Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Το σύνολο των υπερπλεονασμάτων που προβλέπει η κυβέρνηση ότι θα παραχθούν κατά την περίοδο 2019-2022, αλλά και ένα επιπλέον ποσό που αντιστοιχεί στο 3% του ΑΕΠ «μοίρασε» χθες η κυβέρνηση, ανακοινώνοντας δύο πακέτα ευνοϊκών μέτρων, που αφορούν μειώσεις του ΦΠΑ, χορήγηση «13ης σύνταξης», μείωση ΕΝΦΙΑ και εισφοράς αλληλεγγύης και μειώσεις ασφαλιστικών εισφορών για νέους.
Πρόκειται για ένα πακέτο με άμεση εφαρμογή και κόστους περίπου 1,15 δισ. ευρώ, το οποίο θα ψηφιστεί εντός του Μαΐου, και ένα δεύτερο πακέτο που αφορά το 2020 και το οποίο προγραμματίζεται να ψηφιστεί αργότερα, αλλά σε κάθε περίπτωση πριν ψηφιστεί ο προϋπολογισμός του 2020.
Για να χρηματοδοτήσει τις παροχές, η κυβέρνηση, όπως ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, θα χρησιμοποιήσει ως «εγγύηση» το ποσό των υπερπλεονασμάτων που παρήχθησαν κατά την περίοδο 2016-2018. Αυτά τα υπερπλεονάσματα ανήλθαν στα 5,55 δισ. ευρώ και, όπως έγινε γνωστό, αυτό ακριβώς το ποσό θα μεταφερθεί άμεσα σε ειδικό λογαριασμό, όπου και θα παραμείνει «κλειδωμένο» για να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση που υπάρξουν αστοχίες όσον αφορά την παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% στην περίοδο μέχρι και το 2022.
Πέραν των πακέτων του 2019 και του 2020 -στα οποία περιλαμβάνονται μειώσεις ΦΠΑ, μείωση εισφοράς αλληλεγγύης και καταβολή «13ης σύνταξης»-, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη διατήρηση του αφορολογήτου στα σημερινά επίπεδα, αλλά και την επίσπευση της μείωσης του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων, ώστε ο συντελεστής να φτάσει στο 25% από το 2021, δηλαδή νωρίτερα απ’ ό,τι προβλέπει η σημερινή νομοθεσία.
Πρακτικά, οι χθεσινές ανακοινώσεις του πρωθυπουργού έχουν το εξής δημοσιονομικό κόστος:
* 1,15 δισ. ευρώ κοστίζουν τα μέτρα του 2019 (μειώσεις ΦΠΑ στην εστίαση, στο ρεύμα κ.λπ.)
* Για το 2020, η διατήρηση του αφορολογήτου έχει κόστος 1,9 δισ. ευρώ, ενώ τα υπόλοιπα μέτρα που ανακοινώθηκαν χθες έχουν προϋπολογισμό περίπου 800 εκατ. ευρώ.
* Για το 2021 το κόστος των μέτρων διαμορφώνεται στο 1,22 δισ. ευρώ και για το 2022 στα 2,33 δισ. ευρώ.
Άρα προκύπτει ένα κόστος άνω των 7,5 δισ. ευρώ, δεδομένου ότι όλα τα μέτρα που ανακοινώθηκαν είναι μόνιμου χαρακτήρα. Αυτό το ποσό η κυβέρνηση θέλει να το καλύψει δημοσιονομικά αφενός με τα υπερπλεονάσματα του 2019 και των επόμενων ετών -αποτυπώθηκαν στο πρόγραμμα σταθερότητας την περασμένη εβδομάδα- και αφετέρου με την «εγγύηση» των 5,5 δισ. ευρώ που θα κατατεθούν στον ειδικό λογαριασμό.
Πρακτικά, αυτά τα 5,5 δισ. ευρώ είναι υπερπλεονάσματα που παρήχθησαν την περίοδο 2016-2018 και εθνικολογιστικά ανήκουν στη συγκεκριμένη περίοδο (κάτι που σημαίνει ότι δεν μπορούν να δαπανηθούν το 2019 ή το 2020, καθώς θα επηρεάσουν τον προϋπολογισμό των συγκεκριμένων ετών). Ωστόσο, η κυβέρνηση εκτιμά -όπως ανέφερε και σε σχετική ερώτηση ο πρωθυπουργός- ότι με τη δημιουργία του ειδικού λογαριασμού δεν θα τεθεί θέμα, καθώς ο εθνικός στόχος για παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων μέχρι και το 2022 θα είναι απολύτως εξασφαλισμένος με τη συγκεκριμένη εγγύηση. «Αυτή η ενέργεια μας δίνει τον δημοσιονομικό χώρο για έναν ανασχεδιασμό του μίγματος της οικονομικής πολιτικής. Με την υλοποίηση ενός ακόμη πιο φιλικού στην ανάπτυξη οικονομικού πακέτου για τα χρόνια που έρχονται» ανέφερε ο κ. Τσίπρας. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός εκτίμησε ότι με την ενεργοποίηση των μέτρων αναμένεται να επιταχυνθεί ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας και τα πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5% να παραχθούν χωρίς να χρειαστεί να «πειραχτεί» ο ειδικός λογαριασμός.
Το πακέτο μέτρων του 2019 -το οποίο θα χρηματοδοτηθεί αποκλειστικά με τα προβλεπόμενα πρωτογενή πλεονάσματα της φετινής χρονιάς, χωρίς να χρειαστούν εγγυήσεις- θα περιλαμβάνει τα εξής:
1. Τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση από το 24% που είναι σήμερα στο 13%. Η μείωση αυτή θα γίνει άμεσα μέσα στον Μάιο.
2. Τη μετάταξη των τροφίμων από το 24% που είναι σήμερα στο 13%.Αυτά τα δύο μέτρα έχουν συνολικό δημοσιονομικό κόστος 260 εκατ. ευρώ για την περίοδο μέχρι το τέλος του έτους.
3. Τη μείωση του ΦΠΑ στον ηλεκτρισμό και στο φυσικό αέριο από το 13% που είναι σήμερα στο 6% τόσο για τους ιδιώτες όσο και για τις επιχειρήσεις.
4. Την καταβολή «13ης σύνταξης». Για συντάξεις έως 500 ευρώ θα καταβάλλεται μια ισόποση σύνταξη, όπως ξεκαθάρισε η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου. Για συντάξεις από 500 έως 600 ευρώ θα καταβάλλεται το 70% μιας σύνταξης (δηλαδή 420 ευρώ τον χρόνο για σύνταξη 600 ευρώ). Για συντάξεις από 601 έως 1.000 ευρώ θα δίδεται το 50% μιας σύνταξης (έως και 500 ευρώ), ενώ για συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ θα δίδεται το 30% μιας ολόκληρης σύνταξης. Το κόστος αυτού του μέτρου ανέρχεται στα 800 εκατ. ευρώ.
Το πακέτο μέτρων του 2020 έχει προϋπολογισμό 1,3 δισ. ευρώ και περιλαμβάνει μέτρα με «φιλοαναπτυξιακό πρόσημο», όπως υποστήριξε ο κ. Τσίπρας:
1. Την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για εισοδήματα έως 20.000 ευρώ και τη μείωση των συντελεστών υπολογισμού της εισφοράς αλληλεγγύης για τα εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ.
2. Την αύξηση του συντελεστή αποσβέσεων για τις νέες επενδύσεις από το 100% που είναι σήμερα, στο 150% (σ.σ.: θα αφορά επενδύσεις σε βιομηχανικό και τεχνολογικό εξοπλισμό που θα πραγματοποιηθούν εντός πενταετίας).
3. Την επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών για τις προσλήψεις νέων έως 25 ετών σε ποσοστό 80% και για τις προσλήψεις νέων έως 29 ετών σε ποσοστό 25%. Η επιδότηση θα αφορά προσλήψεις για θέσεις πλήρους απασχόλησης.
4. Τη μείωση του μεσαίου συντελεστή ΦΠΑ από το 13% στο 11% από την 1η/1/2020. Άρα θα υπάρξει περαιτέρω μείωση και για τα τρόφιμα και για την εστίαση, που ήδη θα έχουν μεταφερθεί στον χαμηλό συντελεστή από τον Μάιο του 2019.
5. Τη μείωση του φόρου εισοδήματος για κατοίκους νησιών με πληθυσμό έως 3.100 κατοίκους.
6. Τη μείωση του ΕΝΦΙΑ σε νησιά με πληθυσμό έως 1.000 κατοίκους.
7. Τη μείωση του κόστους πετρελαίου θέρμανσης για ορεινές περιοχές (σε όσες ανήκουν στην Α και Β ζώνη). Αυτό θα γίνει μέσω της αύξησης του επιδόματος.
8. Τη μείωση του συντελεστή του φόρου εισοδήματος των συνεταιρισμών αγροτών στο 10% για όλους τους συνεταιρισμούς ανεξαρτήτως κλάδου προκειμένου να ενισχυθεί ο συνεταιριστικός κλάδος.
9. Την έκπτωση 10% στο φορολογητέο εισόδημα των συνεταιρισμένων αγροτών.
10. Την επαναφορά της έκπτωσης φόρου εισοδήματος για την καταβολή των τόκων στεγαστικών δανείων που αφορούν την απόκτηση πρώτης κατοικίας. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, αυτό θα είναι ένα μέτρο επιβράβευσης και των δανειοληπτών που εξυπηρετούν κανονικά τα δάνειά τους.
Πρακτικά, για τον προϋπολογισμό του 2020, η κυβέρνηση σκοπεύει να ακολουθήσει τη συνταγή που ακολούθησε και το 2019 με το θέμα των συντάξεων.
Δεν θα προχωρήσει στη μείωση του αφορολογήτου, αλλά δεν θα εφαρμόσει και τα αντίμετρα, τουλάχιστον όπως έχουν ήδη ψηφιστεί.
Στις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού δεν υπήρχε καμία αναφορά στην περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ -ώστε μεσοσταθμικά η μείωση να φτάσει στο 30% από 10% που είναι η μείωση για φέτος-, ούτε και στη μείωση του κατώτατου συντελεστή της φορολογικής κλίμακας από το 22% στο 20%.
Επίσης, ο προϋπολογισμός της μείωσης της εισφοράς αλληλεγγύης για το 2020 είναι σαφώς μικρότερος σε σχέση με το κόστος που προκύπτει από την κλίμακα της εισφοράς αλληλεγγύης που έχει ψηφιστεί από τώρα για το 2020. Η ψηφισμένη κλίμακα προέβλεπε κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης μέχρι τα 30.000 ευρώ και όχι μέχρι τα 20.000 ευρώ, όπως θα ισχύσει τελικά.
