Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Στην ενεργοποίηση του συνόλου των μέτρων που ψήφισε η Βουλή την Πέμπτη μέσα στα επόμενα 24ωρα και σε κάθε περίπτωση πριν από τις ευρωεκλογές εστιάζει τώρα το ενδιαφέρον της η κυβέρνηση, καθώς η τελική διαβούλευση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς επί των πρωτογενών πλεονασμάτων αναμένεται να γίνει στο Eurogroup της 13ης Ιουνίου και αφού δημοσιευτεί προηγουμένως η έκθεση των θεσμών για την 3η μεταμνημονιακή αξιολόγηση στις 5 Ιουνίου.
Από χθες το βράδυ -οπότε και πιστώθηκε στους λογαριασμούς των συνταξιούχων η «13η σύνταξη»- μέχρι και την επόμενη Παρασκευή (οπότε θα καταβληθούν όλα τα κοινωνικά επιδόματα αλλά και η σύνταξη του Ιουνίου για όλους τους συνταξιούχους που ήταν πρώην μισθωτοί) θα πιστωθούν στους τραπεζικούς λογαριασμούς κοντά στα 3 δισ. ευρώ.
Στο οικονομικό επιτελείο θέλουν με την ενεργοποίηση των νέων μέτρων να υπάρξει τόνωση στην αγορά και στην κατανάλωση, ώστε η κυβέρνηση να έχει ένα ακόμα επιχείρημα υπέρ της άποψης ότι το πρωτογενές πλεόνασμα δεν θα υποχωρήσει φέτος κάτω από το κρίσιμο όριο του 3,5% του ΑΕΠ. Το «στοίχημα» της ανάπτυξης γίνεται πλέον πολύ μεγάλο για το οικονομικό επιτελείο, καθώς η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων «περνάει» και μέσα από την πορεία της οικονομίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα στοιχεία για την πορεία της οικονομίας κατά το πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς θα ανακοινωθούν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή στις 4 Ιουνίου, μία μόλις ημέρα πριν από τη δημοσίευση της έκθεσης των θεσμών.
Η «απόκλιση»
Τα «δύσκολα» για την κυβέρνηση θα έρθουν στις αρχές Ιουνίου. Οι θεσμοί στην έκθεση της 5ης Ιουνίου αναμένεται να δημοσιεύσουν τη δική τους εκτίμηση για την πορεία του φετινού πρωτογενούς πλεονάσματος μετά και την ψήφιση των νέων μέτρων. Ο Κλάους Ρέγκλινγκ μίλησε για «σημαντική απόκλιση» που προκύπτει από τα προκαταρκτικά στοιχεία, αν και επισήμανε ότι «η δουλειά θα συνεχιστεί». Το ζητούμενο είναι να καταγραφεί και το μέγεθος της απόκλισης που ενδεχομένως εντοπίζουν οι θεσμοί. Η ελληνική πλευρά έχει ήδη διατυπώσει τη θέση της μέσω και του προγράμματος σταθερότητας. Το «βασικό σενάριο» εκτέλεσης του φετινού προϋπολογισμού προβλέπει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα της φετινής χρονιάς θα ανέλθει στο 4,1% του ΑΕΠ με βάση τον «μνημονιακό ορισμό». Επί του βασικού αυτού σεναρίου έχει γίνει η προσαρμογή με βάση το κόστος των μέτρων που ψηφίστηκαν ήδη. Συνολικά, «13η σύνταξη» και μέτρα ΦΠΑ έχουν δημοσιονομικό κόστος κοντά στο 1,2 δισ. ευρώ. Ακόμη και αν ληφθεί υπόψη αυτό το ποσό, η κυβέρνηση «βλέπει» πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%-3,6% του ΑΕΠ, καθώς εκτιμά ταυτόχρονα ότι τα φορολογικά έσοδα αλλά και οι εισπράξεις των ασφαλιστικών ταμείων θα ενισχυθούν κατά τουλάχιστον 200-250 εκατ. ευρώ λόγω των ρυθμίσεων ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Άμεση πιθανή συνέπεια σε περίπτωση διαφωνίας της κυβέρνησης με τους θεσμούς για την κοστολόγηση των μέτρων και την πρόβλεψη επί του πρωτογενούς πλεονάσματος μπορεί να υπάρξει μόνο όσον αφορά την τελική έγκριση για την πρόωρη αποπληρωμή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Αυτό το ενδεχόμενο, μάλιστα, άφησε ανοικτό και ο Κλάους Ρέγκλινγκ λέγοντας -απαντώντας σε σχετική ερώτηση- ότι δεν είναι βέβαιο μετά την ψήφιση των πρόσθετων μέτρων από την κυβέρνηση ότι οι όλες οι χώρες της Ευρωζώνης θα ταχθούν υπέρ του συγκεκριμένου μέτρου. Όσον αφορά την καταβολή της επόμενης δόσης με τα κέρδη από τα ANFAs και τα SMPs (περίπου 600 εκατ. ευρώ), είναι ακόμη μακριά, καθώς η καταβολή της προγραμματίζεται για το φθινόπωρο, μετά και την ολοκλήρωση της 4ης αξιολόγησης (πιθανότατα δε μετά και τις βουλευτικές εκλογές).
Παρασκευή… κοντή γιορτή;
Τα «εύκολα» για την κυβέρνηση θα είναι αυτή την εβδομάδα. Μετά την καταβολή της «13ης σύνταξης» από χθες, το βάρος πέφτει στο να ενεργοποιηθούν οι δύο πλατφόρμες για τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία (οι πρώτες αιτήσεις είναι πιθανό να γίνουν και μέσα στο Σαββατοκύριακο), αλλά και στο να περάσουν οι αλλαγές στους συντελεστές ΦΠΑ στο «ράφι».
Οι τιμές στα τρόφιμα και στον καφέ αναμένεται να αλλάξουν από Δευτέρα, ενώ για τις 24 Μαΐου έχει προγραμματιστεί η καταβολή του συνόλου των επιδομάτων κοινωνικής πολιτικής, αλλά και της σύνταξης του μηνός Ιουνίου. Έτσι, την Παρασκευή πληρώνεται το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης, η δεύτερη δόση του επιδόματος τέκνων, το επίδομα ενοικίου, αλλά και τα αναπηρικά επιδόματα. Επίσης, πιστώνονται οι συντάξεις για τους συνταξιούχους του πρώην ΙΚΑ, των ταμείων μισθωτών, αλλά και οι συντάξεις του Δημοσίου. Αν αθροιστούν οι καταβολές, προκύπτει ποσό της τάξεως των τριών δισ. ευρώ (800 εκατ. ευρώ η «13η σύνταξη», πάνω από 2 δισ. ευρώ η σύνταξη του μηνός Ιουνίου και τουλάχιστον 200-250 εκατ. ευρώ για τα επιδόματα).
Ελέγχεται το προσχέδιο για το 2020
Για τα μέτρα του 2020 κατέστη σαφές και από τις προχθεσινές απαντήσεις των Ευρωπαίων αξιωματούχων ότι το θέμα θα αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο κατάρτισης (και έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο των διαδικασιών του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου) του ελληνικού προϋπολογισμού για την επόμενη χρονιά.
Το οικονομικό επιτελείο θα έχει τον χρόνο μέχρι το καλοκαίρι να καταρτίσει το προσχέδιο το οποίο θα πρέπει να κατατεθεί στην Κομισιόν μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου. Σε αυτό θα πρέπει να αποτυπωθεί ο τρόπος με τον οποίο θα καλυφθούν δημοσιονομικά:
1. Η συνέχιση των μέτρων που ψηφίστηκαν προ ημερών (δηλαδή η «13η σύνταξη» και ο ΦΠΑ)
2. Η διατήρηση του αφορολογήτου στα σημερινά επίπεδα και κατά τη διάρκεια του 2020 και
3. Το πακέτο των μέτρων που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός και το οποίο περιλαμβάνει τη μείωση του χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ από το 13% στο 11%, την επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών για τους νέους εργαζόμενους ηλικίας έως και 29 ετών, τη μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης (με μηδενισμό για αποδοχές έως και 20.000 ευρώ) αλλά και σειρά στοχευμένων μέτρων για κατοίκους νησιωτικών και ορεινών περιοχών.
Το προσχέδιο θα πρέπει να αποτυπώνει και την εξαγγελία του πρωθυπουργού για άνοιγμα ειδικού λογαριασμού με πόρους από το «μαξιλάρι για το χρέος» που θα λειτουργήσει ως εγγύηση για τη διασφάλιση του στόχου παραγωγής πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ μέχρι και το 2022.
Οι 5 πληρωμές συντάξεων/προνοιακών επιδομάτων
Πιστώθηκαν οι λογαριασμοί των 2,6 εκατ. συνταξιούχων της χώρας με τα χρήματα που τους αναλογούν από την κλιμακωτή καταβολή της «13ης σύνταξης».
Η καταβολή των χρημάτων στους λογαριασμούς των δικαιούχων άρχισε χθες το απόγευμα και το μικτό ποσό της «13ης σύνταξης» καθορίζεται με βάση τη μηνιαία κύρια σύνταξη ως εξής:
α) Για ποσό έως και 500,00 ευρώ, σε ποσοστό 100%.
β) Για ποσό από 500,01 έως και 600,00 ευρώ, σε ποσοστό 70%.
γ) Για ποσό από 600,01 έως και 1.000,00 ευρώ, σε ποσοστό 50%.
δ) Για ποσό από 1.000,01 ευρώ και άνω, σε ποσοστό 30%.
Να επισημανθεί ότι εάν το ίδιο πρόσωπο δικαιούται περισσότερες από μία κύριες συντάξεις, τότε το ποσό της «13ης σύνταξης» καθορίζεται με βάση το άθροισμά τους.
Οι πληρωμές αφορούν ανά κατηγορία δικαιούχων τις εξής συντάξεις, παροχές, προνοιακά και κοινωνικά επιδόματα:
1) την πληρωμή της «13ης σύνταξης» σε 2,6 εκατ. συνταξιούχους που ήδη έγινε,
2) τις συντάξεις του Ιουνίου του ΙΚΑ και του Δημοσίου που αφορούν σύμφωνα με τα στοιχεία της ΗΔΙΚΑ 1.315.000 συνταξιούχους (ΗΔΙΚΑ στοιχεία Δεκεμβρίου 2018),
3) το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης σε 255.603 δικαιούχους (με ωφελούμενους συνολικά 475.000 άτομα σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας),
4) το επίδομα παιδιού για το οποίο είχαν εγκριθεί μέχρι τα τέλη Μαρτίου 562.846 αιτήσεις σύμφωνα με την ΗΔΙΚΑ και τέλος,
5) το επίδομα ενοικίου για το οποίο, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΗΔΙΚΑ, είχαν εγκριθεί στις 30 Απριλίου 233.985 αιτήσεις που αφορούν 625.001 μέλη νοικοκυριών. Σύμφωνα πάντα με τα ίδια επίσημα στοιχεία (ΗΔΙΚΑ), το 79,12% των νοικοκυριών που λαμβάνουν το επίδομα στέγασης, δηλαδή 185.136 νοικοκυριά, δεν λαμβάνουν το ΚΕΑ, το οποίο λαμβάνουν 48.849 νοικοκυριά.
Οι κρατήσεις στη «13η σύνταξη»
Επισημαίνεται ότι το ποσό της «13ης σύνταξης» των συνταξιούχων καθορίζεται ανάλογα με το ποσό της μικτής μηνιαίας σύνταξης, δηλαδή, της σύνταξης που αναγράφεται στα εκκαθαριστικά τους μαζί με τις κρατήσεις. Όμως, όπως ρητά αναφέρει το σχετικό άρθρο του νέου νόμου 4611/2019, «η 13η σύνταξη υπόκειται στις κατά το νόμο προβλεπόμενες κρατήσεις». Αυτό σημαίνει ότι τα ποσά με τα οποία πιστώθηκαν χθες οι λογαριασμοί των συνταξιούχων είναι τα καθαρά ποσά που τους αναλογούν μετά την αφαίρεση των φόρων, των ασφαλιστικών κρατήσεων καθώς και των εισφορών ποσοστού 6% που αφορούν τις κρατήσεις της υγειονομικής περίθαλψης. Έτσι, για παράδειγμα, ένας συνταξιούχος με σύνταξη 500 ευρώ μικτά το μήνα που δικαιούται το 100% της 13ης σύνταξης, δεν θα δει στο λογαριασμό του 500 ευρώ, αλλά περίπου 440 ευρώ, μετά τις διάφορες κρατήσεις.
Στα εκκαθαριστικά υπάρχουν τρεις βασικές ενδείξεις: το σύνολο των συντάξιμων αποδοχών, το σύνολο των κρατήσεων και το πληρωτέο ποσό.
Συνεπώς από τη 13η σύνταξη που πιστώθηκε χθες έχουν αφαιρεθεί, ανάλογα με την κλίμακα στην οποία βρίσκεται ο κάθε συνταξιούχος, οι φόροι που αναλογούν, οι κρατήσεις των διαφόρων μνημονιακών νόμων, καθώς και οι κρατήσεις ποσοστού 6% για τον κλάδο υγείας.
