνεργασίας με ανθρώπους από ένα ιδιαίτερα ευρύ πεδίο.
ΕΡ: Σε αυτό το πλαίσιο, ποια είναι η θέση του πανεπιστημίου που εκπροσωπείτε, του Πανεπιστημίου Κρήτης;
ΑΠ: Το Πανεπιστήμιο Κρήτης, έχει αναλάβει την ευθύνη του για τη διάδοση και αξιοποίηση του αναπτυξιακού δυναμικού της βιώσιμης ανάπτυξης και της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας. Στην κατεύθυνση αυτή, το Πανεπιστήμιο Κρήτης:
Πρώτον, ενσωματώνει τη βιώσιμη ανάπτυξη και την υπεύθυνη επιχειρηματικότητα σε προγράμματα σπουδών του προκειμένου να αναπτυχθούν οι κατάλληλες δεξιότητες μεταξύ των μελλοντικών επιχειρηματιών, των διευθυντικών στελεχών και των εργαζομένων.
Δεύτερον, παρέχει εμπειρογνωμοσύνη σε δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς για την προτεραιοποίηση και ενσωμάτωση των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Η εν λόγω εμπειρογνωμοσύνη είναι ιδιαίτερα σημαντική για την αυτοδιοίκηση, με δεδομένο ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι δημόσιες πολιτικές που σχεδιάζονται και υλοποιούνται από τις Περιφέρειες είναι οι πλέον κρίσιμες πολιτικές για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης. Η εμπειρογνωμοσύνη του Πανεπιστημίου Κρήτης παρέχεται επίσης στην κατεύθυνση της ανάδειξης και αξιοποίησης σχετικών επιχειρηματικών ευκαιριών, με έμφαση στην αγροδιατροφή και στον τουρισμό.
ΕΡ: Σε λίγο καιρό πραγματοποιείται το summer school του CSR Hellas, το οποίο υλοποιείται στη βάση της συνεργασίας του επιχειρηματικού δικτύου με την πανεπιστημιακή κοινότητα. Στο πλαίσιο αυτό ένα δημόσιο πανεπιστήμιο συνεργάζεται με ένα ιδιωτικό, το Πανεπιστήμιο Κρήτης με το The American College of Greece. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για την αξία αυτής της συνεργασίας;
ΑΠ: Σας ευχαριστώ που μου δίνετε την ευκαιρία να αναδείξω την αξία αυτής της συνεργασίας.
Όπως είπατε, το Θερινό Σχολείο στην Εταιρική Υπευθυνότητα και Βιώσιμη Ανάπτυξη (https://sustainabilityschool.eu/) συνδιοργανώνεται από το CSR Hellas (Ελληνικό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη), το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το The American College of Greece.
Η αξία της συνεργασίας έγκειται στο ότι αποτελεί για την Ελλάδα την πρώτη προσπάθεια κατάρτισης σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης και υπεύθυνης επιχειρηματικότητας η οποία συνδυάζει την πλέον πρόσφατη επιστημονική γνώση και την επιχειρηματική πρακτική στα παραπάνω πεδία: Ο στόχος μας είναι διπλός: Πρώτον, η παρουσίαση της επιστημονικής αιχμής σε θέματα επιχειρηματικής διοίκησης της υπευθυνότητας και της βιωσιμότητας. Δεύτερον, η παρουσίαση καλών πρακτικών στα εν λόγω θέματα από ελληνικές επιχειρήσεις με διεθνή παρουσία.
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε στελέχη επιχειρήσεων από όλους τους τομείς όπως Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, Ανθρώπινο Δυναμικό, Περιβαλλοντική Διαχείριση, Στρατηγική Ανάπτυξη, Επενδυτικές Σχέσεις, Marketing και Επικοινωνία, Προμήθειες, Υγεία και Ασφάλεια, Δημόσιες Σχέσεις, που έχουν την ευθύνη διαχείρισης θεμάτων που επηρεάζουν την ανάπτυξη και λειτουργία της επιχείρησης στο πλαίσιο ενίσχυσης της βιωσιμότητας. Απευθύνεται επίσης σε επιχειρηματίες, καθώς και σε μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές που επιθυμούν να ενισχύσουν τις γνώσεις τους σε αντικείμενα συναφή με την εταιρική υπευθυνότητα και βιωσιμότητα.
Το Θερινό Σχολείο δομείται στη διαπίστωση της διαμοιραζόμενης αξίας που ενέχει η υπεύθυνη επιχειρηματικότητα και στη σημασία της συνεργασίας για την αξιοποίηση της δυναμικής της διαμοιραζόμενης αξίας υπέρ της βιώσιμης ανάπτυξης.
