Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Η Fed μείωσε το επιτόκιό της κατά 25 μονάδες σε μία προσπάθεια να θωρακίσει την αμερικανική οικονομία σε ένα άκρως δυσμενές διεθνές περιβάλλον. Η απόφασή της, αν και δεν ήταν όσο δυναμική θα ήθελαν ο Αμερικανός πρόεδρος και οι αγορές, έρχεται να προσφέρει μία σημαντική ανάσα και σε άλλες οικονομίες, που τα προηγούμενα χρόνια έβλεπαν τα νομίσματά τους να βυθίζονται έναντι του δολαρίου. Ποιοι κερδίζουν τα περισσότερα και ποιοι κινδυνεύουν να χάσουν.
Η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης επί 121 διαδοχικούς μήνες, στο μακροβιότερο θετικό σερί της σύγχρονης ιστορίας. Ωστόσο εμπορικές και γεωπολιτικές εντάσεις έχουν αρχίσει να κάνουν αισθητό τον αντίκτυπό τους. Πρώτος κερδισμένος λοιπόν είναι οι επιχειρήσεις των ΗΠΑ, που θα δουν το κόστος δανεισμού να υποχωρεί, με την ελπίδα ότι με τον τρόπο αυτό θα δοθεί νέα ώθηση και στην ανάπτυξη της χώρας. Το δεύτερο τρίμηνο το αμερικανικό ΑΕΠ μεγεθύνθηκε με ρυθμούς 2,1%, που είναι πολύ ταχύτεροι από εκείνους της Ευρωζώνης και άλλων ανεπτυγμένων οικονομιών, αλλά συνιστούν αισθητή επιβράδυνση σε σχέση με το πρώτο (3,1%).
Το στήριγμα όμως μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερο για τις αναδυόμενες οικονομίες, όπως επισημαίνουν αναλυτές. Πριν από έναν ακριβώς χρόνο ο αναδυόμενος κόσμος βρέθηκε στη δίνη μίας νομισματικής κρίσης, η οποία ανάγκασε τις κεντρικές τράπεζες των οικονομιών να αυξήσουν δραστικά σε ορισμένες περιπτώσεις τα επιτόκια προκειμένου να αποφύγουν την πλήρη κατάρρευση των νομισμάτων τους. Η Τουρκία και η Αργεντινή ήταν τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα με τη λίρα και το πέσο σε ελεύθερη πτώση.
Οι πιέσεις στα νομίσματα έχουν πια αμβλυνθεί, ωστόσο οι αναδυόμενες οικονομίες εξακολουθόυν να υποφέρουν. Η Κίνα κατεβάζει ταχύτητα, η Ινδία χάνει την ορμή της, ενώ πιέσεις δέχεται και η Ρωσία. Υπό τις συνθήκες αυτές το ΔΝΤ πρόσφατα υποβάθμισε την πρόβλεψή του για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες στο 4,1%, τους βραδύτερους ρυθμόυς από το 2009.
Όπως επισημαίνεται σε ανάλυση του Economist τα τελευταία χρόνια η σύγκλιση φτωχών και πλούσιων οικονομιών έχει επιβραδυνθεί σημαντικά, εν μέσω πληθώρας αναταράξεων στις αγορές. Το 2013 ήταν η απόφαση της FED να κάνει τα πρώτα έστω πολύ αργά βήματα ομαλοποίησης της πολιτικής της εκείνα που πυροδότησαν φυγή κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές. Το 2014 ήταν η κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου και άλλων εμπορευμάτων, που ενέτεινε τις πιέσεις. Το 2015 ήρθε η απότομη υποτίμηση του κινεζικού γιουάν και πέρυσι οι φόβοι χτύπησαν κόκκινο.
Εδώ λοιπόν που έρχεται να παρέμβει η Fed με το βλέμμα όχι μόνο στη δική της οικονομία,. αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο. Εν μέρει η πολιτική της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας έχει πάντως ως στόχο να ανακόψει και την υποτίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου. Θα είναι λοιπόν η Ευρωζώνη o μεγάλος χαμένος; Μία ανατίμηση του ευρώ θα κατέφερε ακόμη ένα πλήγμα στις ευρωπαϊκές εξαγωγές, που ήδη πιέζονται από τους εμπορικούς πολέμους και την έντονη αβεβαιότητα του Brexit και θα μπορούσε να ωθήσει ακόμη και σε ύφεση τη Γερμανία, την Ιταλία ή και συνολικά τη νομισματική ένωση.
Ωστόσο είναι εξαιρετικά αβέβαιο εάν οι αμερικανικές μειώσεις επιτοκίων θα οδηγήσουν σε άνοδο το ευρώ έναντι του δολαρίου, Και τούτο γιατί η ΕΚΤ ετοιμάζεται να θέσει από το Σεπτέμβριο το δικό της σχέδιο χαλάρωσης. Αυτό μεταξύ άλλων προβλέπει την μείωση του καταθετικού επιτοκίου, που ήδη είναι σε αρνητικό έδαφος, στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα του -0,4%. Για αυτό και αμέσως μετά την ανακοίνωση της απόφασης της Fed το ευρώ υποχώρησε ακόμη περισσότερο στα 1,10 δολάρια.
Μερίδα αναλυτών θεωρεί αρκετά πιθανό το σενάριο της απόλυτης ισοτιμίας των δύο νομισμάτων. Και τούτο γιατί η Fed δεν ακολουθεί την «εντολή» του Τραμπ για έναν επιθετικό γύρο χαλάρωσης, αλλά εμφανίζεται- προς το παρόν τουλάχιστον- αποφασισμένη να προχωρήσει με μικρά, προσεχτικά βήματα. Γνωρίζει εξάλλου πολύ καλά πως μία ύφεση της Ευρωζώνης δεν θα συνέφερε ούτε τις ΗΠΑ.
Xαμένες προς το παρόν βγαίνουν μόνο οι αγορές μετοχών, που είχαν ποντάρει σε πιο δραστικές λύσεις. Ωστόσο μία διόρθωση στις αγορές θα ήταν για πολλούς καλοδεχούμενη. Η στροφή των μεγάλων κεντρικών τραπεζών του πλανήτη και πάλι στη χαλαρή νομισματική πολιτική έχει γεννήσει φόβους για νέες «φούσκες» στις αγορές ενεργητικού. Η Fed επιλέγοντας μία στρατηγική ανάλογη με εκείνη που ακολουθήθηκε από τον Άλαν Γκρίνσπαν το 1995 και το 1998 στέλνει ουσιαστικά το μήνυμα ότι θέλει να στηρίξει την αμερικανική και παγκόσμια οικονομία χωρίς να τροφοδοτήσει νέο ξέφρενο ράλι στις αγορές.
Οι επενδυτές δεν επηρεάζονται μόνο από την νομισματική πολιτική. Η εξέλιξη των εμπορικών αντιπαραθέσεων είναι ένας άλλος μεγάλος παράγοντας. Τα τελευταία 24ωρα έστειλαν σαφές μήνυμα στον Ντόναλντ Τραμπ πως θεωρούν λάθος την στρατηγική των κλιμακούμενων απειλών απέναντι στην Κίνα. Το βράδυ της Πέμπτης είχαμε μαζικές ρευστοποιήσεις στη Wall Street και βουτιά 8% στην τιμή του αμερικανικού αργού ως απάντηση στην προειδοποίηση ότι θα επιβληθούν νέοι δασμοί 10% σε κινεζικές εισαγωγές αξίας 300 δισ. δολαρίων από το Σεπτέμβριο. Βαθύ κόκκινο έδειξαν και τα χρηματιστηριακά ταμπλό στην Ασία το πρωί της Παρασκευής.
