Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Για κυβερνήσεις και επιχειρήσεις που βγαίνουν στις αγορές για να αντλήσουν χρηματοδότηση και να εξασφαλίσουν τονωτικές ενέσεις είναι «ευλογία», μία εξέλιξη θετική- στήριγμα στα σχέδιά τους. Στην πραγματικότητα όμως τα αρνητικά επιτόκια δεν αποτελούν παρά μία ηχηρή υπενθύμιση πως το διεθνές περιβάλλον κάθε άλλο παρά θετικό είναι. Οι εμπορικοί πόλεμοι κλιμακώνονται, το γεωπολιτικό ρίσκο είναι στα ύψη και οι οικονομίες τραβούν απότομα φρένο. Η παγκόσμια οικονομία είναι έτοιμη για ελεύθερη πτώση και όλοι περιμένουν από τις κεντρικές τράπεζες να ανοίξουν και πάλι το αλεξίπτωτο.
Οι οικονομικές συνθήκες διεθνώς έχουν τρομάξει σε τέτοιο βαθμό τους επενδυτές ώστε πια να πληρώνουν ισχυρές δημοσιονομικά οικονομίες προκειμένου να ασφαλίσουν τα χρήματά τους στο χρέος τους. Σύμφωνα με νέα μελέτη της Deutsche Bank η αξία των κρατικών ομολόγων παγκοσμίως, που φέρουν αρνητική απόδοση έχει εκτιναχθεί στα επίπεδα των 15 τρισ. δολαρίων ή περίπου στο 25% της αγοράς. Το ποσό είναι τριπλάσιο σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2018.
Οι κεντρικές τράπεζες η μία μετά την άλλη- κόντρα στα όσα σχεδίαζαν στις αρχές του έτους- χαλαρώνουν την πολιτική τους με μειώσεις επιτοκίων, που σε ορισμένες περιπτώσεις (πχ. Ινδία, Νέα Ζηλανδία και Ταϊλάνδη) είναι πιο επιθετικές των προβλέψεων. Και κάπως έτσι τα αρνητικά επιτόκια- που άλλοτε ήταν απογορευμένη ιδέα σε μεγάλο μέρος του ανεπτυγμένου κόσμου- διεκδικούν την είσοδό τους στο mainstream, τείνουν να γίνουν η νέα κανονικότητα. Τράπεζες που χρεώνουν για καταθέσεις και χορηγούν άτοκα μακράς διαρκείας δάνεια είναι μία πρόγευση ίσως των όσων έρχονται.
Η ΕΚΤ θεωρείται βέβαιο ότι θα προβεί σε δυναμικές κινήσεις από τον Σεπτέμβριο και η Τράπεζα της Αγγλίας δεν αποκλείεται να υποχρεωθεί να ακολουθήσει. Όσο για την FED μπορεί να έστειλε το μήνυμα ότι επιδιώκει μόνο μία «προσαρμογή» και όχι έναν επιθετικό κύκλο χαλάρωσης, αλλά μπορεί και εκείνη να αλλάξει ρότα εάν ο νομισματικός πόλεμος ενταθεί. Ένα άλμα του δολαρίου έναντι του ευρώ, του γιεν και άλλων νομισμάτων δεν θα εξόργιζε μόνο τον Ντόναλντ Τραμπ θα ανησυχούσε και τον Τζερόμ Πάουελ.
Όσο οι νομισματικές αρχές χαλαρώνουν την πολιτική τους τόσο βαθύτερα σε αρνητικό έδαφος θα υποχωρούν οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων. Και η πτώση δεν θα έχει τέλος, ειδικά εάν θεσμικοί επενδυτές, όπως συνταξιοδοτικά ταμεία, φοβούμενοι τις συχνές αναταράξεις στις αγορές μετοχών και εμπορευμάτων αυξήσουν έτι περαιτέρω την έκθεσή τους στο κρατικό χρέος.
