Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Στον ιδιωτικό τομέα αναμένεται να περάσει σύντομα το σύνολο της αδειοδοτικής διαδικασίας των επενδύσεων, με το Δημόσιο να περιορίζεται στον ρόλο του ελεγκτή των ελεγκτών. Από ιδιωτικές εταιρείες, και συγκεκριμένα από τους μεγάλους ελεγκτικούς οίκους, θα γίνεται και η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων που θα υπάγονται στα χρηματοδοτούμενα προγράμματα του ΕΣΠΑ και του αναπτυξιακού νόμου.
Το νέο μοντέλο αδειοδοτήσεων προεξοφλεί τη μείωση της γραφειοκρατίας και την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης, καθώς πλέον η υλοποίηση των επενδύσεων δεν θα εξαρτάται από τον έλεγχο των έως τώρα αρμόδιων υπηρεσιών του Δημοσίου. Υπηρεσίες που σε πολλές περιπτώσεις αδικαιολόγητα καθυστερούσαν την έγκριση και την πληρωμή επενδύσεων, καθιστώντας τη χώρα ένα μη φιλικό επενδυτικό προορισμό. Πλέον, ο ρόλος του Δημοσίου θα περιορίζεται μόνο στον τελικό έλεγχο, ο οποίος μάλιστα θα είναι δειγματοληπτικός και θα αφορά ποσοστό μικρότερο του 10% των περιπτώσεων.
Σύμφωνα με όσα ανέφερε προχθές στη Βουλή ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης, η αδειοδοτική διαδικασία θα γίνεται από ιδιώτες με τη μέθοδο του outsourcing. Με outsourcing θα γίνεται και η αξιολόγηση έως και η πληρωμή των επενδυτικών προτάσεων που θα υπάγονται στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και τον αναπτυξιακό νόμο. Στις συγκεκριμένες περιπτώσεις το υπουργείο θα πρέπει να συμπράξει με τις μεγάλες ελεγκτικές εταιρείες. Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Γεωργιάδης, η υπογραφή μιας εκ των μεγαλύτερων ελεγκτικών εταιρειών του πλανήτη δεν είναι λιγότερο ισχυρή από την υπογραφή μιας υπηρεσίας κάποιου υπουργείου.
Ελεγκτές Δόμησης
Με βάση τις υπάρχουσες πληροφορίες, το μοντέλο που έχει αποφασίσει να υιοθετήσει το υπουργείο Οικονομίας για την απλοποίηση και την επιτάχυνση της αδειοδοτικής διαδικασίας είναι ανάλογο με αυτό των ελεγκτών Δόμησης που έχει υιοθετήσει και λειτουργεί ήδη το υπουργείο Περιβάλλοντος και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Το δε σχέδιο νόμου αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή εντός του Αυγούστου.
Συγκεκριμένα, ο σχεδιασμός προβλέπει τη συγκρότηση ενός πιστοποιημένου μητρώου συμβούλων, οι οποίοι θα αναλαμβάνουν την παρακολούθηση της κάθε επένδυσης από το αρχικό της στάδιο. Η συγκρότηση του μητρώου ελεγκτών σχεδιάζεται να γίνει με τη συνεργασία του υπουργείου Ανάπτυξης, το Τεχνικό και το Οικονομικό Επιμελητήριο, καθώς η κάθε επένδυση απαιτεί την πιστοποίηση του οικονομικού και του φυσικού της αντικειμένου. Τα στοιχεία και όλα τα δεδομένα της κάθε επιχείρησης θα είναι αναρτημένα στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Αδειοδότησης και Ελέγχων (ΟΠΣ-ΑΔΕ) το οποίο θα αποτελεί το Κεντρικό Σύστημα για την υποστήριξη των διαδικασιών αδειοδότησης και ελέγχου των οικονομικών δραστηριοτήτων.
Σημειώνεται ότι το ΟΠΣ - ΑΔΕ, που αναμένεται να ολοκληρωθεί σύντομα, θα περιλαμβάνει όλη τη διαδικασία αδειοδότησης γνωστοποίησης και έγκρισης, καθώς και την υποστήριξη του προγραμματισμού και υλοποίησης της διαδικασίας ελέγχων, βάσει κριτηρίων διαχείρισης κινδύνων δημοσίου συμφέροντος.
Ωστόσο η μεγάλη διαφορά που έρχεται είναι ότι το ΟΠΣ -ΑΔΕ, πέραν των άλλων δημοσίων αρχών, θα είναι συνδεδεμένο και με το μητρώο ελεγκτών. Αυτή τη στιγμή, βάσει του ιδρυτικού νόμου του ΟΠΣ - ΑΔΕ, όλες οι διαδικασίες για αδειοδότηση και γνωστοποίηση θα πρέπει να εγκρίνονται από την κάθε αρμόδια αρχή. Πλέον, με το νέο σύστημα, η διοίκηση δεν θα παρεμβαίνει, καθώς όλες οι διαδικασίες θα εγκρίνονται από τον ιδιώτη ελεγκτή και θα αναρτώνται στο Πληροφοριακό Σύστημα.
Αυτός θα είναι υπεύθυνος για όλη τη διαδικασία και καθώς πιστοποιημένος, θα είναι ο μόνος υπόλογος έναντι της διοίκησης. Δηλαδή, ο ρόλος της διοίκησης θα περιοριστεί στον ρόλο του ελεγκτή των ελεγκτών. Ο ιδιώτης ελεγκτής, σε περίπτωση που διαπιστώσει κάποια παράβαση, μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος, ενημερώνει την αρμόδια αρχή για τον καταλογισμό των διοικητικών ποινών. Όπως δηλαδή γίνεται και με τους ελεγκτές Δόμησης που στις ανάλογες περιπτώσεις γνωστοποιούν την παράβαση στην Πολεοδομία.
Αυτοματισμός
Με βάση το ισχύον πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία του ΟΠΣ ΑΔΕ, η διοίκηση υποχρεούται να εξετάσει το κάθε αίτημα έγκρισης ή γνωστοποίησης μιας επιχείρησης εντός 30 ημερών. Πλέον, οι χρόνοι αυτοί θα συντμηθούν στο ελάχιστο. Με την υποβολή κάθε αιτήματος έγκρισης ή γνωστοποίησης μιας επιχείρησης, το σύστημα με αυτόματο τρόπο θα αναθέτει σε έναν πιστοποιημένο ελεγκτή την έγκρισή του.
Υπογραμμίζεται ότι τα ονόματα των ελεγκτών προφανώς και δεν θα είναι διαθέσιμα και η ανάθεση του ελέγχου θα γίνεται κατόπιν κλήρωσης. Σε κάθε στάδιο του ελέγχου, ο πιστοποιημένος ελεγκτής θα είναι διαφορετικός.
Για τον τρόπο που θα αμείβονται εξετάζεται το ενδεχόμενο οι πόροι να προέρχονται από το πρόγραμμα Τεχνικής Βοήθειας του ΕΣΠΑ ή από ειδικό λογαριασμό από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, όπως ισχύει σήμερα για τους αξιολογητές και τους ελεγκτές των επενδυτικών σχεδίων που υποβάλλονται για χρηματοδότηση στα προγράμματα του ΕΣΠΑ.
Η αδειοδοτική διαδικασία από ιδιώτες ελεγκτές μπορεί να λειτουργήσει ταχύτατα και αποτελεσματικά στην περίπτωση των επενδυτικών σχεδίων που δεν έχουν εμπλοκή με δημόσια χρηματοδότηση. Αρκεί βεβαίως να τεθεί σε εφαρμογή και να λειτουργεί αποτελεσματικά το ΟΠΣ - ΑΔΕ.
Επέκταση του outsourcing
Ωστόσο, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα όταν οι επενδύσεις θα υπάγονται σε προγράμματα του ΕΣΠΑ και του αναπτυξιακού νόμου, δεδομένου ότι σ’ αυτές τις περιπτώσεις διακινούνται δισεκατομμύρια ευρώ. Πολύ δε περισσότερο όταν χρηματοδοτήσεις προς ιδιωτικές επενδύσεις αποτελούν πολύ συχνά αντικείμενο ελέγχου από το πρώην ΣΔΟΕ ή και την OLAF.
Για παράδειγμα, σήμερα, οι πληρωμές επενδυτικών σχεδίων που εντάσσονται στον αναπτυξιακό νόμο εγκρίνονται και φέρουν την υπογραφή υπαλλήλων της σχετικής Γραμματείας του υπουργείου Οικονομίας και Επενδύσεων. Όμως η όλη διαδικασία ελέγχου υλοποίησης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου μιας επένδυσης γίνεται μέσω της συγκεκριμένης Γραμματείας, οπότε ο υπάλληλος έχει την κάλυψη της υπηρεσίας του.
Αν όμως το outsourcing επεκταθεί, όπως ανέφερε προχθές στη Βουλή ο Άδωνις Γεωργιάδης, και στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, αλλά και σ’ αυτά του αναπτυξιακού νόμου που χρηματοδοτούνται μέσω του ΠΔΕ, είναι απολύτως βέβαιο ότι δεν πρόκειται να υπάρξει υπάλληλος που θα εγκρίνει την πληρωμή κάποιων εκατομμυρίων ευρώ βασιζόμενος στον έλεγχο και την αναφορά ενός εξωτερικού ελεγκτή. Διότι αν υπάρχουν παραβάσεις στην επένδυση, υπόλογος θα είναι ο υπάλληλος που υπέγραψε την πληρωμή.
Τελική ευθύνη
Το ζήτημα αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες, θα επιχειρήσει να το ξεπεράσει ο Άδωνις Γεωργιάδης με την είσοδο στον συγκεκριμένο τομέα των μεγάλων ελεγκτικών εταιρειών (Big Four), οι οποίες θα κληθούν να αναλάβουν ελεγκτικό ρόλο στις περιπτώσεις των επιδοτούμενων επενδύσεων. Με τους ελεγκτές - συνεργάτες τους, οι συγκεκριμένες εταιρείες θα έχουν το δικαίωμα βάσει του νόμου που θα ψηφισθεί να πιστοποιούν την υλοποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου των επενδυτικών σχεδίων και εν τέλει να εγκρίνουν την πληρωμή.
Πάλι, ωστόσο, δεν έχει ξεκαθαριστεί ποιος θα βάζει την οριστική υπογραφή. Ανάλογη κίνηση είχε γίνει πριν από περίπου ένα έτος προς τις τράπεζες, ωστόσο η προσπάθεια σκόνταψε στο ποιος τελικά θα είναι αυτός που βάζει την υπογραφή. Ο υπάλληλος της τράπεζας ή ο υπάλληλος του υπουργείου.
Πάντως, θεωρείται δεδομένο ότι, με το πλαίσιο που προωθείται, οι διαδικασίες πράγματι θα είναι πολύ ταχύτερες, καθώς τίθενται εκ προοιμίου εκτός πλάνου γεγονότα που μπορούν να καθυστερήσουν την υλοποίηση ενός επενδυτικού σχεδίου ή ενός χρηματοδοτικού προγράμματος.
Όπως το φαινόμενο των σχεδόν καθημερινών στάσεων εργασίας που πραγματοποιούσαν επί μακρόν οι υπάλληλοι του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης και της ΜΟΔ, που είχε ως αποτέλεσμα να καταγράφονται σημαντικές καθυστερήσεις στην προκήρυξη και την υλοποίηση χρηματοδοτικών προγραμμάτων.
