Του Κώστα Ιωαννίδη
γράφει ο Κώστας Ιωαννίδης
Η ανησυχία των επενδυτών για μια επερχόμενη ύφεση λόγω της αρνητικής επίπτωσης από τον εμπορικό πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ Κίνας υποχώρησε στο τέλος της περασμένης βδομάδας. Βοήθησε σε αυτό μια αναφορά περί αλλαγής στην εκτέλεση του προϋπολογισμού της Γερμανίας ώστε να περάσουν σε πολιτικές και μέτρα αναζωπύρωσης της οικονομίας τους. Ενώ έκανε μεγάλη εντύπωση και επηρέασε θετικά τις ασιατικές συναλλαγές μια κίνηση που θεωρείται ως ρυθμός καθοδήγησης, από την κεντρική τράπεζα της Κίνας. Καθώς παρουσίασε το Σάββατο βασική μεταρρύθμιση του επιτοκίου για να κατευθύνει χαμηλότερα το κόστος δανεισμού για τις εταιρείες ώστε να αντιμετωπίσει μια επιβράδυνση της οικονομίας που προέκυψε σαν αντίχτυπος ενός εμπορικού πολέμου με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στην έναρξη της τελευταίας συνόδου της εβδομάδας του δεκαπενταύγουστου διαπιστώσαμε και πάλι, την ανεξαρτησία των επενδυτικών κριτηρίων για την Αθήνα. Οι θεσμικοί δεν έλαβαν υπόψη την άνοδο που εμφάνιζαν οι αγορές παγκόσμια. Μόλις ο ΓΔ ξεμύτισε ψηλότερα από τις 801 μονάδες, η αισιοδοξία εξατμίστηκε.
Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε και άλλα επιχειρήματα, σχετικά με την ανεξαρτησία των επενδυτικών κριτηρίων που παρακινούν τους συναλλασσόμενους στο ΧΑ, έναντι όσων ισχύουν στην παγκόσμια κεφαλαιαγορά. Αυτό που έχει παγιδέψει τη σκέψη των εγχώριων επενδυτών είναι το πόσο μπορεί να κρατήσει η διόρθωση (-12,15%) από τα υψηλά έτους. Εμφανίστηκαν μια εποχή που οι προσδοκίες διεθνώς ήταν θετικές, αφού ο μεγάλος κεφαλόπονος των θεσμικών φέτος ήταν και θα είναι οι εντάσεις με αφορμή τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Στο τέλος Ιουνίου και στις αρχές του Ιούλη, οι επενδυτές είχαν ανακουφιστεί από την συμφωνία για εκεχειρία μεταξύ των ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου. Από το εσωτερικό αναδυόταν μια αυξημένη αισιοδοξία για επίτευξη πολιτικής σταθερότητας, μετά το εκλογικό αποτέλεσμα. Οι δε Κεντρικές Τράπεζες έστελναν μηνύματα για στροφή προς πολιτικές υπέρ χαλάρωσης στις συνθήκες δανεισμού.
Η διόρθωση αμέσως μετά το «γεγονός», δηλαδή την ανακήρυξη αυτοδύναμης κυβέρνησης στην Ελλάδα, συνέπεσε με την κάμψη της διάθεσης για ρίσκο παγκόσμια. Την προκάλεσε η διαπίστωση πως μόνο η οικονομία των ΗΠΑ εμφάνιζε αξιοπρεπείς ρυθμούς ανάπτυξης, ενώ οι υπόλοιπες είχαν μια σταθερή επιβράδυνση που φώναζε για στήριξη από τις Κεντρικές Τράπεζες. Παράλληλα, υπήρξε αίτημα από τους αγοραίους. για μείωση των επιτοκίων της Fed. Καθώς μια δέσμη στοιχείων αποκάλυπτε την επιφύλαξη των επιχειρηματιών, λόγω του εμπορικού πολέμου, να επενδύσουν και να προσδοκήσουν καλύτερες μέρες για την κερδοφορία των εταιριών τους.
Βασικός λόγος που διαταράσσει τις αγορές είναι και η περιορισμένη ικανότητα των μεγάλων κεντρικών τραπεζών να ανταποκριθούν στην ανάγκη στήριξης των οικονομιών που εποπτεύουν. Για παράδειγμα αναμένεται από την ΕΚΤ να μειώσει τα επιτόκια το Σεπτέμβριο και να εκπονήσει ένα σχέδιο αγοράς ομολόγων που θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο. Αλλά οι αποδόσεις σε όλη την Ευρώπη ήταν σχεδόν μηδενικές για αρκετό χρονικό διάστημα και προκοπή δεν είδαμε.Το δε Brexit δημιουργεί μοναδικές περιστάσεις για τους κινδύνους της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου και αναγκάζει την BoE (Τράπεζα της Αγγλίας) να βρεθεί στην ίδια θέση με πολλές επιχειρήσεις. Δεν μπορούν να διαμορφώσουν μακροπρόθεσμη άποψη και αναγκαστικά θα καθυστερήσουν τις αποφάσεις τους, εωσότου υπάρξουν πολιτικά αποτελέσματα.
Τα μέτρα που έλαβαν μεγάλες οικονομίες όπως η Γερμανία και η Κίνα, μείωσαν τους φόβους των επενδυτών για μια απότομη παγκόσμια οικονομική ύφεση.
Ο Αύγουστος αποδεικνύεται, φαινομενικά «αδικαιολόγητα», ο σκληρότερος μήνας της χρονιάς και μάλιστα στην τρίτη εβδομάδα του προκάλεσε πτώση πάλι άνω του -5% στους βασικούς δείκτες του ΧΑ. Μια υποχώρηση μεγαλύτερη από εκείνη στα χρηματιστήρια της Λατινικής Αμερικής, που συγκλονίστηκαν από τις πολιτικές εξελίξεις στην Αργεντινή, της οποίας το χρηματιστήριο έχασε 50% περίπου. Η εβδομαδιαία πτώση κατέληξε στο -5,74% στον ΓΔ, αλλά ήταν -5,71% για τον 25άρη και μικρότερη σχετικά -5,27% στον FTSEM. Με αποτέλεσμα η επίδοση του Αυγούστου να διαμορφωθεί στο –11,99% για τον μέσο όρο, όταν ο 25άρης χάνει -12,39% και ο FTSEM -13,93%. Έτσι η απόδοση έτους διαμορφώθηκε στο +29,15%, +21,17% και +29,57% αντίστοιχα.
Οι μετοχές του FTSE25 ομαδοποιούνται ως εξής:
Διψήφιες απώλειες σε 4 συνόδους εμφάνισαν (3) οι:
- ΠΕΙΡ -15,16% και (-25,29%) μεταβολή Αυγούστου στο 2019 +175,71%,
- ΕΥΡΩΒ -14,23% και (-27,47% στο μήνα) στο 2019 +18,33%,
- ΕΤΕ -13,58% και (-25,81% στο μήνα) στο 2019 +78,73%,
Ακολουθούν όσες (7) έχασαν πάνω από τους δείκτες δηλαδή:
- ΜΠΕΛΑ -9,54% και (-15,13% στο μήνα) στο 2019 +17,77%,
- ΑΛΦΑ -8,15% και (-23,94% στο μήνα) στο 2019 +21,92%,
- ΦΡΛΚ -7,41% και (-13,19% στο μήνα) στο 2019 +21,95%,
- ΜΟΗ -6,42% και (-8,93% στο μήνα) στο 2019 -2,86%,
- ΕΛΛΑΚΤΩΡ -6,51% και (-7,59% στο μήνα) στο 2019 +61,58%,
- ΕΧΑΕ -6,33% και (-13,42% στο μήνα) στο 2019 +15,95%,
- ΤΕΝΕΡΓ -6,29% και (-9,66% στο μήνα) στο 2019 +16,96%.
Σημαντικό είναι το πλήθος (5) των blue chip με μεταβολές της τάξης των δεικτών ήτοι:
- ΣΑΡ -5,66% και (-13,49% στο μήνα) στο 2019 +7,45%,
- ΛΑΜΔΑ -5,62% και (-10,64% στο μήνα) στο 2019 +47,37%,
- ΒΙΟ -5,55% και (-14,88% στο μήνα) στο 2019 +40,75%,
- ΟΠΑΠ -5,19% και (-8,55% στο μήνα) στο 2019 +17,11%,
- ΜΥΤΙΛ -5,17% και (-12,57% στο μήνα) στο 2019 +32,17%.
Καλύτερη άμυνα στις πιέσεις εμφάνισαν τα (8) blue chip με απώλειες κάτω του -5% και ως -2% ήτοι:
- ΣΕΝΕΡ -4,72% και (-11,90% στο μήνα) στο 2019 +5,05%,
- ΓΕΚΤΕΡΝΑ -4,34% και (-7,32% στο μήνα) στο 2019 +23,96%,
- ΟΛΠ -4,33% και (-10,89% στο μήνα) στο 2019 +50,75%,
- ΑΡΑΙΓ -3,99% και (-5,75% στο μήνα) στο 2019 +4,34%,
- ΑΔΜΗΕ -3,80% και (-14,00% στο μήνα) στο 2019 +26,00%,
- ΔΕΗ -3,74% και (-14,11% στο μήνα) στο 2019 +87,17%,
- ΕΛΠΕ -2,52% και (-6,13% στο μήνα) στο 2019 +20,33%,
- ΟΤΕ -2,38% και (-4,34% στο μήνα) στο 2019 +25,00%.
Απέμειναν δυο με μικρότερες απώλειες και είναι οι «νικητές» της εβδομάδας
- ΕΕΕ -1,10% και (-5,53% στο μήνα) στο 2019 +9,07%, και
- ΤΙΤΚ -0,61% και (0,00% στο μήνα) στο 2019 +1,34%.
Η επίδραση της δυναμικής της περασμένης εβδομάδας
ΗΠΑ ΕΥΡΩΠΗ Κόσμος
Πλοήγηση στο εν εξελίξει χάος λόγω πολιτικών επιλογών
Δεν θα μπορούσε ο οιοσδήποτε αναλυτής να χαρακτηρίσει ήρεμο τον φετινό Αύγουστο. Αλλά ποιος μήνας είναι σίγουρα ήρεμος στα χρηματιστήρια, από την εποχή που οι πολιτικές επιλογές έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη ισχύ στη διαμόρφωση της διάθεσης για ρίσκο, από την εξέλιξη των θεμελιωδών οικονομικών μεγεθών.
Αυγουστιάτικος πανικός
Με βάση τη μέτρηση των κρίσεων πανικού στα χρηματιστήρια των ΗΠΑ από το γραφείο της εταιρίας αναλύσεων του Dr Ed Yardeni, την περίοδο της διαρκούς ανόδου από το 2009 και μετά, βρισκόμαστε στην 64η κρίση. Η οποία, όπως και οι προηγούμενες 63, θα ξεπεραστεί. Το χρονικό για την εμφάνισή της στο κατακαλόκαιρο έχει ως εξής:
Την Τετάρτη έγινε η επικύρωση μιας διαφαινόμενης αγωνίας, για πιθανή επανάληψη των φαινόμενων που πέρυσι προκάλεσαν κάθοδο των μετοχικών αξιών, από το Σεπτέμβριο ως τα Χριστούγεννα του 2018. Η απόδοση του 10ετούς αμερικανικού ομολόγου υποχώρησε κάτω από την απόδοση για τα διετή. Αυτό προκάλεσε συνωστισμό στις εξόδους των χρηματιστηρίων από το φόβο ότι η καμπύλη των ανεστραμμένων αποδόσεων σηματοδοτεί μια επικείμενη ύφεση. Ο S&P 500, που είναι ο αντιπροσωπευτικότερος μετοχικός δείκτης στον κόσμο, υποχώρησε σχεδόν 86 μονάδες εκείνη τη μέρα, διαμορφώνοντας την πτώση της αγοράς στο 6,1% από το ανώτερο κλείσιμο βίου στις 26 Ιουλίου (των 3025,86 μονάδων).
Την Πέμπτη βούλιαξε αρχικά ως τις 2828 μονάδες, αλλά αντέδρασε ανοδικά, ώστε να καταλήξει την Παρασκευή στις 2888,68 μονάδες. Γιατί οι ψυχραιμότεροι, θεωρώντας ότι είχαν μητέρα την υστερία όσα συνέβησαν την Τετάρτη, απέδωσαν τη βουτιά ως επί το πλείστον σε κινήσεις από υπολογιστή, που οφείλονται σε αλγόριθμους. Εννοώντας τα συστήματα που έχουν προγραμματιστεί να πωλούν μετοχές με βάση τους τίτλους από τη ροή των ειδήσεων με «ειδικό βάρος», όπως εκείνοι που αφορούν την αντιστροφή της καμπύλης των αποδόσεων. Υπογραμμίζουν μάλιστα ότι οι ανεστραμμένες καμπύλες απόδοσης δεν προκαλούν ύφεση. Στο παρελθόν, προέβλεψαν τις πιστωτικές δυσχέρειες που προκάλεσε η σύσφιγξη στη νομισματική πολιτική της Fed. Συμβουλεύουν δε τους επενδυτές που φοβούνται ή επιδιώκουν μια ύφεση, να δώσουν προσοχή στη διαθεσιμότητα των πιστώσεων. Η πίστωση παραμένει επαρκώς διαθέσιμη. Η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ έχει επανέλθει σε κατάσταση χαλάρωσης από το τέλος Ιουλίου, όταν μειώθηκε το επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων κατά 25 μονάδες βάσης. Οι αξιωματούχοι της Fed είναι πιθανό να ανταποκριθούν στην αντιστροφή με περισσότερες περικοπές.
Οι εξελίξεις στο μέτωπο της οικονομικής δραστηριότητας στην Κίνα λειτούργησαν επιπρόσθετα αρνητικά, για τη βουτιά στα μέσα της εβδομάδας. Καθώς όλα τα στοιχεία για τον Ιούλιο εξέπληξαν προς το αρνητικό, το πιο ξεκάθαρο είναι η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής με τον πιο αργό ρυθμό από τον Φεβρουάριο του 2009. Ενώ υπάρχει σειρά παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της συρρίκνωσης των εξαγωγών, η ψύξη στην αγορά ακινήτων και η υποβαθμισμένη μεταπρατική δραστηριότητα, που οδηγούν σε περαιτέρω συγκράτηση της ανάπτυξης τα επόμενα τρίμηνα.
Η εβδομάδα σε αριθμούς
Η τρίτη εβδομάδα του Αυγούστου έφερε στους περισσότερους δείκτες που παρακολουθούμε απώλειες. Ο S&P 500 είχε μεταβολή -1,09%, στο 2019 αποδίδει +15,15%. Ο Dow, με πτώση -1,71%, στο 2019 κερδίζει +10,77%. Ο S&P400 με απώλειες -1,48%, εμφάνισε ετήσια απόδοση +12,64%. Ο δε Nasdaq, με υποχώρηση -0,79%, διαμόρφωσε κέρδη στο 2019 +19,00%, και ο Russell 2000 υποχώρησε -1,30% με ετήσια μεταβολή +10,74%.
Ο FTSE100 του Λονδίνου υποχώρησε -1,88% στη βδομάδα, ενώ στο 2019 απέδωσε +5,78%. Ο DAX υποχώρησε -1,12%, ενώ στο 2019 κέρδισε +9,51%, ο CAC είχε μεταβολή -0,51% και στο 2019 αποδίδει +12,05%. Ο δείκτης IBEX της Ισπανίας υποχώρησε -1,00%, στο έτος κερδίζει +1,53%. Ο δείκτης FTSE MIB στην Ιταλία με οριακή μεταβολή -0,01%, στο έτος κερδίζει +10,91%.
Ο Bovespa της Βραζιλίας έπεσε -4,03%, με +13,56% επίδοση φέτος, ενώ ο IPC του Μεξικού με μεταβολή -2,68%, υποχωρεί -5,53% φέτος. Ο χρυσός ενισχύθηκε +1,03%, στα 1523,60 δολάρια η ουγκιά, με επίδοση έτους +18,91%. Με άνοδο +1,22%, έκλεισε το πετρέλαιο Crude στα 54,93 δολάρια το βαρέλι. Στο έτος γράφει κέρδη +20,96%.
Ο Nikkei, με εβδομαδιαία μεταβολή -1,29%, στο έτος κερδίζει +2,02%. Ο δείκτης Kospi στη Νότια Κορέα είχε μεταβολή -0,55% και επίδοση στο έτος -5,58%. Ο δείκτης Sensex στην Ινδία έχασε -0,62%, και αποδίδει στο έτος +3,55%. Στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ, ο Hang Seng βούτηξε χαμηλότερα κατά -0,79% και στο έτος αποδίδει -0,43%. Με εβδομαδιαία μεταβολή +1,77% ο δείκτης SSE Comp. της Σαγκάης, αποδίδει στο έτος +13,23%.
Οι πολιτικές αβεβαιότητες
Οι αγορές έχουν δίκιο να βρίσκονται σε κατάσταση αυξημένης νευρικότητας, αφού οι πολιτικές εξελίξεις παραμένουν δυσμενείς και η πολιτική αβεβαιότητα είναι αυξημένη. Εκτός από το Brexit και τις πιθανότητες για νέες εκλογές στην Ιταλία, η δήλωση της Κίνας ως χειραγωγού νομισμάτων έχει παρεμποδίσει την πρόοδο στις εμπορικές συνομιλίες ΗΠΑ-Κίνας και οι επερχόμενες δασμολογήσεις παραμένουν. Μια αναβολή στο χρόνο επιβολής, δεν θα αρκούσε για να μετριάσει τις ανησυχίες για τις επιζήμιες συνέπειες του προστατευτισμού στον όγκο των συναλλαγών και στην αύξηση επιχειρηματικών δαπανών. Η καθυστέρηση φαίνεται να είναι μια τακτική απόφαση, για να μειωθεί ο άμεσος αντίκτυπος στον αμερικανικό καταναλωτή, ο οποίος παραμένει ο κινητήρας της ανάπτυξης των ΗΠΑ, αν όχι, και της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Στη Λατινική Αμερική, οι εκλογές στην Αργεντινή σήμαναν συναγερμό σε μια περιοχή όπου το πολιτικό εκκρεμές έχει συχνά αλλάξει θέση ως απάντηση σε οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις. Μετά τις εκλογές, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων διευρύνθηκαν σημαντικά, οι μετοχές υποχώρησαν σχεδόν κατά 50% και η συναλλαγματική ισοτιμία αδυνάτισε το νόμισμα κατά περίπου 30%. Ενώ οι εξελίξεις στην Αργεντινή μπορεί να μην σχετίζονται άμεσα με την τρέχουσα αποδυνάμωση της δυναμικής της παγκόσμιας ανάπτυξης, αποτελούν άλλη μια υπενθύμιση της ευρείας τάσης προς τον λαϊκισμό που, κατά καιρούς, έχει αποδειχθεί παράγων αστάθειας για τις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Βασικός λόγος που διαταράσσει τις αγορές είναι και η περιορισμένη ικανότητα των μεγάλων κεντρικών τραπεζών να ανταποκριθούν στην ανάγκη στήριξης των οικονομιών που εποπτεύουν. Για παράδειγμα αναμένεται από την ΕΚΤ να μειώσει τα επιτόκια το Σεπτέμβριο και να εκπονήσει ένα σχέδιο αγοράς ομολόγων που θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο. Αλλά οι αποδόσεις σε όλη την Ευρώπη ήταν σχεδόν μηδενικές για αρκετό χρονικό διάστημα και προκοπή δεν είδαμε. Το δε Brexit δημιουργεί μοναδικές περιστάσεις για τους κινδύνους της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου και αναγκάζει την BoE (Τράπεζα της Αγγλίας) να βρεθεί στην ίδια θέση με πολλές επιχειρήσεις. Δεν μπορούν να διαμορφώσουν μακροπρόθεσμη άποψη και αναγκαστικά θα καθυστερήσουν τις αποφάσεις τους, εωσότου υπάρξουν πολιτικά αποτελέσματα.
Οι επόμενες προκλήσεις
Την Τετάρτη, η Fed κυκλοφορεί τα πρακτικά της τελευταίας συνάντησής της. Ωστόσο, με όσα έγιναν στις ομολογιακές και τις χρηματιστηριακές αγορές από τότε, οι σχετικές κατευθύνσεις θα προέρχονται από το ετήσιο Συμπόσιο της Fed στο Jackson Hole αργότερα στην εβδομάδα. Ενώ ο Πρόεδρος Jerome Powell θα απευθυνθεί στο φόρουμ την Παρασκευή. Τώρα που έχει πραγματικά συμβεί η πολυαναμενόμενη αντιστροφή της καμπύλης αποδόσεων 2ετών / 10ετών, υπάρχει το ερώτημα εάν η Fed θα κλίνει πιο ένθερμα στην κατεύθυνσης της χαλάρωσης για να επαναπροσδιορίσει την καμπύλη και να ακυρώσει τις ερμηνείες περί ύφεσης.
Η Fed μοιάζει παγιδευμένη, με τη Wall Street να βιώνει μια επίπονη εμπειρία λίγες ημέρες, έχοντας χάσει περίπου 4% αυτό το μήνα. Όλων των λήξεων τα ομόλογα του Αμερικανικού Δημοσίου εμφανίζουν, τώρα για πρώτη φορά, αποδόσεις κάτω από 2%.
Σε αυτά ας συνυπολογιστούν τα tweets του Προέδρου Donald Trump σχετικά με τον "απροσδόκητο" Powell και την "τρελή" καμπύλη ανεστραμμένης απόδοσης, ακόμη και όταν οι εμπορικοί πόλεμοι της Ουάσινγκτον αποδυναμώνουν την επιχειρηματική εμπιστοσύνη. Ενώ οι ισχυρές πωλήσεις λιανικής του Ιουλίου και τα κέρδη της Walmart δείχνουν ότι ο πανίσχυρος Αμερικανός καταναλωτής, κεντρικός στυλοβάτης της οικονομίας των ΗΠΑ, παραμένει ανυποχώρητος.
Οι προκαταρκτικές αναγνώσεις PMI του Αυγούστου, που αναμένονται την Πέμπτη, θα αποτελέσουν μέτρο ελέγχου, ειδικά για τις αγορές ομολόγων που σηματοδοτούν παγκόσμια μια επικείμενη οικονομική ύφεση. Ακόμα και στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Ιούλιο η βιομηχανική παραγωγή επιβραδύνθηκε σε χαμηλά σχεδόν 10ετίας, στο ουδέτερο σημείο (το 50 του δείκτη PMI), ωστόσο οι υπηρεσίες επιταχύνθηκαν στο 53, σύμφωνα με τα στοιχεία της IHS Markit. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι βιομηχανικοί PMI είναι βαθιά στο κόκκινο, και είναι οι υπηρεσίες που κρατούν τη σύνθετη μέτρηση πάνω από τα 50. Εάν οι προκαταρκτικοί δείκτες PMI επιβεβαιώσουν ότι η ύφεση της βιομηχανίας επηρεάζει και τη βιομηχανία υπηρεσιών, η αξιολόγηση των οικονομικών προοπτικών από τις αγορές ομολόγων μπορεί να είναι σωστή.
Οι επενδυτές ανησύχησαν επειδή η καμπύλη των αποδόσεων δείχνει μια ύφεση στις Η.Π.Α. τα επόμενα δύο χρόνια, αλλά προειδοποιητικά σημάδια που δείχνουν πιο άμεσο πρόβλημα αναβοσβήνουν σε άλλα μέρη του κόσμου. Η ευρωζώνη υποφέρει από ύφεση, καθώς τα κέρδη κατά το δεύτερο τρίμηνο αναμένεται να μειωθούν και θα είναι το δεύτερο στη σειρά, ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι η οικονομία της Γερμανίας έχασε το δεύτερο τρίμηνο, ενισχύοντας τις ανησυχίες για τη μακροοικονομική και την εταιρική υγεία της περιοχής.
Άλλο ένα σημάδι αύξησης του άγχους στην ευρωζώνη είναι οι μεγάλες τράπεζες. Οι μετοχές των οποίων την Πέμπτη υποχώρησαν στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2012, στην κορυφή της κρίσης του χρέους της ζώνης του ευρώ. Με τις αποδόσεις των ομολόγων να μη δείχνουν σημάδια μεγάλης ανάκαμψης σε σύντομο χρονικό διάστημα, οι επενδυτές πιθανόν να παραμείνουν προσεκτικοί απέναντι στον «συμπιεσμένο» από το καθεστώς των αρνητικών επιτοκίων τραπεζικό τομέα.
ΧΑ
Σταθερός πτωτικός βηματισμός άνω του -5%
Ο Αύγουστος αποδεικνύεται, φαινομενικά «αδικαιολόγητα», ο σκληρότερος μήνας της χρονιάς και μάλιστα στην τρίτη εβδομάδα του προκάλεσε πτώση πάλι άνω του -5% στους βασικούς δείκτες του ΧΑ. Μια υποχώρηση μεγαλύτερη από εκείνη στα χρηματιστήρια της Λατινικής Αμερικής, που συγκλονίστηκαν από τις πολιτικές εξελίξεις στην Αργεντινή, της οποίας το χρηματιστήριο έχασε 50% περίπου. Η εβδομαδιαία πτώση κατέληξε στο -5,74% στον ΓΔ, αλλά ήταν -5,71% για τον 25άρη και μικρότερη σχετικά -5,27% στον FTSEM. Με αποτέλεσμα η επίδοση του Αυγούστου να διαμορφωθεί στο –11,99% για τον μέσο όρο, όταν ο 25άρης χάνει -12,39% και ο FTSEM -13,93%. Έτσι η απόδοση έτους διαμορφώθηκε στο +29,15%, +21,17% και +29,57% αντίστοιχα.
Είχαμε μεγαλύτερη πτώση σε εβδομάδα τεσσάρων συνόδων και κανένα blue chip με θετική μεταβολή. Ενώ το κατώτερο εβδομάδας έγινε χαμηλό τελευταίων 30 ημερών για 21 μετοχές του 25άρη. Οι εξαιρέσεις ήταν ΔΕΗ ΕΕΕ ΕΛΠΕ και ΤΙΤΚ.
Η εβδομάδα ξεκίνησε με πτώση στην οποία πρωταγωνίστησαν οι Τράπεζες (-4,85%) και το συναλλακτικό ενδιαφέρον έφερε τζίρο 65,350 εκατ. ευρώ και πακέτα αξίας 6,611 εκατ. Η Αθήνα δεν ακολούθησε την κίνηση των βασικών δεικτών στην ΕΕ, με σχετική ως προς το αποτέλεσμα (μεγαλύτερη πτώση) ανεξαρτησία. Ο ΓΔ με μεταβολή -1,08% οδηγήθηκε στις 831,16 από 840,27 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 2046,06 από 2066,99 με μεταβολή -1,01%. Η κεφαλαιοποίηση του ΧΑ κατέληξε στα 57,596 από 57,994 δις ευρώ στο τέλος της δεύτερης εβδομάδας του μήνα ενώ η απόδοση του 10ετούς ομολόγου αναφοράς από 2,13% κατέληξε στο 2,16%.
Την Τρίτη πάλι γρήγορα εμφανίστηκε το ανώτερο μέρας και μετά ξεκίνησε η αναζήτηση πυθμένα που σταμάτησε μισή ώρα πριν το τέλος, έχοντας σημειώσει μεταβολή -2,9%. Αλλά τελικά η πτώση περιορίστηκε στο -1,52% για τον ΓΔ, που οδηγήθηκε στις 818,51 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 2018,60 με μεταβολή -1,34%. Εκείνη τη μέρα οι διεθνείς αγορές κατέληξαν με κέρδη που σε αρκετές περιπτώσεις ήταν άνω του +1%. Επηρέασαν αρνητικά οι μεταβολές για τις Τράπεζες (-1,68%). Η στατιστική εικόνα των blue chip επιδεινώθηκε όπως προκύπτει από το πλήθος των ανοδικών (1 από 7) blue chip έναντι των καθοδικών (24 από 17). Ο δε τζίρος διαμορφώθηκε στα 97,460 εκατ. ευρώ, με πακέτα αξίας 12,540 εκατ. ευρώ και η κεφαλαιοποίηση του ΧΑ κατέληξε στα 56,923 δις ευρώ.
Την Τετάρτη, με δεδομένη την αργία την Πέμπτη, η αγορά γνώρισε τη σκληρότερη συνεδρία της εβδομάδας και την κορύφωση των συναλλαγών στα παράγωγα, ενώ οι ρευστοποιήσεις σφράγισαν τις συναλλαγές και στα διεθνή χρηματιστήρια. Ήταν σαφώς διαφορετική συνεδρία από της Τρίτης, με την επιμονή των πιέσεων ως το τέλος σε μετοχές όπως ΣΑΡ -4,14%, ΛΑΜΔΑ -3,31%, ΑΡΑΙΓ -2,97%, ΔΕΗ -2,78%, ΜΠΕΛΑ -2,38, ΕΛΛΑΚΤΩΡ -2,20% και ΕΕΕ -2,06%. Οι τράπεζες ήταν στο επίκεντρο της προσφοράς μετά την πρώτη ώρα. Η ημερήσια πτώση του δείκτη τους (-5,48%) ήταν υπαίτια της καθόδου του ΓΔ (-2,40%), όταν χτύπησε το κατώτερο ημέρας που ήταν και τιμή κλεισίματος. Ο ΓΔ οδηγήθηκε στις 798,89 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1964,29 με μεταβολή -2,69%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 71,220 εκατ. ευρώ και τα πακέτα είχαν αξία 2,984 εκατ. και η κεφαλαιοποίηση του ΧΑ κατέληξε στα 55,653 δις ευρώ.
Στην τελευταία συνεδρίαση της εβδομάδας εκπνοής των σειρών Αυγούστου, ο ΓΔ κρατήθηκε μετά το πρώτο δίωρο μόνιμα σε αρνητικό πεδίο. Το κλείσιμο του ΓΔ, ήταν 0,72 μονάδες πάνω από το ελάχιστο του. Η κεφαλαιοποίηση του ΧΑ κατέληξε στα 55,295 δις ευρώ, με ημερήσιο τζίρο 59,939 εκατ. ευρώ με πακέτα αξίας 1,900 εκατ., με αποτέλεσμα ο μέσος τζίρος της εβδομάδας να είναι 73,5 εκατ. ευρώ. Επηρέασαν μεικτά οι μεταβολές για τις Τράπεζες (-0,21%) και ο ΓΔ, με μεταβολή -0,85%, οδηγήθηκε στις 792,06 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1948,91, με μεταβολή -0,78%. Η απόδοση του 10ετούς αναφοράς στο τέλος της βδομάδας κατέληξε στο 1,97% ενώ στην αρχή της ήταν στο 2,16%.
Τεχνική ανάλυση – παράγωγα
Η νέα κυρίαρχη σειρά ξεκινά χωρίς premium
Στην εβδομάδα εκπνοής των σειρών Αυγούστου, αυξήθηκαν «παραδοσιακά» οι όγκοι των ΣΜΕ του 25άρη. Στα options του 25άρη, που βυθίστηκε στη βδομάδα -5,71%, εκτινάχθηκε ο όγκος των puts. Η άνοδος του συνολικού όγκου, κατά +140% στα ΣΜΕ του, έγινε παράλληλα με μικρή μείωση -3,5% των ανοικτών θέσεων. Τα ανοικτά ΣΜΕ για τον Σεπτέμβριο ξεπέρασαν τις 15.000. Ο 25άρης σταμάτησε στις 1948,91 μονάδες. Ορίστηκε προήγηση 1,25 μονάδων του ΣΜΕ νέας κυρίαρχης σειράς (Σεπτεμβρίου), έναντι του δείκτη.
Οι όγκοι στα ΣΜΕ του 25άρη, ανήλθαν σε 35.377 συμβόλαια, καταλήγοντας με 15.311 ανοικτές θέσεις. Ο μέσος όγκος της σειράς που εξέπνευσε ανήλθε στα 4089 ΣΜΕ, ενώ της Σεπτεμβρίου διαμορφώθηκε σε 4560 από 870. Οι ανοικτές θέσεις της σειράς Σεπτεμβρίου κατέληξαν σε 15.086 από 2.777 ΣΜΕ και της επόμενης (Οκτωβρίου) ανήλθαν σε 225.
Στα options του ίδιου δείκτη, το συνολικό ενδιαφέρον ανέβηκε +87,6%, καθώς στα calls είχαμε μέσο όγκο 196 έναντι 105 συμβολαίων τη δεύτερη βδομάδα, αλλά στα puts εκτινάχθηκε σε 199 από 63, οδηγώντας τη σχέση calls/puts στο 1/1.
Η αγορά, τη δεύτερη εβδομάδα του Ιουλίου και την πρώτη του Αυγούστου, χτύπησε δυο φορές τιμές πάνω από τις 900 μονάδες, φαινόμενο που κατέστησε αυτό το επίπεδο οροφή για το τρέχον έτος. Το διάγραμμα του Γενικού δείκτη σε βάθος 3 μηνών αντιστοιχεί σε ένα Μ ημιτελές και σύμφωνα με την στατιστική ανάλυση υπάρχει πιθανότητα ο δεξί άκρο να καταλήξει στα επίπεδα τιμών όπου ξεκίνησε η εγγραφή του. Αυτά είναι οι 725 μονάδες με θεώρηση σε εβδομαδιαία βάση. Σε ημερήσια όμως, υπάρχει η ένδειξη για μια ενδιάμεση στήριξη στη ζώνη μεταξύ 760 και 780 μονάδων, από τις συναλλαγές που έλαβαν χώρα από τις 15 Απριλίου ως τις 3 Μαΐου.
Η καθοδική ορμή έχει εγκατασταθεί στην Αθήνα από την πρώτη σύνοδο του Αυγούστου. Αφού έχουμε ως σήμερα 11 συνεδριάσεις και οι 10 είναι πτωτικές με σχηματισμό δυο καθοδικών αλυσίδων που κάθε μια έχει πέντε κρίκους. Το ερώτημα είναι αν η τελευταία καθοδική αλυσίδα του Αυγούστου, θα αποκτήσει επιπλέον κρίκους. Ο ΓΔ σταμάτησε στις 792 μονάδες, πολύ κοντά στο άνω όριο της ζώνης στήριξης που αναφέραμε και κάθε πέρασμα του κάτω από τις 760, σημαίνει, σύμφωνα με τη συναίνεση των εγχώριων αναλυτών, επίσκεψη των 725 μονάδων.
Για τον 25άρη, η διαγραμματική μελέτη δίνει σε εβδομαδιαία βάση στήριξη στη ζώνη μεταξύ των 1885 και 1930 μονάδων. Ενώ όταν χρησιμοποιήσουμε την ανά μέρα αποτύπωση, είναι σαφές ότι ήδη ξεπεράστηκε, πτωτικά, μια στήριξη γύρω από τις 2000 μονάδες. Ο συνδυασμός των παρατηρήσεων οδηγεί στο συμπέρασμα πως στην τρέχουσα εβδομάδα θα δοθούν μάχες ουσίας και εντυπώσεων, που θα καθορίσουν τη διάθεση για ρίσκο στην αθηναϊκή αγορά. Η οποία εμφανίζει την χειρότερη μηνιαία επίδοση -11,99%, με την επόμενη στην ευρωζώνη το -5,14% του DAX, ο οποίος στο 2019 αποδίδει 9,51% έναντι του +29,15% για τον ΓΔ, παρά την αυγουστιάτικη μείωση της κεφαλαιοποίησης εδώ κατά 6,241 δις ευρώ. Ο FTSE25 χάνει -12,39% (στο έτος αποδίδει 21,17%) και ο FTSEΜ -13,93% (στο έτος αποδίδει 29,57%).
Σχόλια εγχώριων αναλυτών
Ο Δημήτρης Τζάνας Δ/ντης Επενδύσεων Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ σημείωσε στις 13/8
ΣΤΗ ΔΙΝΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΣΤΑΘΕΙΑΣ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ
Ο νομισματικός πόλεμος που ξέσπασε μετά την τεχνητή διολίσθηση της ισοτιμίας του αμερικανικού νομίσματος με το γουάν πέραν της συμβολικού επιπέδου των 7 γουάν ανά δολάριο, δεν είχε επί του παρόντος αμερικανική απάντηση παρά την προτροπή Trump προς τη Federal. Την ίδια ώρα,η αντιπαράθεση των ΗΠΑ με την Κίνα δεν διαφαίνεται ότι θα οδηγήσει σε κάποια συμφωνία στο εγγύς μέλλον με τη Goldman Sachs να πιθανολογεί ότι αυτό θα συμβεί λίγο πριν τις Προεδρικές εκλογές του 2020 !
Όμως, η αστάθεια του διεθνούς περιβάλλοντος συνεχίζει να τροφοδοτείται και από άλλα γεγονότα, δεδομένου ότι η αρνητική ψυχολογία που έχει εγκατασταθεί στις αγορές τείνει να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε εξελίξεις που είναι ενδεχόμενο να αποτελέσουν μείζονες απειλές. Έτσι, η επί 11 εβδομάδες συντήρηση των διαδηλώσεων στο Χονγκ Κονγκ με το αεροδρόμιο να παραμένει κλειστό δημιουργεί προβληματισμό για τους τρόπους που θα επιλέξουν οι Κινέζοι για να επανέλθει η χώρα στην κανονικότητα, ξυπνώντας μνήμες από την αιματηρή καταστολή της Πλατείας Τιεν Αν Μεν το 1989.
Επιπλέον, στην Αργεντινή οι πολιτικές εξελίξεις ευνοούν την πτώση του σημερινού μετριοπαθούς Προέδρου Μάκρι και την επάνοδο λαϊκιστών στην Προεδρία της Αργεντινής τον Οκτώβριο, οδηγώντας σε υποχώρηση της ισοτιμίας του πέσο έναντι του δολαρίου αλλά και του χρηματιστηρίου του Μπουένος Άιρες, καθώς το σενάριο χρεωκοπίας της χώρας είναι πιθανό να επανέλθει. Ακόμη, στην Ιταλία o ελάχιστα φιλικός προς την Ευρώπη Ματέο Σαλβίνι ετοιμάζεται να επιδιώξει πρόωρες εκλογές διασπώντας την κυβερνητική συμμαχία καθώς οι δημοσκοπήσεις του δίνουν προβάδισμα, με τον Πρόεδρο της χώρας Σέρτζιο Ματαρέλα να έχει τον τελικό λόγο για το χρόνο διεξαγωγής τους. Τέλος, ο Μπόρις Τζόνσον ασχολείται με το σχέδιο «νόμος και τάξη» για αντιμετωπίσει την αυξημένη παραβατικότητα στη Βρετανία και ελάχιστα με την αναζήτηση τρόπων για να αποφευχθεί το βλαπτικό για την οικονομία (τη Βρετανική αλλά και την Ευρωπαϊκή) ενδεχόμενο ενός άτακτου Brexit, χωρίς συμφωνία με την Ε.Ε.
Είναι επομένως φανερό ότι οι αγορές είναι περικυκλωμένες από «μαύρους κύκνους» καθώς τα σενάρια επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας επιβεβαιώνονται, χωρίς ωστόσο να αποτυπώνονται στα αποτελέσματα του 1ου εξαμήνου (μόλις -0,7% για το 90% των εταιρειών που περιλαμβάνονται στον δείκτη S & P στις ΗΠΑ). Ωστόσο, η αρνητική ψυχολογία είναι εμφανής στις κινήσεις όλων των διαχειριστών που στο σύνολό τους αποστρέφονται πλέον τους επενδυτικούς κινδύνους και συνεχίζουν να προβαίνουν σε ρευστοποιήσεις μετοχικών αξιών. Διατηρούν δε ολοένα και πιο αυξημένη ρευστότητα, αυξάνοντας σε κάποιο βαθμό τις τοποθετήσεις στο προσφιλές επενδυτικό καταφύγιο, το χρυσό, καθώς οι αποδόσεις πολλών ομολόγων είναι πλέον αρνητικές.
Με τα δεδομένα αυτά, τα σενάρια αυτονόμησης του ελληνικού χρηματιστηρίου ακυρώνονται στην παρούσα φάση, καθώς η παγκοσμιοποιημένη φυγή από τους επενδυτικούς κινδύνους συμπαρασύρει και το Χ.Α. Επισημαίνεται πάντως, ότι παρά το γεγονός ότι τον Αύγουστο έχει καταγραφεί μόνο μια ανοδική συνεδρίαση, το οικονομικό περιβάλλον συνεχίζει να τροφοδοτείται με θετικούς καταλύτες, όπως την προοπτική κατασκευής του αγωγού East Med που θα καταστήσει την Ελλάδα ενεργειακό κόμβο της περιοχής, το αναβαθμισμένο επενδυτικό πρόγραμμα του ΟΛΠ (πάνω από 800 εκ. ευρώ) αλλά και τη προοπτική άμεσης άρσης των capital controls. Σημαντικές εξελίξεις που αγνοούνται ωστόσο στην παρούσα φάση ελέω του δυσμενούς διεθνούς περιβάλλοντος, με το Γ.Δ. να διασπά καθημερινά τις στηρίξεις πάνω από τις 800 μονάδες και να ετοιμάζεται να αναμετρηθεί σύντομα με τα επίπεδα των 780 μονάδων !
Σήμερα
Οι ασιατικές αγορές κινήθηκαν ανοδικά σήμερα Δευτέρα 19/8 καθώς οι ελπίδες για δημιουργία περισσότερων κινήτρων από τις κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο και τα μέτρα που έλαβαν μεγάλες οικονομίες, όπως η Γερμανία και η Κίνα, μείωσαν τους φόβους των επενδυτών για μια απότομη παγκόσμια οικονομική ύφεση.
Τις τελευταίες εβδομάδες, το άγχος της ύφεσης - που προκλήθηκε από την αναστροφή της καμπύλης αποδόσεων των ομολόγων των ΗΠΑ - οδήγησε σε ανατροπή της ανόδου στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αυτό οδήγησε σε τοποθετήσεις σε μετοχικές αξίες εν όψει μεγαλύτερης υποστήριξης από τους υπεύθυνους για τη χάραξη πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της αμερικανικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης, η οποία τον προηγούμενο μήνα μείωσε τα επιτόκια της για πρώτη φορά μετά την οικονομική κρίση.
Ο ευρύτερος δείκτης MSCI για τις μετοχές της Ασίας-Ειρηνικού εκτός Ιαπωνίας στις 9:00 δική μας ώρα κέρδισε +1,07%. Οι μετοχές της Αυστραλίας προσθέσανε +0,73%, ο KOSPI της Νότιας Κορέας προχώρησε +0,68% και ο Nikkei της Ιαπωνίας αυξήθηκε +0,77%. Ο δείκτης του χρηματιστηρίου του Χονγκ Κονγκ εμφάνιζε άνοδο +2,19% και της Σαγκάης κέρδιζε +1,71%.
Οι μετοχές της Wall Street είχαν ανακάμψει την Παρασκευή μετά από μια έκθεση ότι η κυβέρνηση συνασπισμού της Γερμανίας ήταν διατεθειμένη να βάλει στην άκρη τον κανόνα ισορροπίας του προϋπολογισμού προκειμένου να αναλάβει νέο χρέος και να δρομολογήσει μέτρα τόνωσης για την αντιμετώπιση πιθανής ύφεσης.
Επιπλέον, σε μια κίνηση που θεωρείται ως ρυθμός καθοδήγησης, η κεντρική τράπεζα της Κίνας παρουσίασε το Σάββατο βασική μεταρρύθμιση του επιτοκίου για να κατευθύνει χαμηλότερα το κόστος δανεισμού για τις εταιρείες και να αντιμετωπίσει μια επιβράδυνση της οικονομίας που προέκυψε σαν αντίχτυπος ενός εμπορικού πολέμου με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
