Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης συγκριτικά με τις προβλέψεις που είχαν αποτυπωθεί στον προϋπολογισμό της φετινής χρονιάς, αλλά και πολύ υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, προβλέπει το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων του 2019 -είναι το πρώτο που συντάσσεται μετά την έξοδο από τα μνημόνια- που εστάλη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Οι προβλέψεις που ενσωματώθηκαν στο εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων ουσιαστικά αποτελούν «πρόγευση» των όσων θα αποτυπωθούν και στο μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονομικής στρατηγικής το οποίο αναμένεται να παρουσιαστεί μέσα στον Μάιο μετά και τη διαβούλευση με τα κλιμάκια των θεσμών που καταφτάνουν την επόμενη εβδομάδα στην Αθήνα.
Έτσι, ο πήχης της ανάπτυξης περιορίζεται φέτος στο 2,3% έναντι 2,5% που προβλέπει ο φετινός προϋπολογισμός, ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να διαμορφωθεί στο 4,7% έναντι 3,9% που είχε εγγραφεί στον προϋπολογισμό του 2019.
Το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων ουσιαστικά αποτυπώνει τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις της κυβέρνησης για την πορεία των πρωτογενών πλεονασμάτων μετά και τη δημοσίευση των τελικών αποτελεσμάτων για το 2018 (σ.σ.: και την αύξηση που προέκυψε στο 4,4% με βάση τον ορισμό της ΕΛΣΤΑΤ ή στο 4,29% με βάση τον μνημονιακό ορισμό).
Ουσιαστικά, για το 2019 η κυβέρνηση ανεβάζει τον πήχη του πρωτογενούς πλεονάσματος κατά περίπου 1,5 δισ. ευρώ, καθώς αυτό είναι το ποσό της διαφοράς ανάμεσα στην αρχική πρόβλεψη για την πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος (3,9% ή 7,434 δισ. ευρώ με βάση τον προϋπολογισμό) και την αναθεωρημένη με βάση το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων (4,7% ή περίπου 9 δισ. ευρώ).
Φυσικά, ο πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος του 1,5 δισ. ευρώ δεν είναι ολόκληρος προς διανομή, καθώς κατά ένα μεγάλο ποσοστό δημιουργείται από πλεονάσματα που δεν συνυπολογίζονται στο λεγόμενο «μνημονιακό» πλεόνασμα (σ.σ.: το μνημονιακό πλεόνασμα, αν και δεν αποτυπώνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων, εκτιμάται ότι περιορίζεται κάτω από 4,4% με βάση την καινούργια πρόβλεψη για το 2019).
Σε κάθε περίπτωση, είναι πλέον σαφές ότι κατά την επίσκεψη των θεσμών στην Αθήνα θα τεθεί επίσημα το θέμα της πρόωρης διανομής ποσού τουλάχιστον 800-900 εκατ. ευρώ από το προβλεπόμενο υπερπλεόνασμα της φετινής χρονιάς. Με αυτό το ποσό θα επιδιωχθεί να χρηματοδοτηθούν οι πρόσθετες φορολογικές ελαφρύνσεις, αλλά και τα μέτρα με εφάπαξ χαρακτήρα στα οποία έχουν αναφερθεί εδώ και μέρες αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες, αλλά και ο ίδιος ο πρωθυπουργός.
Το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων προβλέπει ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα θα διατηρηθούν σε πολύ υψηλά επίπεδα για όλη την περίοδο μέχρι και το 2022. Έτσι, για το 2020 ο πήχης διαμορφώνεται στο 4%, για το 2021 στο 4,2% και για το 2022 στο 4,6%.
Υπενθυμίζεται ότι το Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής που κατατέθηκε πέρυσι στη Βουλή προέβλεπε πρωτογενές πλεόνασμα 4% για το 2019, 4,1% για το 2020, 4,5% για το 2021 και 5,2% για το 2022.
Αναθεώρηση εκτιμήσεων για την οικονομία
Όσον αφορά τις προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων αναφέρει τα εξής:
1. Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να κινηθεί με ρυθμό 2,3% φέτος (έναντι 2,5% που προέβλεπε ο προϋπολογισμός), αλλά και το 2020. Για το 2021 ο πήχης κατεβαίνει στο 2,1% και για το 2022 στο 2%.
2. Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να τρέξει με ρυθμό 1% φέτος (έναντι 1,1% που προέβλεπε ο προϋπολογισμός) και με ρυθμό 1,2% για όλη την περίοδο μέχρι και το 2022.
3. Βελτιωμένη εμφανίζεται η εκτίμηση για την πορεία της δημόσιας κατανάλωσης κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους. Ενώ ο προϋπολογισμός προέβλεπε οριακή αύξηση της τάξεως του 0,6%, η πρόβλεψη στο Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων βελτιώνεται στο 1,6% για το 2019. Βέβαια, προβλέπεται κατακόρυφη πτώση του ρυθμού το 2020 (σ.σ.: αναφέρεται εκτίμηση για οριακή θετική μεταβολή της τάξεως του 0,6%) αλλά και τη διετία 2021-2022 (προβλέπεται οριακή αύξηση με ρυθμό 0,4%).
4. Στον τομέα των επενδύσεων, εγκαταλείπεται η αισιόδοξη πρόβλεψη που είχε αναγραφεί στον προϋπολογισμό ότι ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου θα αυξηθεί με ρυθμό 11,9% μέσα στο 2019. Η αναθεωρημένη πρόβλεψη κατεβάζει τον πήχη στο 3,9% και μεταθέτει τις ελπίδες για διψήφια ποσοστά ανόδου από το 2020 και μετά. Έτσι, για το 2020 προβλέπεται ρυθμός 12,9%, για το 2021 ρυθμός 8% και για το 2022 θετικός ρυθμός της τάξεως του 7,9%.
5. Οριακά βελτιωμένη είναι η πρόβλεψη για την πορεία των εξαγωγών. Ενώ ο προϋπολογισμός ανέβαζε τον πήχη στο 5,8% για το 2019, τώρα προβλέπεται ρυθμός 5,9%. Για την περίοδο 2020-2022 προβλέπεται φθίνουσα πορεία στα ποσοστά αύξησης: 5,4% για το 2020, 3,8% για το 2021 και 3,3% για το 2022. Αισθητά βελτιωμένη είναι από την άλλη η πρόβλεψη για την πορεία των εισαγωγών. Ενώ προβλεπόταν αύξηση 5,2% για φέτος, η αναθεωρημένη εκτίμηση κάνει λόγο για αύξηση 3,5%. Αύξηση των εισαγωγών κατά 5,7% προβλέπεται για το 2020, ενώ για το 2021 και για το 2022 προβλέπεται αύξηση κατά 3,3% και 3,1% αντίστοιχα.
6. Το ποσοστό της ανεργίας (με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού) είχε εκτιμηθεί στο 18,2% για το 2019 με βάση τον προϋπολογισμό. Η αναθεωρημένη πρόβλεψη είναι βελτιωμένη και κατεβάζει την ανεργία στο 17,8%. Για το 2020 προβλέπεται περαιτέρω πτώση της ανεργίας στο 16,5%, ενώ για τη διετία 2021 και 2022 τα ποσοστά ανέρχονται στο 15,3% και 14,2% αντίστοιχα.
7. Για το 2019 προβλέπεται και χαμηλότερος πληθωρισμός. Με βάση τον προϋπολογισμό, ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή προσδιοριζόταν στο 1,2% για το 2019 και τώρα ο πήχης κατεβαίνει στο 0,9%. Για το 2020 προβλέπεται πληθωρισμός 1,3%, για το 2021 1,5% και για το 2022 1,7%.
Παραγωγικές παρεμβάσεις
* Στο Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων περιγράφονται μεταξύ άλλων και τα 10 πεδία παρέμβασης για την ενίσχυση της παραγωγικότητας. Αυτά είναι:
1. Η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
2. Η ενίσχυση των επενδύσεων σε κεφαλαιουχικό εξοπλισμό, καινοτομία κ.λπ.
3. Η προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων.
4. Ο μετασχηματισμός μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
5. Η ενίσχυση των επενδύσεων σε δεξιότητες και εκπαίδευση.
6. Η συγκρότηση ποιοτικών, σύγχρονων και προσβάσιμων υποδομών και δικτύων.
7. Η διασφάλιση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού στις αγορές.
8. Η υποστήριξη των δράσεων ενίσχυσης της παραγωγικότητας με νέους θεσμούς σχεδιασμού και χρηματοδότησης.
9. Η αξιοποίηση των περιθωρίων αύξησης της παραγωγικότητας που εμπεριέχει η μεταποίηση.
10. Η μακροπρόθεσμη υποστήριξη των μετασχηματισμών της εγχώριας παραγωγικής βάσης.
